‘Gasloos’ gaat zomaar niet – ‘Gedetailleerd plan van het Rijk nodig’

8 februari 2017 – De gebouwde omgeving gasloos maken gaat zomaar niet. Het vergt een gedetaillerd plan van het Rijk, stellen de Ecorys-medewerkers Harry van Til en Robert Haffner in een opiniebijdrage in het FD.

Nederland ‘gasloos’ masken is een grote operatie. Een operatie ook die niet te vergelijken is met de aanleg van de aardgasnetten in de jaren zestig. Bij het gasloos maken stuit je op heel verschillende situaties.
Uit hun opiniebijdrage in het FD
‘(…) In sommige wijken is de aanleg van een warmtenet aangesloten op een restwarmtebron of geothermie een logische keuze. In andere wijken is een oplossing met warmte-koudeopslag of het gebruik van warmtepompen beter. Op plekken waar dergelijke oplossingen niet rendabel zijn zal biogas een alternatief voor aardgas kunnen vormen. (…)’
In de Energieagenda wordt de verantwoordelijkheid bij de gemeenten gelegd.
De auteurs daarover:
‘(…) Het isoleren van de woning, verwijderen van de cv-ketel en een overgang op elektrisch koken raakt burgers heel direct. Het is logisch om de bestuurslaag die het dichtste bij de burger staat daarover een keuze te laten maken. Dit betekent echter niet dat de Rijksoverheid het behalen van de doelstelling volledig kan delegeren aan gemeenten. (…)’
Van Til en Haffner zien verschillende redenen voor bemoeienis van de Rijksoverheid:

• Keuze voor infrastructuur (Aangrenzende gemeenten moet niet los van elkaar plannen maken)
• Financiering (Als een gemeente helemaal gasloos wordt, moeten drukken de kosten van het net op de overblijvende gemeenten. Of als een gemeente veel meer stroom gaat verbruiken voor warmtepompen, betalen de andere mee aan de netversterking.)
• Warmtenetten (Gemeenten worden ook verantwoordelijk voor de warmtenetten. Maar netbeheerders opereren over de gemeentegrenzen heen.)

Snel een transitieplan nodig

Hun conclusie: ‘(…) Voor de Rijksoverheid betekent dit dat zij er niet aan ontkomt om een plan op te stellen over de wijze waarop de transitie naar een energievoorziening zonder aardgas plaats gaat vinden. Er moeten antwoorden komen op vragen als in welke regio’s er nog behoefte is aan een gasnet in 2050 en in welke regio’s verzwaring van het elektriciteitsnet nodig is. Het Rijk zal daarbij een structuur moeten vinden waarbij het zich verzekert van medewerking door gemeenten. Gemeenten zijn namelijk juridisch niet gebonden aan de internationale klimaatafspraken maar het Rijk wel. Er resten nog 33 jaren om de gebouwde omgeving energieneutraal te krijgen. Dat lijkt veel, maar een gasleiding kan wel twee keer zo lang meegaan. Het is daarom tijd voor uitwerking van de vergezichten in wet- en regelgeving. Volgens minister Kamp is pas na afloop van het Energieakkoord in 2023 een plan nodig, maar in de tussentijd moeten netbeheerders bijvoorbeeld overwegen of zij gasnetten vervangen en huishoudens of de aanschaf van een nieuwe cv-ketel nog zinvol is. Het ministerie van Economische Zaken zou daarom zo snel mogelijk moeten beginnen met een transitieplan dat klaarligt op de eerste werkdag van de opvolger van Kamp. Op basis hiervan kunnen gemeenten optimaal aan de slag om Nederland daadwerkelijk van het aardgas af te krijgen. (…)’

Bronnen
FD, opiniebijdrage, 8 februari 2017: Gedetailleerd plan van Rijk nodig om Nederland van het gas af te sluiten (Registratie)
Foto: Liander