Aardgaswinning in Nederland: ‘Als er maar geld kon worden verdiend’

20 oktober 2016 – Hoe Nederland omging en gaat met zijn gasbel is een voorbeeld in een lesje economie in de Volkskrant. Redacteur Peter de Waard legt daarin uit waarom schaarse delfstoffen niet duurder zijn.

Uit het lesje economie
‘(…) Het prijsmechanisme werkt niet. (…) Een van de problemen is dat de producenten en verbruikers van grondstoffen allebei naar de korte termijn kijken. Ze maken zich niet druk over het lot van toekomstige generaties. Ze bekommeren zich alleen om de winsten van dit jaar, volgend jaar en de jaren dat de bestuurders er nog zelf zitten. Maar de horizon reikt zelden verder dan een decennium. Dat geldt niet alleen voor de machtige mijnbouwmultinationals (…) maar ook voor de regeringen van landen met delfstoffen. Meestal wordt dan meteen gedacht aan dictators van bananenrepublieken die mooi weer willen spelen. In werkelijkheid geldt het nog sterker voor de leiders van beschaafde democratieën die na één of twee termijnen van het toneel verdwijnen.
Misschien is Nederland zelf wel het mooiste voorbeeld. Nadat in 1959 bij Slochteren in Groningen op 3.000 meter diepte een aardgasbel was ontdekt die enorm bleek te zijn – 2.800 miljard kubieke meter – konden niet alleen de grote olieconcerns hier jaren hun aandeelhouders mee fêteren, maar leefde ook de Staat der Nederlanden op grote voet. Niemand vond het belangrijk om flink wat gas te bewaren voor generaties die in de tweede helft van de 21ste eeuw zouden leven. Zelfs het aardbevingsrisico werd bewust of onbewust voor lief genomen. Als er maar geld kon worden verdiend, voor de aandeelhouders van de olieconcerns (dat zijn overigens ook indirect de pensioengerechtigden) of voor de staat (en dat is indirect ook het volk).
Het prijsmechanisme zou tot voorzichtigheid in de winning moeten aanzetten, zeker als grondstoffen schaars worden. Maar er is niet of nauwelijks een relatie tussen schaarste en prijs. De economische wetenschap werkt niet.
Alleen de politiek kan opkomen voor toekomstige generaties. Tenminste als het volk ook de politici kiest die daar belang aan hechten. (…)’

Bronnen
De Volkskrant, 20 oktober 2016: Waarom leidt schaarste delfstoffen niet tot hogere prijzen?
Foto: FluxEnergie/© Paul Tolenaar