foto; Guy Van Hooveld / Coreso

ACM: energiedata maken innovatieve diensten mogelijk

De Nederlandse Autoriteit Consument & Markt (ACM) ziet het belang van data in de energiesector ziet de ACM sterk toenemen, met kansen voor de energietransitie en innovatieve diensten. De toezichthouder is van mening dat een verdere uitrol van de slimme meter een eerste basisconditie om deze mogelijkheden te benutten. Maar hij waarschuwt ook voor mogelijke risico’s.

Onafhankelijke dienstaanbieders en aggregatoren lopen in het huidige stelsel tegen beperkingen aan. Zij kunnen niet beschikken over de juiste data op het juiste moment, ook wanneer consument willen dat ze daarover beschikken. In een omgeving met talrijke kleine, lokale energieproducenten, zoals huishoudens met pv-panelen op het dak, kunnen aggregatoren die in het bezit zijn van de nodige data een interessante rol spelen, door bijvoorbeeld de gebundelde, variabele productieoverschotten te vermarkten. Met krachtige algoritmen kunnen ze dan het variabele karakter van die hernieuwbare productie in werkbare modellen omzetten.

Risico op prijsdiscriminatie

In veel sectoren hangen de prijzen af van de situatie of de doelgroep. Niet alleen de prijs, maar ook het aanbod dat de consument te zien krijgt wordt steeds persoonlijker. “Zo bepalen algoritmes welke selectie uit het hotelaanbod het eerste getoond wordt of wat in de tijdlijn op sociale media verschijnt. Waarop die selectie is gebaseerd, is voor consumenten niet transparant zodat ook niet altijd goed te bepalen is in hoeverre de selectie aansluit bij de voorkeur van de consument. De meest extreme vorm van economische personalisering is individuele prijsdiscriminatie: elke consument betaalt dan precies het maximale waartoe hij bereid is,” meldt ACM in zijn jaarlijkse Signaal.

Waarschuwing

“De technologie om dit soort dynamische prijzen, differentiatie en discriminatie toe te passen zal ongetwijfeld fijnmaziger worden en bredere toepassing vinden. Er zijn voor- en nadelen aan personalisering verbonden, die we nu lang niet allemaal kunnen overzien. Voor consumenten is het prettig als ze beter op hun interesses toegesneden informatie krijgen, minder irrelevante reclames zien of sneller kunnen zoeken en vergelijken. En (geautomatiseerde) dynamische energieprijzen kunnen bijdragen aan besparingen en daarmee aan klimaatdoelstellingen. Maar bij ver doorgevoerde individuele prijsdiscriminatie verschuift het consumentensurplus geheel naar producentensurplus,” waarschuwt ACM.

ACM steunt het ministerie van economische zaken en klimaat bij zijn initiatieven om de regelgeving rond data governance in de energiesector te herijken, zodat innovatieve bedrijvigheid ruimte krijgt. “Daarbij zijn aandacht voor privacy, het eigenaarschap van data en een gelijk speelveld voor toegang belangrijk,” stelt ACM. Nu zijn er volgens ACM weinig wettelijke mogelijkheden om ongewenste vormen van personalisering tegen te gaan. Nieuwe en aanvullende regelgeving kan nodig zijn. “Gezien de snelle ontwikkelingen en de complexiteit van deze digitaliseringsvraagstukken vraagt dit nu aandacht van de politiek,” klinkt het. “Hierbij is een complexe belangenafweging onontbeerlijk. Ze kan per sector anders uitvallen. ACM roept wetgevers, beleidsmakers, marktpartijen en (andere) toezichthouders op om hieraan en aan het publieke debat hierover hun bijdrage te leveren.

Voordelen wegen door op mogelijk privacyverlies

ACM verwacht dat in gereguleerde sectoren, zoals energie en openbaar vervoer, het anders of beter openstellen van datasets een impuls kan geven aan innovatie en daarmee het bereiken van maatschappelijke doelstellingen als de energietransitie of een duurzamere mobiliteitsmix. “Relevante data kunnen in deze sectoren vaak door slechts één partij worden verzameld, doordat ze onlosmakelijk zijn gekoppeld aan een infrastructuur die een natuurlijk of wettelijk monopolie is. Bovendien is de rechtvaardiging van verplichte openstelling vanwege het publieke karakter er minder problematisch.”

Auteur: Koen Mortelmans

Koen Mortelmans is freelance redacteur voor FluxEnergie en Nieuwsblad Transport.

Reageer ook

Nog maximaal tekens

Log in via een van de volgende social media partners om je reactie achter te laten.