De pijnlijke geschiedenis van het sluiten van gascentrales, verdrongen door steenkool
18 oktober 2016 – Er bestaat een Nederlands bedrijf van Gazprom, Gazprom Energy. Dat bedrijf levert gas (en stroom) aan Nederlandse grootverbruikers. In zijn nieuwsbrief van oktober geeft Gazprom Energy aan Nederland een lesje geschiedenis rond de gascentrales in ons land. Een pijnlijke geschiedenis.
Gazprom Energy reageert op het bericht van Engie dat begin volgend jaar twee van de vijf gascentrales in de Eemshaven definitief dicht gaan. En eind 2017 (of begin 2018) sluit ook nog de gasgestookte Maximacentrale in Lelystad.
Uit de nieuwsbrief van Gazprom Energy
Vergelijkbare discussie als dertig jaar geleden
‘(…) De aangekondigde sluitingen vallen samen met de publieke belangstelling voor de recent geopende kolencentrales. Moeten de kolencentrales wel of niet dicht en als ze dicht moeten, moet dat dan meteen of pas op middellange termijn? De samenloop van die gebeurtenissen is frappant want de gasgestookte Eemscentrale vloeide voort uit een vergelijkbare discussie een kleine dertig jaar geleden, over wel of geen kolencentrales.
Prijs versus milieu
De politiek worstelde ook eind jaren tachtig al met het vinden van een goede balans tussen het streven naar lage en stabiele elektriciteitsprijzen enerzijds en de hoge milieueisen anderzijds. In het belang van lage elektriciteitsprijzen werd zwaar ingezet op kolencentrales 1), omdat elektriciteit uit gascentrales te duur was. Diverse gascentrales werden zelfs omgebouwd naar kolencentrales. In 1987 verscheen echter het vermaarde rapport ‘Our Common Future’, ook bekend als het Brundtland Rapport. Dat rapport leidde tot de nodige hoofdbrekers want er lagen op dat moment ook diverse plannen 2) voor het bouwen van nieuwe kolencentrales, zoals de Hemweg, Amer 9 en één, of mogelijk zelfs twee, kolencentrale(s) in de Eemshaven.
Gascentrales moesten nieuwe kolencentrales voorkomen
Door een innovatief gascontract met Noorse gasproducenten af te sluiten, wisten de elektriciteitsproducenten te voorkomen dat de geplande kolencentrales in de Eemshaven gebouwd moesten worden. In plaats daarvan verrezen de gascentrales waarvoor Engie nu dus de sluiting heeft aangekondigd. Omdat het gascontract gekoppeld was aan de productiekosten van kolenstroom, konden betere milieuprestaties van gascentrales worden gecombineerd met de stabiel veronderstelde elektriciteitsprijs van kolencentrales. Dat contract had echter slechts een looptijd van twintig jaar 3) waardoor de Eemshaven binnenkort alsnog gedomineerd wordt door een kolencentrale.
Leveringsperiode van 25 jaar wordt niet gehaald
Desgevraagd geeft de minister wel toe dat de prijsformule voor 20 jaar is afgesproken met de mogelijkheid van verlenging met 5 jaar. Uit de aangekondigde sluiting valt op te maken dat de beoogde leveringsperiode van 25 jaar niet wordt gehaald.
Voetnoten
1) Diverse gascentrales, zoals Maasvlakte 1 en 2, die pas net waren opgeleverd, werden weer afgebroken en opnieuw opgebouwd als kolencentrale.
2) In de centraal aangestuurde markt stelden de samenwerkende elektriciteitsproducenten e-plannen op die goedkeuring van EZ nodig hadden.
3) In de parlementaire discussies over het Noorse gascontract (vergaderjaar 1988/1989) meldt de minister van EZ dat de gasvoorziening voor 25 jaar verzekerd is, te rekenen vanaf 1995/1996 als de Eemscentrales in bedrijf komen. (…)’
Gas en groene stroom – ‘Een perverse situatie’
Vorig jaar constateerde het FD al dat het aandeel gas in de Nederlandse elektriciteitsproductie in vier jaar tijd van 62% naar 48% was gedaald, terwijl het aandeel steenkool steeg van 18% naar 29%.
In het FD sprak energieadvocaat Iman Brinkman (Pels Rijcken) van een ‘perverse situatie’. Hij deed dat naar aanleiding van het faillissement van de gasgestookte Rijnmondcentrale. ‘Het faillissement is het effect van de energietransitie in Nederland. Door de toename van groene stroom is de perverse situatie ontstaan dat er meer kolenstroom op de markt is gekomen, omdat die groene stroom duurdere gascentrales als eerste wegdrukt uit het energiesysteem.’
Eigenaar Delta van de gasgestookte Sloe-centrale verzuchtte toen: ‘Waarom staat een gascentrale als deze stil, en blijven de milieuvervuilende kolencentrales doordraaien?
Bronnen
Gazprom Energy, nieuwsbrief oktober, 17 oktober 2016: Gascentrales die ooit steenkolen verdrongen gaan dicht
Zie ook
FluxEnergie, 5 oktober 2016: Engie sluit helft van zijn Nederlandse gascentrales
FluxEnergie, 10 oktober 2016: Ook Essent gaat gascentrales sluiten
FluxEnergie, 26 oktober 2015: Nederlandse gascentrales in grote problemen
Foto: ENGIE Maxima-centrale Leystad
