SER Noord: ‘Ondergrond Noord-Nederland zit juist vol kansen’

22 maart 2016 – De noordelijke provincies moeten de kansen die de ondergrond biedt in kaart brengen en daarna samen met het Rijk zorgen dat het Noorden daarvan profiteert. Dat schrijft de SER Noord-Nederland in het advies ‘Ondergrond, Kansen voor Noord-Nederland’.

De negatieve ervaringen met de gaswinning en aardbevingen in Groningen, zoutwinning in Friesland en de opslag van afvalwater in Twente krijgen veel aandacht. Maar dat moet een analyse van de kansen – die de ondergrond ook biedt – niet in de weg staan, aldus SER Noord.

Uit een bericht van SER Noord-Nederland
‘(…) SER Noord-Nederland realiseert zich terdege dat de negatieve ervaringen met de gevolgen van de gaswinning in het Noorden de discussie over kansrijke mogelijkheden van de ondergrond bemoeilijken, maar het zou jammer zijn als kansen blijven liggen. SER Noord-Nederland merkt daarbij op dat van de fouten uit het verleden moet worden geleerd en dat de discussie over de kansen en risico’s in volstrekte transparantie met de inwoners moet plaatsvinden. Alleen dan kan het noodzakelijke draagvlak voor nieuwe ontwikkelingen ontstaan, dat naar het oordeel van de SER Noord-Nederland noodzakelijk is voordat met nieuwe activiteiten in de ondergrond kan worden gestart. (…)’

SER Noord-Nederland adviseert de drie noordelijke provincies – Groningen, Friesland en Drenthe – samen hun inbreng geven bij de landelijke structuurvisie over de ruimtelijke ordening van de ondergrond (STRONG) die halverwege 2016 klaar moet zijn. De ministeries van Economische Zaken en Infrastructuur & Milieu overleggen daar nu over met het Interprovinciaal Overleg (IPO).

Uit de brief van SER Noord-Nederland bij het advies
‘(…) Advies 1: Organiseer als noordelijke provincies een gezamenlijke lobby in Structuurvisie Ondergrond (STRONG), die er onder meer toe leidt dat de adviesfunctie van de regionale overheden bij beslissingen over de diepe ondergrond sterker wordt en men een breder afwegingskader krijgt dan nu het geval is. Dit betekent meer invloed voor het Noorden als geheel op de landelijke beleidsagenda, de vertaling daarvan naar kansen voor het Noorden en een steviger positie bij het afwegen van de mogelijke risico’s van het gebruik van de ondergrond.
Advies 2: Sta opslag van grondstoffen in de ondergrond alleen toe indien dit, onafhankelijk bewezen, veilig is én het een bijdrage levert aan het ontwikkelen van een circulaire economie.
Advies 3: Creëer in het Noorden de beleidsmatige condities die tot een vanzelfsprekende goede ruimtelijke afstemming leiden tussen de ondergrondse mogelijkheden en de daarbij behorende bovengrondse functies.
Advies 4: Bepleit bij de rijksoverheid dat het verzamelen van de beschikbare basisgegevens over de ondergrond door een onafhankelijke organisatie gebeurt, coördineer vervolgens openbare, transparante en waardenvrije beschikbaarstelling van deze informatie en koppel dit aan de kennisinfrastructuur in het Noorden ten behoeve van verschillende (semi-)overheden, bedrijven en kennisinstellingen.
Advies 5: Initieer onafhankelijk onderzoek naar de effecten van bodemdaling (door gaswinning én andere activiteiten) in combinatie met de problematiek van aardbevingen.
Advies 6: Stimuleer en initieer innovatieve pilots als gemeenschappelijke verantwoordelijkheid van de overheid, het bedrijfsleven en de kennisinstellingen.
Advies 7: Creëer een investeringsfonds (rijk en noordelijke provincies) dat ingezet kan worden voor het tot ontwikkeling brengen van de nieuwe economische kansen van de ondergrond (pilots) en voor de “zachte” infrastructuur in Noord-Nederland. (…)’

In het advies worden pilots genoemd voor geothermie, algenteelt, vervening en opslag van warmte, waterstof, perslucht en CO2. Met name de CO2-opslag is eerder al op veel weerstand gestuit in het noorden. De Groningse gedeputeerde Nienke Homan liet in het Dagblad van het Noorden al weten niets te zien in CO2-opslag in Groningen.