VNO-NCW en Urgenda verkennen samenwerking in energietransitie

24 oktober 2016 – Het begon met een uitdaging van Marjan Minnesma van Urgenda aan het adres van Hans de Boer van VNO-NCW tijdens een klimaatconferentie van de werkgeversorganisatie. In een briefwisseling die daar op volgt, verkennen Minnesma en De Boer een eventuele samenwerking in de energietransitie.

De Boer (voorzitter VNO-NCW) en Minnesma (directeur Urgenda) zien in open brieven aan elkaar verschillen in opvattingen van de beide organisaties over de aanpak van klimaatverandering, maar ook zeker overeenkomsten. Ze sturen aan op een afspraak om samenwerking te verkennen.

De brief van De Boer aan Minnesma
‘(…) Deze week werd ik uitgedaagd door Marjan Minnesma van Urgenda, u weet wel, de stichting die vorig jaar een rechtszaak won tegen de Staat over het klimaatbeleid. Op een klimaatconferentie bij ons in huis stelde ze specifiek mij te willen overtuigen van de noodzaak om de duurzame energietransitie te versnellen.

Misverstand over ondernemers
Het tekent wel een beetje het misverstand dat soms nog bestaat over ondernemers. Want, geloof het of niet, de ondernemers in Nederland hebben de discussie over wel/niet verduurzamen al geruime tijd achter zich gelaten. Sterker nog, de energietransitie is één van de kernonderdelen van ons programma NL Next Level.
De vraag is dus niet langer óf we onze economie moeten transformeren naar een vrijwel klimaatneutrale economie in 2050, maar hóe we dit gaan doen. Enter de ondernemer, want de transitie die voor ons ligt vormt een ‘Man on the Moon‘-uitdaging, maar biedt tegelijkertijd plenty aan kansen.

Economie ten grave dragen
Ik hoop dat ik Marjan Minnesma hiervan heb kunnen overtuigen, want haar pleidooi dat we bereid moeten zijn om voorlopig maar even afscheid te nemen van economische groei, vind ik buitengewoon contraproductief. De energietransitie kán alleen maar met economische groei. En we gaan daar dus zeker niet de economie voor ten grave dragen.
Zoals ik al zei, is de rol van het bedrijfsleven en ondernemerschap in de transitie cruciaal. Niet alleen omdat hun eigen energiehuishouding zal gaan veranderen, maar ook omdat zij met hun creatieve en innovatieve kwaliteiten een bijdrage kunnen leveren aan de transitie. Als we het slim aanpakken, kunnen we ons toekomstig verdienvermogen blijvend versterken.

Helpen om te versnellen
Kunnen we ondernemers helpen om dat proces aanzienlijk te versnellen, zoals Minnesma graag ziet? Jazeker. Want veel ondernemers willen graag een bijdrage leveren aan de transitie, maar weten niet precies hoe ze dit moeten doen. Daar komt bij dat ze natuurlijk primair bezig zijn om hun onderneming draaiende te houden, uit te breiden. Vaak vragen maatregelen om te verduurzamen bovendien om investeringen die gefinancierd moeten worden. Maar als ondernemer wil je ook in je onderneming kunnen blijven investeren; een ondernemer wil niet dat het ten koste gaat van zijn leencapaciteit.

Geen vergezichten…
Vanuit VNO-NCW en MKB-Nederland hebben we daarom verschillende initiatieven genomen om ondernemers te helpen en te ontzorgen. Zo worden in samenwerking met onze leden ‘erkende maatregellijsten’ opgesteld. Daarop staan, laten we zeggen, twintig maatregelen die door bedrijven in die specifieke sector genomen kunnen worden om een bijdrage te leveren en tegelijkertijd aan de wet- en regelgeving te voldoen.
Vanuit ons huis zijn we daarnaast met allerlei partijen in gesprek om te komen tot slimme manieren van financiering. Hierbij kan je denken aan off-balance financiering door een ESCO (energy service company) of financial lease. Zo’n ESCO regelt voor de ondernemer de financiering en neemt de investering op zijn balans.

…maar daden
Door onze regionale vereniging VNO-NCW en MKB-Nederland Midden wordt gewerkt aan de Energy Check up en het MKB Energieabonnement. Dit is een heel mooi voorbeeld van een project dat ondernemers ontzorgt en handelingsperspectief biedt. Het idee is dat een partij bij de ondernemer langs komt en een inventarisatie maakt van verduurzamingsmogelijkheden. Dezelfde partij draagt vervolgens zorg voor financiering en voert de maatregel uit en je betaalt hem terug via de energierekening.
Dit, beste Marjan, is hoe ik de toekomst graag zie: weg van ideologische discussies met fraaie vergezichten en op naar daden. Daar draait ons programma NL Next Level ook om: een bedrijfseconomische structuur bieden om te investeren in goede projecten met een business case. Doe je met ons mee om dát soort projecten te ontwikkelen? (…)’

De brief van Minnesma aan De Boer
‘(…) Hartelijk dank voor je snelle reactie en uitnodiging om samen te werken aan de economie van de toekomst. Als ondernemer en bedrijfskundige neem ik graag de handschoen op om daar verder met jou aan te werken, nadat ik ook eerst graag wat misverstanden uit de weg ruim.

Wij werken graag met ondernemers
Urgenda werkt al jaren met ondernemers en ontmoet er vele die werken aan de economie van de toekomst, die circulair is en op 100% duurzame energie draait. Mooi dat VNO-NCW nu ook die kant op beweegt en zelfs naar een volgend niveau wil. Ons vraagstuk zal waarschijnlijk vooral gaan over de snelheid waarmee we die fundamentele omslag gaan bewerkstelligen. Inderdaad een ‘Man on the Moon’ opgave, want om een goede kans te houden om onder de anderhalve graad temperatuurstijging (ten opzichte van 1850) te blijven, zal die omslag in 15 jaar moeten plaatsvinden. Dus onze stip op de horizon zal op 2030 moeten staan en niet op 2050. Hopelijk houd jij ook van een uitdaging.

Goed voor de economie – zeker 150.000 extra banen
In mijn verhaal vertelde ik iets over het worst-case scenario wereldwijd: als we doen wat nodig is om onder de anderhalve graad te blijven, dan zal dat hooguit de groei vertragen (dus niet nul groei, maar minder groei), zodanig dat je vier jaar later op een bepaald niveau van de wereldeconomie uitkomt (bruto wereld product, alle BNPs samen). Voor Nederland, als relatief rijk land, kan dat ook anders uitpakken en hoe eerder je begint, hoe beter het resultaat. Dus ik zet me graag ervoor in om met jou ervoor te zorgen, dat we hier in de niet-fossiele sectoren een gezonde groei realiseren. Er zijn ook al vele studies van o.a. de Citigroup (bank) en de Global Commission on the Economy and Climate (zgn. Commissie Caldéron) die laten zien dat juist degenen die pro-actief handelen uitkomen op lagere kosten, dan de kosten die je zou gaan maken als je niet op tijd handelt.
Zoals ik aangaf in mijn presentatie laat ons rapport Nederland 100% op duurzame energie in 2030. Het kan, als je het wilt! zien dat de omslag naar een 100% duurzame energievoorziening in Nederland leidt tot minimaal 150.000 extra banen en een energievoorziening die 3 miljard goedkoper is, dan als je door zou gaan met fossiele brandstoffen. Ik ben het met jou eens dat het bedrijfsleven cruciaal is voor deze omslag, zowel de grote bedrijven als de duizenden midden- en kleinbedrijven, zoals bijvoorbeeld alle installatiebedrijven.

Helpen versnellen
Ik denk dat we elkaar dus op vele onderwerpen kunnen vinden, zoals het helpen van bedrijven die willen versnellen in de richting van klimaatneutraliteit. Ook wij zien graag nieuwe financiële mogelijkheden, van een fonds en off-balance financiering tot iets langer doortrekken van de salderingsregeling en een iets andere inrichting van de subsidieregeling voor duurzame energie (SDE). We hebben ook nog vele andere ideeën die we graag eens bespreken.
Ik importeerde zelf op eigen risico 50.000 zonnepanelen met bijbehorende omvormers, de eerste collectieve inkoopactie in Europa volgens de Chinezen. Vanuit Urgenda maakten we de eerste 40 huizen energieneutraal voor 35.000 euro inclusief BTW (of minder) en hebben we daar nu een bedrijf voor opgezet. We zorgden voor de eerste in serie-geproduceerde elektrische auto’s in Nederland en werken nu in Friesland met tientallen bedrijven aan de circulaire economie. Wij zijn dus heel erg van niet lullen, maar poetsen. Vanuit het besef dat dat noodzakelijk is om het leefbaar te houden op deze aardbol. Ik wil mijn kinderen graag recht in de ogen kunnen kijken: ik heb er alles aan gedaan wat in mijn vermogen ligt om het niet uit de hand te laten lopen. Dat is voor mij geen ideologische discussie en helaas ook geen fraai vergezicht. Het is zeer noodzakelijk de driedubbele turbo erop te zetten. Nu kan het nog, betaalbaar, en levert het ook nog sneller de nieuwe economie op, waar we toch naar toe moeten. Er hoeft dus helemaal geen tegenstelling te zijn tussen het werken aan een enorme omslag en het bouwen aan een levensvatbare goed lopende economie. En daar wil ik dus graag met jou de schouders onderzetten.
Ik zie uit naar de volgende afspraak. (…)’

Bronnen
VNO-NCW, 14 oktober 2016: Marjan Minnesma, doe je met ons mee?
Urgenda, 16 oktober 2016: Beste Hans de Boer

Foto: Minnesma en De Boer ontmoeten elkaar op een evenement van Klimaatplein (Klimaatplein)