Een geweigerde column over ExxonMobil en Nederland

8 maart 2016 – De Correspondent plaatst een column van transitiewetenschapper Rick Bosman over ExxonMobil en Nederland. De column was bedoeld voor Energiepodium.nl, een website gefinancierd door GasTerra, dat zelf voor een kwart eigendom is van ExxonMobil. GasTerra vindt dat de column ‘niet bijdraagt aan een inhoudelijke discussie’ en hield de column tegen.

Waarom plaatst De Correspondent de column wél?
De Correspondent-redacteur Jelmer Mommers: ‘(…) Niet omdat ik denk dat hier sprake is van een groot schandaal, maar omdat het voorval een markant voorbeeld is van hoe gasbedrijven het Nederlandse energiedebat beïnvloeden – een invloed die doorgaans onzichtbaar is. (…) Het incident zegt bovendien veel over de monocultuur in het Nederlandse gasgebouw, waarin voor tegengeluid geen ruimte lijkt te zijn. De ambtenaren en de bedrijven die het gasgebouw runnen zijn allemaal groot voorstander van een omschakeling naar duurzaamheid. Maar laat niemand hardop zeggen dat de gaswereld zelf onderwerp – laat staan slachtoffer – wordt van die verandering. (…) Als de gaswereld één ding nodig heeft, dan is het tegenspraak. Het wordt tijd dat de mensen die iets over ‘het debat’ te zeggen hebben, dat gaan inzien. (…)’

Uit de column van Rick Bosman
Rick Bosman doet bij The Dutch Research Institute For Transitions (DRIFT) van de Erasmus Universiteit in Rotterdam onderzoek naar de omschakeling naar duurzame energie. Hij was korte tijd ook columnist bij Energiepodium.nl.

Uit de column van Rick Bosman
‘(…) Als het in Nederland over energie gaat, gaat het altijd over Shell. Deze Nederlands-Britse fossiele gigant is met zijn rood-gele schelp een van de bekendste bedrijven van ons land. (…) Maar Shell is niet de enige die het leefklimaat bedreigt. Wat te denken van die andere fossiele gigant, ExxonMobil, de op drie na grootste beursgenoteerde onderneming ter wereld, met een omzet van 376,2 miljard dollar? Dat Amerikaanse bedrijf speelt namelijk ook in onze energievoorziening een prominente rol. Denk aan de rood-blauwe Essopompstations, de raffinaderij en chemiefabrieken in de Rotterdamse haven en het mede-eigenaarschap (met Shell) van de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM), verantwoordelijk voor de winning van het Groningse gas. Ook is het – net als Shell – voor een kwart eigenaar van Gasterra, de gashandelaar. Daarmee vormt ExxonMobil een belangrijke spil in het zogeheten ‘gasgebouw,’ dat de Nederlandse overheid samen met Shell en Exxon optuigde om de fossiele rijkdommen van ons land te winnen. Waar Shell echter voortdurend onder een vergrootglas ligt, horen we relatief weinig over ExxonMobil. (…) Op de een of andere manier lijkt ExxonMobil en zijn significante rol in ons land niet echt op de radar te staan, terwijl ook op dit bedrijf genoeg is aan te merken. Zo werd in september vorig jaar duidelijk dat het management van ExxonMobil al in 1977 op de hoogte was van klimaatverandering. (…) Het nieuws van Exxons mogelijke misleiding zorgde in de VS voor brede publieke verontwaardiging (zie de hashtag #ExxonKnew op Twitter). Het bedrijf wordt zelfs voor de rechter gesleept, omdat het ervan wordt verdacht het publiek te hebben misleid, ondanks decennialange kennis dat zijn kernactiviteiten verstrekkende maatschappelijke gevolgen hebben. In Nederland bleef het tot mijn verbazing relatief rustig rondom de ExxonKnewaffaire. RTLNieuws en Nieuwsuur rapporteerden er weliswaar eenmalig over, maar legden niet de link naar de grote rol van het bedrijf in het Nederlandse gasgebouw en daarmee de binnenlandse implicaties van het gedrag van ExxonMobil. (…) Totdat ze een geloofwaardig pad uitstippelen naar een duurzame toekomst, weg van fossiele brandstoffen, stel ik voor niet alleen Shell, maar ook ExxonMobil kritisch te volgen. Een eerste stap is de verbindingen tussen het bedrijf en de Nederlandse overheid systematisch in kaart brengen. Op welke manieren zijn de twee financieel en organisatorisch verknoopt? Heeft dat invloed op onze democratische instituties? (…)’

Reactie van GasTerra
De Correspondent wil weten waarom de column geweigerd is en wordt door Energiepodium.nl doorverwezen naar Anton Buijs, Chief Communications Officer van GasTerra.
‘(…) [Anton Buijs]: ‘In principe bemoeit GasTerra zich niet met de inhoud. Ik trek maar één grens: als er op de man gespeeld wordt, of op bepaalde specifieke bedrijven.’ De column van Bosman ‘draagt niet bij aan een inhoudelijke discussie,’ zegt Buijs. Hij heeft er moeite mee dat ExxonMobil ‘als leugenachtig wordt neergezet’. (…) Het gaat mij er niet om of het waar is of niet, maar dat wij een inhoudelijke discussie willen.’ De aanzet die Bosman daartoe doet – hij stelt dat het van belang is om ExxonMobils invloed in het Nederlandse gasgebouw kritisch te volgen, en dat dit bedrijf net als Shell afscheid zal moeten nemen van fossiele brandstoffen – kwalificeert Buijs echter evident niet als ‘inhoudelijk’ of ‘relevant.’ (…) ‘Die onafhankelijkheid stopt ergens,’ zegt Buijs desgevraagd. (…)’

Bronnen
De Correspondent, 7 maart 2016: Wat er mis kan gaan als een ‘journalistiek’ platform door een gasbedrijf wordt gerund (alleen voor leden)
De Correspondent, de column van Rick Bosman, 7 maart 2016: Over dit olie- en gasbedrijf hebben we het veel te weinig (alleen voor leden)
Het lidmaatschap van De Correspondent kost € 6 per maand, of € 60 per jaar.
Website Energiepodium.nl
Zie ook
FluxEnergie, 4 november 2015: ‘ExxonMobil misleidt publiek over risico’s klimaatverandering’
FluxEnergie, 4 februari 2016: ‘Wie zit er aan het stuur: de politiek of de industrie?’

Foto: Rick Bosman (foto DRIFT); kantoor GasTerra (foto GasTerra)