Biomaterialen, elektrificatie of CO2-opslag? Chemie wil 95% minder uitstoot

Onderzoek naar verf die zonne-energie kan opwekken

Wil de chemische industrie in 2050 80 tot 95 procent minder CO2 uitstoten dan in 1990, dan moet de sector niet alleen haar energetische stromen verduurzamen, maar ook haar grondstoffen en producten decarboniseren. Tweederde van haar toekomstige uitstoot zit immers in materialen verpakt, en die gaat ooit vrijkomen. Om toch verantwoord door te kunnen produceren, verkent de industrie drie extreme transitiepaden.

Tweederde van de emissies in de chemische industrie komen van de grondstoffen die de chemische industrie verbruikt, weten de sprekers op de Industrial Morning van de Vakbeurs Energie. Wil de sector haar uitstoot in 2050 met 80 tot 95 procent teruggebracht hebben ten opzichte van 1990, dan moet het zwaar inzetten op het het aanpakken van die grondstoffen – niet alleen op het overschakelen op duurzame vormen van energie. Volgens Ecofys’ Michiel Stork is het recyclen van grondstoffen dan ook een logische keuze.

Biobased, elektrificatie en/of CCS?

Voor de Vereniging van de Nederlandse Chemische Industrie (VNCI) zoeken de consultancybureaus Ecofys en Berenschot uit welke routes de Nederlandse chemie kan nemen om in 2050 aan de gestelde doelen te voldoen. Ze kijken daarbij naar de theoretische mogelijkheden, en het draagvlak dat er nu al ligt bij betrokken bedrijven en burgers. Om de opties in beeld te brengen, licht Stork drie extreme transitiepaden toe:

  1. biobased: in plaats van fossiele grondstoffen wordt maximaal uitgeweken naar duurzame natuurlijke grondstoffen. Door deze zowel mechanisch als chemisch te recyclen, kunnen dezelfde producten gemaakt worden als nu het geval is, zonder dat de processen dramatisch daarvoor veranderd hoeven te worden. Voorwaarde is wel dat er voldoende betaalbare natuurlijke grondstoffen voor handen zijn, dat fabrieken zo flexibel worden dat ze voor verschillende productieprocessen ingezet kunnen worden, en dat we accepteren dat Nederland voor de toevoer van de benodigde grondstoffen afhankelijk is van het buitenland.
  2. elektrificatie: ook door hernieuwbare energie te gebruiken voor de productie van waterstof, en deze te laten reageren met de CO2, kunnen de belangrijkste basisingrediënten voor de chemische industrie gemaakt worden (methanol, propeen, benzeen, …). Dit vergt echter wel veel goedkope hernieuwbare energie, innovatieve manieren om de kosten te drukken, en een hoge CO2-prijs. Bijkomend voordeel is dat de industrie op deze manier ingezet kan worden om schommelingen in het net op te vangen.
  3. ‘groene fossiel’: door gebruik te maken van technieken als de opvang en opslag van CO2 (CCS), kan fossiel energie kunstmatig ‘groen’ gemaakt worden. Noodzaak is de de CO2-opslag niet, constateerde Ecofys in 2013 al, een optie is het wel. Gezien het gebrek aan maatschappelijk draagvlak, kan het echter riskant zijn hier veel geld en moeite in te steken.

Oplossingsrichtingen

Uitgaande van die drie extremen, zien de consultants zes gecombineerde oplossingsrichtingen, vertelt Berenschots Niki Lintmeijer. Om een Routekaart Chemie 2050 op te stellen, bouwen ze voort op de paden die al gedefinieerd werden voor de Routekaart Chemie 2030:

  1. duurzame productie: met het ontwikkelen van nieuwe duurzame producten, zou de chemie niet alleen haar eigen keten kunnen opschonen, maar ook bijdragen aan de verduurzaming van andere sectoren
  2. sluiten van de ketens: inzetten op de circulaire economie en het recyclen van producten; niet alleen op mechanisch, maar ook op chemisch niveau. Door samenwerking tussen bedrijven te faciliteren, kunnen reststromen van de een de grondstof voor de ander leveren. Bio-raffinaderijen zouden in de buurt van chemische industrie geplaatst moeten worden.
  3. alternatieve feedstock: grondstoffen worden gehaald uit natuurlijke hernieuwbare materialen en waterstof (transitiepad 1 & 2)
  4. energie-efficiëntie: processen intensiveren en overschakelen op elektrificatie (transitiepad 2)
  5. duurzame energie
  6. CO2-opvang en opslag (transitiepad 3)

Overschakelen op een circulaire bedrijfsvorming op basis van natuurlijke materialen en hernieuwbare energiebronnen, lijkt evident. Op welke manier dat precies kan, hopen de consultants de komende maanden verder uit te pluizen. Ondertussen publiceerde concurrent McKinsey al een rapport waarin het berekent dat het de industrie best kan lukken, zeker als de chemie een rol krijgt in het stabiliseren van het energienet, en daar iets mee verdient.

Bronnen:

  • reportage Vakbeurs Energie, Industrial Morning

Foto: FluxEnergie/© Paul Tolenaar

Lees ook:

Auteur: Klaartje Jaspers

Reageer ook

Nog maximaal tekens

Log in via een van de volgende social media partners om je reactie achter te laten.