Banenverlies kolencentrales – Steun voor bezwaar van FNV
14 november 2016 – Vorige week trok de FNV aan de bel over de banen die verloren gaan bij het sluiten van kolencentrales. De FNV kan inmiddels steun putten uit een column van Nigel Topping van ‘We mean business’: ‘Voor een rechtvaardige transitie is het onvermijdelijk de gevolgen voor de werkgelegenheid en de lokale economie te beperken.’
De column, een herpublicatie uit ‘We mean business’, stond zaterdag in de NRC.
‘(…) Bij de overgang naar een koolstofarme toekomst is voor een ‘rechtvaardige transitie’ onvermijdelijk de gevolgen voor de werkgelegenheid en de lokale economie te beperken. Verouderde banen en sectoren moeten worden vervangen door qua opleidingsniveau vergelijkbare en even goed betaalde banen in de koolstofarme economie. (…)
‘Het gevaar van een onrechtvaardige transitie is zeer reëel’
Het gevaar van een onrechtvaardige transitie is zeer reëel. Blindheid voor onbedoelde gevolgen, een gebrek aan adequate planning en te weinig zorg voor lokale werkgelegenheid, zou ertoe kunnen leiden dat de publieke opinie omslaat en zich keert tegen inspanningen om klimaatverandering te bestrijden.
Zo gaat de overgang naar elektrisch rijden bijvoorbeeld steeds sneller. Volgens een recent rapport van Climate Action Tracker (CAT) moet de laatste benzineauto rond 2035 verkocht zijn om de wereld op het pad van maximaal twee graden opwarming te houden. Sommige autofabrikanten, zoals VW, hebben al gewaarschuwd dat dit waarschijnlijk banen gaat kosten, omdat er minder componenten in de nieuwe auto’s nodig zijn. Tegelijkertijd richten andere bedrijven, zoals Tesla, zich op zelfrijdende auto’s. Wat mogelijk grote gevolgen heeft voor de werkgelegenheid van beroepschauffeurs.
‘Gevolgen zorgvuldig onderzoeken’
Dit kan leiden tot de creatieve destructie die wordt beschreven door de Oostenrijkse econoom en politicoloog Joseph Schumpeter. Bedrijven hebben de keuze zich aan te passen of opgeslokt te worden door de nieuwe orde. Dit soort vooruitgang is spannend en zorgt voor een paradigma-verandering op macroniveau, zowel vanuit een economisch als een koolstofarm perspectief. Maar zo zullen degenen die daardoor hun baan verliezen dat niet zien.
In plaats van alleen te juichen over de sluiting van een kolencentrale, moeten we zorgvuldig onderzoeken wat de gevolgen daarvan zijn op individueel en gemeenschapsniveau – en hoe we de impact ervan voor die gemeenschap zoveel mogelijk kunnen beperken.
Populistische politici
Anders maken we de bestaande politieke verdeeldheid, met name in Europa en Amerika, alleen maar groter. Het gevoel van onrechtvaardigheid, van vergeten worden – of dat nou terecht is of niet – is precies waar populistische politici op inspelen en dreigt zo een destabiliserende factor te worden voor de maatschappij als geheel.
Een opleving van protectionisme en anti-globalisering is slecht voor het bedrijfsleven en zal waarschijnlijk positieve veranderingen vertragen. Kijk maar wat er gebeurt onder populistische regeringen. Die proberen oude industrieën, die anders zouden verdwijnen, in leven te houden.
‘Investeren in de toekomst, niet in het verleden’
Terwijl die wegkwijnende bedrijven juist op zoek moeten gaan de nieuwe mogelijkheden, in plaats van bescherming te vragen bij de overheid. Het Nederlandse chemieconcern DSM was ooit een steenkoolbedrijf – nu maakt het hoogwaardige materialen en voedingsproducten. En zo zijn er tal van voorbeelden van bedrijven die vakkundig de transitie hebben gemaakt.
Het belangrijkste is om te investeren in de toekomst, niet het verleden. (…)’
