‘Biostoom’ levert warmte, elektra en waterstof

Eind augustus tekenden EEW Energy from Waste (EEW) en AkzoNobel een nieuw contract om het Chemie Park in Delfzijl tot 2033 van duurzame stoom te voorzien. Tegelijkertijd werkt een concern rond Tata aan de opwekking van stoom uit ongebruikte industriële restwarmte, ontwikkelen onderzoekers een materiaal dat zon omzet in stoom en maakt een Belgische afvalverwerker vast plannen om biomassastoom om te zetten in waterstof. De zogenaamde ‘biostoom’ lijkt aan een opmars bezig.

EEW Delfzijl zal jaarlijks 576.000 ton afval verwerken tot ruim een miljoen megawatt uur stoom dat AkzoNobel helpt om de productie van chemische producten duurzamer te maken. Met de in februari in gebruik genomen biostoomcentrale vergroent AkzoNobel tien procent van haar Nederlandse energieverbruik en verlaagt het haar CO2-uitstoot met 100.000 ton, meldt het chemieconcern.

Industrie draait op stoom, stoom draait op industrie

Terwijl Akzo stoom gebruikt om haar fabrieken op te laten draaien, werken RGS Development, Tata Steel, ECN, Engie en Ontwikkelingsbedrijf NHN aan een manier om de restwarmte uit hun fabrieken weer om te zetten in stoom en stroom. Met hun project ‘Waste Radiation Heat to Power and Steam’ (Wraps) moet 1 megawatt aan stroom en stoom teruggewonnen worden uit ongeveer 2 megawatt aan restwarmte. In de Tata staalfabrieken komt warmte vrij met zo’n hoge temperatuur dat ze met bestaande technieken niet teruggewonnen kon worden. Om ook die stralingswarmte te kunnen gebruiken, demonstreren de partners speciale hittepanelen die ook deze restwarmte weer omzetten in elektriciteit en warm water.

Stoom biedt verscheidene voordelen ten opzichte van warm water, constateert adviesbureau EnergyMatters. Zo vindt de warmteafgifte bij condensatie tot water plaats bij een vaste temperatuur en kan de stoom ook toegepast bij vernevelingsprocessen of hygiënisatie van producten. Behalve in de chemische industrie, wordt het bijvoorbeeld ook gebruikt in de kruidenteelt, waar producten met de stoom gesteriliseerd kunnen worden.

Stoom op afval en zon

Momenteel worden veel (bio)stoomcentrales aangedreven door biomassa als afval. Zo moet de Bionerga-biostoomcentrale in het Vlaamse Beringen jaarlijks tenminste 120.000 ton restafval gaan verwerken, dat aangevuld met biomassa uit snelgroeiend hout genoeg moet zijn om nabijgelegen bedrijven te voorzien van groene warmte. “We willen alle warmte en elektriciteit lokaal kunnen benutten”, zegt directeur Philip Peeters in recyclepro.be, “Onze biostoomcentrale zal ook inzetten op het opslaan van energie in waterstof.” Op die manier moet het mogelijk zijn de afvalverwerking tot de kern van een energiehub te maken, denkt Peeters.

Bionerga energiehub. Beeld: Bionerga

Natuurkundigen van het Massachusetts Institute of Technology hebben daarnaast een materiaal ontwikkeld dat zonlicht gebruikt voor de productie van stoom. Omdat het materiaal nauwelijks warmte verliest wordt de energie zeer efficiënt omgezet in elektriciteit. Maar liefst 85 procent van het zonlicht dat het opvangt zou zo gebruikt worden voor de productie van stoom, meldde de New Scientist medio 2014. Dat zou het tien keer efficiënter maakt dan de huidige zonnecollectoren.

Nieuwe regelgeving

De Nederlandse regelgeving rondom stoom verandert. Zo is in het advies voor de duurzame energie subsidieregeling SDE+ 2018 een nieuwe categorie opgenomen voor gecombineerde opwekking van industriële stoom (WKK) op houtpellets, meldt het VEMW, kenniscentrum en belangenbehartiger van zakelijke energie- en watergebruikers. De criteria waaraan deze pellets moeten voldoen om duurzaam genoemd te mogen worden is momenteel inzet van een rechtszaak tussen RWE en Greenpeace, waarin eind 2017 een uitspraak verwacht wordt.

De Vakbeurs Energie biedt 10 oktober een minisymposium ‘Energiebesparing bij Stoominstallaties’. Hier zullen sprekers van verschillende adviesbureaus en het Stoomplatform ingaan op de nieuwe wet-  en regelgeving rondom stoom, goede stoomopleidingen en goed stoompersoneel, het beheer van stoominstallaties en de toekomst van stoom. 11 oktober is er daarnaast een seminar ‘de business case voor stoom – financiën’. Inschrijven voor de Vakbeurs kan hier.

Bronnen:

• recyclepro.be, 30 maart 2017, ‘Nieuwe biostoomcentrale moet hart van energiehub worden’
• New Scientist, 24 juli 2014, ‘Nieuw materiaal zet zonlicht efficiënt om in stoom’
• Eco Steam and Heating, 13 juni 2017, ‘Uit de media: ‘Pionieren met oregano in de polder’
• AkzoNobel, 13 februari 2017, ‘Minister Kamp neemt biostoomlevering van Eneco aan AkzoNobel in gebruik’
• DuurzaamBedrijfsleven, 15 mei 2017, ‘Duurzame stoom en stroom met nanotechnologie uit restwarmte Tata’
• VEMW, 18 augustus 2017, ‘Nieuwe categorie SDE+ voor gecombineerde opwekking’

Foto: Eneco