Amsterdam fietsen, foto: KirkandMimi/Pixabay CC0

Benelux-steden verliezen plaatsen in duurzaamheidsindex Arcadis

Amsterdam fietsen, bron: KirkandMimi via Pixabay CC0

Europese steden blijven koplopers op gebied van duurzaamheid. In de top twintig staan veertien Europese steden, met Londen als meest duurzame stad ter wereld. Of toch volgens de mening van advies- en ingenieursorganisatie Arcadis, dat voor de derde keer zijn tweejaarlijkse Sustainable Cities Index uitgaf.

Stockholm, Edinburgh, Singapore en Wenen maken de top 5 compleet. Nederlandse en Belgische steden zakken iets weg in vergelijking met de vorige editie van dit rapport in 2016. Amsterdam staat vandaag op de twaalfde plaats, Rotterdam op 27, Antwerpen op 43 en Brussel op 47, tegen respectievelijk de plekken elf, negentien, 29 en veertig twee jaar geleden. Tussen Nederland en België staan onder meer de Italiaanse steden Rome (veertig) en Milaan (42).

De daling van Amsterdam en Rotterdam is te wijten aan concurrerende steden, die meer deden aan duurzaamheid. “De Nederlandse stad staat onder druk omdat deze steeds minder toegankelijk wordt voor belangrijke groepen als politieagenten onderwijzers en verpleegkundigen. Veel mensen met cruciale functies vinden nauwelijks betaalbare woonruimte. Wij zien de oplossing in meervoudig gebruik van de schaarse ruimte’,” legt Carolien Gehrels uit, directeur grote steden bij Arcadis.

Gehrels doelt op bijvoorbeeld ruimte rond stations en spoorwegen. “Zo kun je wonen op het station in Den Haag, komt naast station Utrecht het verticale bosgebouw Wonderwoods en wordt gekeken naar het spoortracé Muiderpoort-Duivendrecht.”

“Rotterdam is een stad in transitie. Het nieuwe college heeft afgesproken meer in te zetten op energietransitie, klimaat en digitalisering. Dat is mooi want in januari kwam er een oproep uit het Rotterdamse bedrijfsleven om meer op duurzaamheid in te zetten. Tussen het maken van plannen en het uitvoeren ervan zit vaak behoorlijk wat tijd’”

Voor Amsterdam ziet Gehrels een andere ontwikkeling. “Bereikbaarheid is een belangrijk onderwerp. Amsterdam is goed op weg met diensten als Mobility as a Service waar nu flink op wordt ingezet. En het zou ook mooi zijn als er op termijn een Oost-West metrolijn komt.’”

In de top van de index staat Londen, vorige keer vijfde. Deze stad scoort goed op het gebied van cultuur; jongeren willen er graag wonen. “Alleen dreigt Londen onbetaalbaar te worden. Daarnaast slibt de stad langzaam maar zeker dicht en wordt bereikbaarheid een issue.’”

Grote steden in Afrika en Azië zijn terug te vinden in de onderste regionen van de index. Vooral zakendoen maakt het voor buitenstaanders moeilijk ertussen te komen, luidt de analyse van Arcadis. Mobiliteit blijft een aandachtspunt met veel files en gebrekkige openbaar vervoer mogelijkheden. Voor deze steden ligt de uitdaging in het robuust laten groeien van de lokale economie in relatie met duurzame plannen voor de lange termijn. De combinatie van economische groei met verbetering van de levenskwaliteit blijft moeilijk.

Voor het samenstellen van de duurzame stedenindex werkte Arcadis samen met het Centre for Economics and Business Research (Cebr), een onafhankelijk bureau voor gedegen zakelijk advies. Cebr heeft hiervoor honderd steden langs 32 duurzaamheidsindicatoren gemeten op de gebieden people, planet en profit.

Subjectieve kantjes

Maar het onderzoek heeft subjectieve kantjes. Zo zijn geen agglomeraties gemeenten, maar gemeenten. En in de ontwikkelde wereld vooral steden waarmee Arcadis een band heeft. Het concept gemeente verschilt sterk van land tot land. Zo telt heel Zeeuws-Vlaanderen slechts drie gemeenten, maar grenst het aan elf Vlaamse gemeenten, omdat Vlaamse gemeenten gemiddeld beduidend kleinere entiteiten zijn dan in Nederland.

En van heel de Benelux zijn slechts vier gemeenten opgenomen: Amsterdam, Rotterdam, Antwerpen en Brussel. Maar… de gemeente Brussel is kleiner dan Gent, Charleroi en Luik. Steden die evenmin in de lijst zijn opgenomen als Utrecht, Den Haag of Eindhoven. De kans bestaat dat dergelijke steden, mits meegenomen in de analyse, beter zullen scoren. Sommige steden dragen gewoon minder historische ballast mee (mobiliteit, sociale ontwikkeling, groen…)

“We hebben gekeken naar hoe representatief een stad is. We hebben hiervoor stadmanagers, die een regio goed kennen, zoals Carolien Gehrels. Tweede vraag: is er genoeg data te vinden over deze stad om een goede vergelijking te kunnen maken. Het spreekt natuurlijk voor zich dat een stad ook een goed omvang moet hebben. Maar daarvoor hebben we niet gekeken naar een x aantal miljoenen,” licht Tim Preger toe, communicatie en pr-manager bij Arcadis.

Ranglijsten bij de vleet

Overigens zijn er vandaag nogal wat internationale ranglijsten, die deels wordt uitgespeeld om een bepaald beleid in de kijker te zetten. Zo staat Mechelen niet op de Arcadis lijst, maar werd de Mechelse burgervader Bart Somers (VLD) in 2016 wel uitgeroepen tot beste burgemeester ter wereld. Het staat in de sterren geschreven dat de beste burgemeester –eigenlijk wordt het ‘beste’ beleid bekroond– dit jaar een vrouw zal zijn. Bij de kanshebbers zijn Liesbeth Spies (CDA), burgmeester van Alphen aan den Rijn, en Françoise Schepmans (MR), burgemeester van Sint-Jans-Molenbeek, een van de dichtstbevolkte gemeenten van het gewest Brussel. Een eventuele overwinning van Schepmans zou wel bizar aspect hebben. Bij de voorbije gemeenteraadsverkiezingen (8 oktober) leed ze een nederlaag, zodat ze op 1 januari haar burgemeesterssjerp moet opbergen.”

Auteur: Koen Mortelmans

Koen Mortelmans is freelance redacteur voor FluxEnergie en Nieuwsblad Transport.

Reageer ook

Nog maximaal tekens

Log in via een van de volgende social media partners om je reactie achter te laten.