Aardgas fiscaal duurder, elektriciteit goedkoper in 2019

De belasting op aardgas gaat in 2019 omhoog, die op elektriciteit omlaag. Verhuurders die huurwoningen energiezuinig verbouwen zullen vanaf volgend jaar in aanmerking komen voor een heffingsvermindering. Dat meldt de Nederlandse regering in haar jaarlijkse Miljoenennota.

Het belastingtarief op de eerste schijf voor elektriciteit wordt verlaagd met 0,72 cent per kWh, dat voor de eerste schijf aardgas verhoogt met 3 cent per m³. Door het hoger belasten van aardgas wil het kabinet alternatieve warmteopties zoals elektrische waterpompen of duurzame aardwarmte aantrekkelijker maken. Op basis van hun gemiddeld verbruik zitten de meeste huishoudens volledig in de eerste schijf.

Voor wie met de (elektrische) fiets naar het werk wil, wordt het een stuk aantrekkelijker gemaakt een fiets van de zaak te gebruiken door een versimpeling van de fiscale fietsregeling. Bij een inkomen van 35.000 euro en een elektrische fiets van 2.000 keuro ost dit een werknemer vanaf 2020 minder dan 5 euro per maand.

Om de energietransitie blijvend te stimuleren stelt de regering in het najaar de regeling Stimulering Duurzame Energieproductie (SDE+) opnieuw open. Hiermee stelt ze 6 miljard euro beschikbaar voor energieproductie uit bronnen zoals wind, zon, biomassa, geothermie en water.

Ze werkt ook aan een CO2-minimumprijs en voert een kilometerheffing in voor vrachtverkeer.. Met die maatregelen vergroot ze de financiële prikkels om de emissiereductie te realiseren en te innoveren. Bedrijven die niet innoveren en veel broeikasgassen blijven uitstoten, gaan meer betalen. Het kabinet kondigt ook een verbreding van de SDE+ aan en wil meer ruimte geven aan windturbines op zee.

Tot 2030 stelt de nationale overheid jaarlijks 3,2 miljard euro ter beschikking voor de uitrol van duurzame energie en technologie die de uitstoot van broeikasgassen vermindert. Eveneens tot 2030 is er jaarlijks 300 miljoen euro beschikbaar voor innovatie- en pilotprojecten.

Tilburgse kritiek

Zes hoogleraren van Tilburg University plaatsen heel wat kanttekeningen bij de plannen in de Miljoenennota voor 2019. Gerard de Leede, hoogleraar ‘practice smart cities,’ wierp zich daarbij op het luik energie.

“De energietransitie heeft steeds meer invloed op de staatsbegroting,” aldus De Leede. “De vraag wie deze transitie gaat betalen is uitermate actueel. Achter deze vraag schuilt echter de aanname dat de transitie niet kan worden terugverdiend. Uit nadere studie blijkt dat het mogelijk is dat de kosten voor onze energievoorziening op huishoudelijk niveau zullen dalen, mits een ondernemend en innovatief beleid wordt gevoerd. Het huidige beleid resulteert in te kleine stappen in de goede richting, maar is bureaucratisch en geeft teveel ruimte aan gevestigde belangen. Op deze wijze aangestuurd, zijn de ambitieuze doelen voor 2030 niet haalbaar,” meent de hoogleraar.

“Huiseigenaren zullen moeten investeren om de energieverbruiken te verlagen en lokaal energie te gaan produceren. Netbeheerders zullen moeten investeren om de decentraal opgewekte energie in haar netten te kunnen invoeden, daar waar die capaciteit nu onvoldoende is.”

Batterijopslag minder belasten

“Het beleid moet worden gebaseerd op de zekerheid dat hernieuwbare energie binnen enkele jaren ook in Nederland goedkoper wordt dan fossiele energie en dus verdienpotentieel heeft. Het is duidelijk dat hernieuwbare energie uit zon en wind niet steeds beschikbaar is. In 2025 zullen de kosten voor batterij opslag echter zijn gedaald. De totale prijs voor opwekking en opslag van hernieuwbare energie zal daardoor in 2025 zijn gedaald tot 4,5 cent per kWh. Dat is ruim beneden de prijs voor fossiele energie. Batterijopslag zal ook een grote bijdrage leveren aan beperking van de netbeheerkosten. Het is daarom van groot belang dat bestaande barrières voor grootschalige aanschaf van batterijen sneller moeten worden geslecht. Bijvoorbeeld de dubbele energiebelasting die bij tussentijdse opslag wordt gerekend, staat een snelle groei in de weg.”

Aardgasnet geschikt voor waterstof

“Duurzame CO2-neutrale brandstoffen zijn noodzakelijk voor seizoensopslag van energie. In de periode 2025-2030 zal de prijs van elektriciteitsproductie uit duurzame waterstof rond 6 cent per kWh uitkomen en daarmee concurrerend zijn met een gascentrale. Uit studies blijkt dat ons aardgasnet 100% geschikt is te maken voor transport van duurzame waterstof, voor minder dan 1 miljard euro investering door de netbeheerders. Het verdient aanbeveling om versneld te onderzoeken wat de overige aanpassingen (bij gebruikers) zouden kosten bij inzet van innovatieve technieken. Het zou wel eens erg onverstandig kunnen zijn om alle wijken gasvrij te maken als we op met waterstof rendabel van aardgas af kunnen.”

Dogma’s overstijgen

“Er heersen nog teveel dogma’s rond de transitie. Zo zouden woningrenovaties moeten leiden tot op jaarbasis energieneutrale woningen. Daar komen bureaucratische normberekeningen bij te pas, die vrijwel niemand begrijpt en die innovaties in de weg staan.” Volgens De Leede zijn die normen ver verwijderd van zowel fysica als praktijk. “Ze gaan ook voorbij aan verschillen in gebruikersgedrag en -situatie (bijvoorbeeld het grote aantal eengezinswoningen). Bovendien valt overmatige woningisolatie zowel in geld als in CO2 (die ontstaat bij de productie van de isolatie) nauwelijks terug te verdienen.”

De overheid moet volgens de Tilburgse professor meer durven inspelen op wereldwijde trends en het juridisch kader voor een markt scheppen, waarin consumenten ook energie gaan produceren. Alleen dan is de goede marktwerking gegarandeerd en daarmee versnelling van de transitie tegen de laagst mogelijke kosten.