Begroting EZ: ‘Bij gaswinning nu veiligheid voorop’

16 september 2015 – In de begroting van EZ en de toelichting daarop wordt op een aantal plaatsen stil gestaan bij de ‘beleidswijziging’ rond de aardgaswinning en de gevolgen voor de aardgasbaten. ‘Veiligheid voorop’ is nu het consigne.

Veiligheid en zorgvuldigheid
‘Veiligheid voorop’, maar dan in combinatie met een ‘zorgvuldige besluitvorming’ in ‘samenspraak met alle betrokkenen’, met ‘aandacht voor gevoeligheden, onzekerheden en een evenredige verdeling van baten en lasten in de regio’.

Uit de begroting (pag. 17)
‘(…) Het kabinet wil de decentrale overheden actief bij deze aanpak betrekken. De Mijnbouwwet- en regelgeving wordt hierop aangepast. Vanwege het aardbevingsrisico in Groningen heeft het kabinet in 2015 de gasproductie uit het Groningenveld beperkt. Verschillende onderzoeks- en adviestrajecten lopen om beter zicht te krijgen op de aardbevingsproblematiek en te treffen maatregelen en het kabinet kan op basis daarvan eind 2015 nog aanvullend besluiten over de toegestane gasproductie in 2016. In het najaar van 2016 besluit EZ of en hoe het kan instemmen met het winningsplan uit het Groningenveld voor de jaren 2017 en verder, dat de Nederlandse Aardolie Maatschappij B.V. vóór 1 juli 2016 indient. (…)’

Minder gas, meer onderzoek
Uit de begroting (pag. 25 en pag. 86)
‘(…) Om de veiligheid van bewoners in het gaswinningsgebied in Groningen te vergroten, heeft het kabinet in juli 2015 besloten de gaswinning in Groningen terug te brengen naar het niveau dat nodig is om de leveringszekerheid te garanderen. (…) De landelijk gasnetbeheerder, Gas Transport Services, heeft immers aangegeven dat uit oogpunt van leveringszekerheid in een koud jaar een volume van 33 miljard m3 gaswinning uit het Groningenveld noodzakelijk is (…). Aangezien de gasopslag Norg aan het eind van 2014 is uitgebreid en daardoor een tijd buiten gebruik is geweest wegens werkzaamheden, is er in 2015 de eenmalige mogelijkheid om 3 miljard m3 meer gas uit Norg te betrekken. In lijn met het besluit over 2015 is voor de berekening van de gasbaten voor de jaren 2016–2020 voor het Groningenveld voorlopig uitgegaan van het niveau dat noodzakelijk is voor de leveringszekerheid (33 mld m3). Er loopt inmiddels een tweetal onderzoeken naar respectievelijk een verantwoord niveau van gaswinning en omkering van het systeem van gaslevering om eind 2015 tot een goed besluit te kunnen komen over de gaswinning in 2016 en de jaren daarna. (…) Daarnaast zijn ook de actuele, sterk gedaalde, gasprijzen verwerkt in de raming. Deze twee factoren verklaren een afname in de gasbaten in latere jaren. In de raming is nog geen rekening gehouden met een besluit van het kabinet over de toekomst van de gaswinning uit het Groningen gasveld, dat eind dit jaar wordt genomen. (…)’

Gevolgen voor de opbrengst uit de aardgaswinning
De aardgasbaten lopen terug van 10,5 mrd (2014) naar bijvoorbeeld 5,3 mrd (in 2017).
Uit een tabel uit de begroting (pag 77)

De kengetallen die gebruikt zijn om tot de berekening van de baten te komen. (pag. 86)

Waddengebied
De beleidswijziging heeft ook gevolgen voor een eventuele gaswinning in het Waddengebied.

Uit de begroting (pag. 17)
‘(…) In 2016 besluit EZ over een aangevraagde winningsvergunning voor het gebied nabij Terschelling. Mocht deze concessie verleend worden, dan zullen in het vervolgtraject de gevolgen voor natuur en toerisme nadrukkelijk worden meegenomen met acht op de Natuurbeschermingswet 1998 en de Flora- en faunawet. Overigens mogen bij nieuwe boringen geen mijnbouwplatforms in de Waddenzee zelf staan maar wordt vanaf het vaste land geboord. Bodemdaling in de Waddenzee wordt nauwgezet gemeten en zo nodig wordt de gaswinning stopgezet («winning met de hand aan de kraan»). (…)’

Schaliegas
Zoals bekend is schaliegaswinning de komende vijf jaar in Nederland niet aan de orde. Er zijn dus ook geen inkomsten en uitgaven hiervoor ingenomen.

Uit de begroting (pag. 17)
‘(…) Bestaande vergunningen voor de opsporing van schaliegas worden niet verlengd. Het kabinet besluit eind 2015 of schaliegaswinning voor Nederland nog als optie in beeld blijft. Als dat zo is, dan zullen eventuele onderzoeksboringen naar de aanwezigheid van schaliegas in de Nederlandse bodem in opdracht van de overheid, en niet van bedrijven, plaatsvinden. Die onderzoeksboringen zullen dan tevens gericht zijn op de mogelijkheden voor geothermie. (…)’

Nationaal Coördinator Groningen
De beleidswijziging in de richting van veel meer zorgvuldigheid rond de gaswinning en de gevolgen daarvan heeft al geleid tot de aanstelling van een Nationaal Coördinator Groningen (Hans Alders). De energiedirectie van EZ zullen ook versterkt worden.

Uit de begroting (pag, 25)
‘(…) Na de opbouwfase in 2015, werkt de Nationaal Coördinator Groningen de komende jaren voortvarend aan de realisatie van het programma Aardbevingsbestendig en Kansrijk Groningen. In samenwerking met de regionale partners, zet hij zijn mensen (€ 12 mln budget in 2016) en werkbudget (€ 7 mln in 2016) strategisch in. Daarmee verbetert de aanpak merkbaar voor Groningers: door het oplossen van complexe situaties en het zichtbaar bouwen aan kansen voor de regio. Daarnaast zijn er middelen beschikbaar voor seismologisch en geologisch onderzoek. De uitdagingen op het beleidsterrein energie zijn groot en variëren van de uitwerking van het Energieakkoord en het realiseren van vele tientallen grote energieprojecten in Nederland tot de discussie over de toekomst van de gaswinning naar aanleiding van de aardbevingen in Groningen en het Europese debat over een Energie Unie. Om deze uitdagingen goed op te pakken is een versterking van de energiedirecties onvermijdelijk. Voor extra capaciteit ter versterking van het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) zijn extra middelen (€ 1,2 mln) ter beschikking gesteld. (…)’

Bronnen
Rijksbegroting 2016, XIII Economische Zaken (pdf, 3,7 MB)