Ed Nijpels pleit voor een Regeringscommissaris Energie

16 oktober 2015 – Vanwege het grote belang van de energietransitie en de vele afspraken die bewaakt moeten worden zou het kabinet een Regeringscommissaris Energie moeten instellen,vindt Ed Nijpels, voorzitter van de Borgingscommissie van het huidige Energieakkoord.

Bovendien vindt Nijpels dat een volgend Energieakkoord ook harde doelstellingen rond CO2-reductie moet opnemen. Omdat het welslagen van de energietransitie in de eerste plaats zal worden afgemeten aan het tegengaan van klimaatverandering en dus het terugdringen van de CO2-uitstoot, moeten concrete CO2-doelstellingen en -afspraken ook een plaats krijgen in een nieuw Energieakkoord, vindt Nijpels. ‘Tegen de achtergrond van het mislukken van de CO2-handel wordt dat alleen maar belangrijker.’

Nijpels relativeerde overigens de betekenis van het wettelijk vastleggen van CO2-doelstellingen. ‘Een verkeerde coalitie heeft die wet zó weer veranderd. Zo’n wettelijke verankering zegt dus niet zoveel, al is het natuurlijk wel een mooie symbolische onderstreping van wat er moet gebeuren. Maar voor de materiële betekenis verwacht ik veel meer van een verankering in concrete afspraken in een Energieakkoord.’

Op een werkconferentie van ECN over ‘het volgende Energieakkoord’ liep Ed Nijpels als voorzitter van de Borgingscommissie van het huidige Energieakkoord al een beetje vooruit op de evaluatie van volgend jaar. ‘We zullen goed moeten kijken wie bij een nieuw Energieakkoord de deelnemende partijen zijn. Het is eigenlijk een rare constructie dat de overheid nu zelf ook partij is binnen het Energieakkoord. We moeten daarom nog eens goed kijken naar de hele systematiek rond het akkoord. Zo denk ik ook, dat de energietransitie er zeer mee gediend zou zijn als de uitvoering van het Energieakkoord onder verantwoordelijkheid van een Regeringscommissaris Energie zal plaatsvinden. Ik vrees alleen dat de politiek niet het lef zal hebben zo ver te gaan.’ (En met een knipoog meldde Nijpels zichzelf meteen al als kandidaat.)

Gisteren was er in Noordwijkerhout een werkconferentie over het ‘volgende’ Energieakkoord, een akkoord gericht op het jaar 2030. Het was een initiatief van ECN en het had een tamelijk ambitieuze inzet: een ‘Energieakkoord in één dag’.
ECN had voor de werkconferentie een open uitnodiging gericht aan ‘beleidsmakers, wetenschappers, ondernemers, investeerders, politici, thought leaders en iedereen die een visie heeft op duurzame energie’. Zo’n zestig mensen deden mee aan de brainstormsessies.

Robert Kleiburg, COO ECN, gaf aan dat ECN had gekozen voor een ‘open space’ overleg, zonder vooraf vastgestelde agenda, maar met maximale ruimte voor ideeën (en zelfs voor dromen, stokpaardjes en clichés). De centrale vraag was: ‘Wat mag in het Energieakkoord 2030 niet ontbreken?’
Het leverde natuurlijk geen panklare nieuwe editie van het Energieakkoord op, maar wel een boeiende lange groslijst van suggesties uit tientallen korte brainstormsessies van zeer uiteenlopende deelnemers.
Een paar dingen vielen bij die sessies op:

• Er werd geen tijd verdaan met kritiek op het huidige Energieakkoord
  Iedereen was gericht op volgende stappen met nog méér (en sneller) resultaat.
• Veel suggesties waren buitengewoon praktisch
  Vooral van de kant van het bedrijfsleven werden heel praktische voorstellen gedaan, een enkele keer zelfs met een becijfering van het vermoedelijke resultaat en de kosten erbij.
• Geen politieke lading
  Allerlei opties (zoals bijvoorbeeld CCS en kernenergie) werden zakelijk en onbevangen op een rij gezet, zonder dat er meteen politieke discussies ontstonden.
• Nuchterheid over de rol van de overheid
  De verwachtingen over de rol van de overheid zijn niet hooggespannen. Een enkele keer werd geopperd de overheid te helpen meer de regie te nemen. Vaker werd gepleit voor meer ruimte voor initiatieven van het bedrijfsleven zelf, bijvoorbeeld door een forse versterking van het fenomeen Green Deals.
• Niet zoveel zorgen over het draagvlak
  Een paar keer viel te beluisteren dat praktische daadkracht misschien nog wel belangrijker is dan veel overleg over draagvlak. Vaak werd gepleit voor meer openheid rond besluiten en een betere verantwoording.

De overheid was ook aanwezig en een actieve deelnemer. Vanuit het ministerie van Economische Zaken werden bijvoorbeeld suggesties gevraagd die zouden kunnen helpen bij het welslagen van de Energiedialoog die in januari start (over het in december te verschijnen Energierapport).

ECN zal alle suggesties ordenen (al was het ons eerlijk gezegd niet helemaal duidelijk wat daar dan mee gedaan wordt).

Nagekomen reactie van Ed Nijpels
‘Om misverstanden te voorkomen: ik heb er niet voor willen pleiten om het kabinet niet meer te betrekken bij een toekomstig Energieakkoord, nog sterker dat is essentieel. Wel heb ik duidelijk willen maken dat de huidige constructie met het kabinet in de Borgingscommissie een bijzondere is en spanningen oplevert met de rol van de Tweede Kamer.’

Verslag
FluxEnergie