Energieagenda – De kritiek op een rij

12 december 2016 – Schraal, ambitieloos, te traag, tussendoelen ontbreken, een economische ramp, luchtfietserij, geen duidelijkheid – een greep uit kwalificaties uit het hele politieke spectrum. We hebben de kritiek maar eens op een rij gezet. (Missen we er een? Tip ons dan even.)

Algemeen oordeel

Schrale nota die klimaatprobleem niet oplost
‘(…) Een schrale energieagenda die te weinig bouwstenen bevat om het klimaatprobleem daadwerkelijk aan te pakken. Concrete doelen voor energiebesparing, duurzame energie en een hogere CO2-prijs ontbreken. Met deze agenda neemt Nederland geen serieuze maatregelen tegen het klimaatprobleem. (…)’ (Natuur & Milieu)

Er zijn betere alternatieven
‘(…) Eerder dit jaar presenteerde Natuur & Milieu haar eigen Energievisie en berekende welke maatregelen Nederland voor 2035 moet nemen om in 2050 fossielvrij te zijn. Maatregelen waren onder andere: 3.000 extra windmolens, alle kolencentrales dicht en een 20x hogere CO2-prijs. Deze maatregelen kosten Nederland geen geld, maar brengen juist geld op. (…)’ (Natuur & Milieu)

Mooi, maar zonder ambitie
NRC-samenvatting Tweede Kamer-reactie: ‘(…) De Kamer reageerde woensdag verdeeld op het energiebeleid van minister Kamp. „Mooie woorden, maar niets is concreet.” (…)’ (NRC-verslag Tweede Kamer)

Praktische uitwerking ontbreekt
‘(…) Wat ontbreekt is een praktische uitwerking. Er worden geen concrete afspraken gemaakt om de nieuwe industriële revolutie in gang te zetten. Afspraken die nodig zijn om bijvoorbeeld nieuwe windmolenparken te kunnen bouwen en het opwekken van zonne-energie te stimuleren. Bovendien blijft het duister voor lokale en provinciale overheden waar zij het geld vandaan moeten halen om de noodzakelijke investeringen te kunnen doen. De Energieagenda is dan ook niet meer dan een aanbeveling. Aan toekomstige bestuurders en ondernemers de plicht ervoor te zorgen dat het stuk niet onderin een bureaulade verdwijnt. (…)’ (Hoofdredactioneel commentaar TC Tubantia)

Veel moet nog worden ingevuld
‘(…) Er moet nog veel worden ingevuld, wil er sprake zijn van een werkelijke agenda met een heldere beschrijving van transitiepaden naar een duurzamere toekomst. Vergelijk dat bijvoorbeeld met de afspraken in Duitsland over het benutten van CO2 bij de productie van staal. (…)’ (De Ingenieur)

Doelstellingen

Nota beperkt zich helaas tot energie
‘(…) Om de Parijs-doelen te halen, zijn niet-ETS sectoren als landbouw, verkeer etc. onmisbaar, als ook bosbescherming. EU Commissaris Cañete heeft gezegd dat als de EU haar CO₂-doel voor 2030 moet aanscherpen, dat deels kan via CO₂-credits, dus reductie realiseren buiten de EU. Dat kan door vergroening van de supply chain bijvoorbeeld. Dit soort zaken moeten in een Klimaatagenda (of Klimaatwet) komen. Een Energieagenda is daar te beperkt voor. (…)’ (Cozijnsen in Energiepodium)

Overbevolking echte probleem
‘(…) „Symptoombestrijding. De echte oplossing, overbevolking, wordt niet aangepakt.” (…)’ (Lezersonderzoek De Telegraaf)

Tussendoelen nodig
‘(…) Het kabinet stelt de vermindering van de CO2-uitstoot centraal. Daarbij stelt ze echter geen aparte doelen voor hernieuwbare energie en energiebesparing. NVDE is van mening dat er wel degelijk zulke tussendoelen nodig zijn voor 2030, om voldoende richting te geven aan de energietransitie. Denk aan de vaststelling van het budget van de SDE+. Juist door een doelstelling voor hernieuwbare energie toe te voegen kan worden bepaald hoeveel geld hiervoor nodig is. Door het stellen van tussendoelen kan Nederland economische kansen creëren en beter benutten. (…)’ (Nederlandse Vereniging Duurzame Energie)

Risico’s voor de economie
‘(…) Om de doelen voor 2050 toch te halen zou het dan vanaf 2030 heel snel moeten gaan, met alle risico’s voor de economie van dien. Het kabinet wil daarom op een meer geleidelijke manier de 2050-doelen halen, door extra maatregelen te nemen die boven het ETS uit gaan. Tussendoelen zijn er niet geformuleerd, de nadruk ligt op innovaties op de lange termijn. (…)’ (De Ingenieur)

Ambities

Een ambitieloos stuk
‘(…) Tweede Kamerlid Henk Vos [PvdA] noemt het een ambitieloos stuk. „Het zijn pagina’s vol mooie woorden, maar niets is concreet.” (NRC-verslag Tweede Kamer)

Niet in lijn met Parijs
‘(…) Volgens Greenpeace had Kamp geschiedenis kunnen schrijven, maar is zijn agenda qua tempo en concreetheid ‘in de verste verte’ niet in lijn is met de afspraken uit Parijs en ‘een klap in het gezicht’ van de mensen die nu al de gevolgen van klimaatverandering ondervinden. (…)’ (de Volkskrant)
‘(…) Kamps Energieagenda is niet ambitieus genoeg, zegt Joris Wijnhoven, campageleider klimaat en energie van milieuorganisatie Greenpeace. “Ik ben teleurgesteld, de plannen van Kamp zijn weinig concreet. Dat terwijl de energiedialoog een jaar heeft geduurd. Het ambitieniveau moet omhoog!” (…)’ (RTL-Z)

Waar blijven de  besluiten?
‘(…) Het kabinet heeft het klimaatakkoord omarmd. Maar echt zichtbaar wordt dat niet in de nieuwe energieagenda. Drastische, en volgens de Tweede Kamer noodzakelijke besluiten blijven vooralsnog achterwege. (…)’ (Trouw-verslag Tweede Kamer)

‘Straalt weinig ambitie uit’
‘(…) GroenLinks vindt dat Kamp ‘stapjes in de goede richting zet’, maar volgens Kamerlid Liesbeth van Tongeren is er een ‘energie-revolte’ nodig. ‘Deze agenda wijst dus in de goede richting, maar straalt weinig urgentie en ambitie uit.’ (…)’ (de Volkskrant)

Als Kamp…
‘(…) Milieudefensie: ‘Als Kamp echt ambitieus zou zijn en zich zou houden aan het klimaatakkoord van Parijs, zou heel Nederland rond 2030 gasvrij moeten kunnen zijn.’ (…)’ (de Volkskrant)

Te traag

Geen tijd te verliezen
‘(…) Er is geen tijd te verliezen: nu moet de minister maatregelen nemen op het gebied van duurzame energie, energiebesparing en een effectieve CO2 prijs. (…)’ (Natuur & Milieu)

Kamp negeert pleidooi van Rli voor versnelling
‘(…) Kamp schrijft in zijn rapport dat het tot 2050 duurt voordat alle huishoudens van het gas af zijn. Om te beginnen krijgen nieuwbouwhuizen geen gasaansluiting meer. Daarna volgt de ombouw van oude wijken. Dat kost tijd, zegt Kamp. Hij negeert hiermee een oproep van de Raad voor de leefomgeving en infrastructuur (Rli), een adviseur van het kabinet. De Rli bepleit ‘de gebouwde omgeving voor 2035 energieneutraal’ te maken. ‘Dit is een grote opgave en een trendbreuk, maar het kan.’ (…)’ (Trouw-verslag Tweede Kamer)

Kamp wil niet sneller
‘(…) Kamp is onvermurwbaar. Als PvdA en andere partijen het kabinet tot meer snelheid willen manen, moeten ze wachten tot de formatie na de verkiezingen.(…)’ (Trouw-verslag Tweede Kamer)

‘Klimaat schreeuwt om meer tempo’
‘(…) Milieudefensie is blij verrast dat het kabinet eindelijk stappen zet om woonwijken gasvrij te maken, maar is minder tevreden met het tempo waarin deze verandering moet plaatsvinden. Pas in 2050 zouden alle huizen gasvrij moeten zijn. (…) Als Kamp echt ambitieus zou zijn en zich zou houden aan het klimaatakkoord van Parijs, zou heel Nederland rond 2030 gasvrij moeten kunnen zijn. (…)’ (Milieudefensie)

Kosten

Van het gas af

Het hele plan is luchtfietserij
‘(…) De meerderheid van de respondenten vindt de plannen niet erg realistisch. ’Luchtfietserij’ is een kwalificatie die herhaaldelijk in de reacties voorkomt. „Nederland heeft onvoldoende groene stroom. Koken op gas zal nog lang groener zijn dan elektrisch koken” (…)’ (Lezersonderzoek De Telegraaf)

Er zijn hardere maatregelen nodig

Geen duidelijkheid over kolencentrales
‘(…) Harde nieuwe maatregelen ontbreken in de Energieagenda van Kamp. Het blijft bijvoorbeeld onduidelijk wanneer de kolencentrales definitief sluiten – terwijl een Kamermeerderheid daar al eerder om heeft gevraagd. (…)’ (Nieuwsbrief De Correspondent)
‘(…) Over steenkool wordt opmerkelijk genoeg niets gezegd. Onlangs werden in Nederland drie gloednieuwe kolencentrales in gebruik genomen. (…)’ (RTL-Z)

Energiebesparing

‘Visie op energiebesparing in woningen zwaar teleurstellend’
De vereniging van woningcorporaties Aedes: verplicht stellen van label C voor huurwoningen ‘onverstandig’; het haalt de investeringsplannen voor ‘gemiddeld label B’ overhoop. Het dwarsboomt zelfs de verduurzaming. Geen oplossing voor verhuurderheffing, het passend toewijzen, de zekerheidstermijn voor saldering en de lage gasprijzen. (Aedes)

Emissiehandel en CO2-prijs

Aanvullend beleid nodig
‘(…) Het lijkt er op dat [door het EU-beleid] bijna de helft van de uitstootrechten nog tot 2030 gratis blijft. Dat betekent dat de CO2-prijs voorlopig laag blijft en dat het afvangen en ondergrondse opslaan van CO2 voorlopig óók weinig kans van slagen heeft. (…) Carbon Capture and Storage (CCS) is onrendabel zolang het fabrikanten bijna niets kost om CO2 uit te stoten. (…)’ (Nieuwsbrief De Correspondent)
‘(…) Het kabinet streeft naar een aanscherping van de jaarlijkse reductie of het uit de markt nemen van emissierechten. Het is cruciaal dat deze prikkels ook daadwerkelijk gerealiseerd worden binnen Europa. Het is echter hoogst onzeker dat dit lukt. Ook daarom is er aanvullend beleid nodig, om meer zekerheid te bieden aan bedrijven en investeerders. (…)’ (Nederlandse Vereniging Duurzame Energie)

ETS lege huls
‘(…) Het Europese emissiehandelssysteem ETS zou daarvoor het beste instrument zijn, maar is in de praktijk een lege huls. Het systeem hoort te zorgen voor een hogere CO₂ -prijs, maar zelfs in het meest gunstige geval zal het ETS tot 2030 weinig effect hebben op de emissie. (…)’ (De Ingenieur)

Kolencentrales

Een groot gat in de Energieagenda
‘(…) D66 spreekt van een ‘groot gat’ in Kamps agenda. „Er ligt een motie van de Tweede Kamer dat alle kolencentrales dicht moeten. Kamp rept er met geen woord over”, zegt D66-Tweede Kamerlid Stientje van Veldhoven. „Terwijl het zonder die sluiting onmogelijk is om de CO2-uitstoot effectief terug te dringen. Kamp komt daar later dit jaar nog op terug. Maar dan moet hij óf zijn agenda ingrijpend aanpassen, óf hij krijgt een hoop heibel in de Kamer.” (..)’ (NRC-verslag Tweede Kamer)

Wat te doen met de kolencentrales blijft onduidelijk
‘(…) De energieagenda laat een belangrijk onderwerp ongemoeid: de toekomst van de resterende kolencentrales. Wanneer ze dichtgaan, blijft voorlopig onduidelijk. Kamp laat wel doorschemeren dat na sluiting van de centrales ‘de benodigde elektriciteit mogelijk geïmporteerd wordt en dan afkomstig kan zijn van minder efficiënte conventionele centrales’. Oftewel, het alternatief zou het nog vervuilendere Duitse bruinkool kunnen zijn. (…)’ (Trouw-verslag Tweede Kamer)

‘Minister van fossiele zaken’
‘(…) Voor de PvdA-fractie is de energieagenda aanleiding om Kamp weg te zetten als ‘minister van fossiele zaken’. (…)’  (Trouw-verslag Tweede Kamer)

Energieneutraal maken woningen

Dwang uit den boze
‘(…) De kosten voor het energieneutraal maken van een modaal huis komen nu uit op 40.000 euro. Slechts 18 procent vindt dat de burger hier zelf ook aan zou moeten bijdragen. Huiseigenaren dwingen hun huizen energiezuiniger te maken is voor driekwart helemaal uit den boze. (…)’ (Lezersonderzoek De Telegraaf)

Zonne-energie

Onduidelijk over saldering
‘(…) De agenda doet geen duidelijke uitspraak over de toekomst van saldering voor lokaal opgewekte stroom, waarbij bewoners of collectieven de door hun geproduceerde, aan het net geleverde stroom voor de verkoopprijs kunnen terugnemen. (…)’ (De Ingenieur)

Onduidelijk voor particulieren
‘(…) De salderingsregeling is niet ideaal maar wel de enige duurzaamheidsmaatregel waar praktisch de hele bevolking achter staat. Alleen al daarom is het belangrijk om de regeling te behouden of met een even populair alternatief te komen. (…)’ (Wattisduurzaam)

Energie-opslag

Onduidelijkheid
‘(…) In de huidige wetgeving is de status van energieopslag onduidelijk, met dubbele belasting en een onrendabele businesscase als gevolg. De Energieagenda rept over belastingvrijstelling voor aardgas in gascentrales als aanknopingspunt. Perspectief op rappe reparatie van de belemmeringen voor opslag geeft het stuk niet. (…)’ (Wattisduurzaam)

Vervoer

Magere ambities
‘(…) De ambities betreffende vervoer zijn zeer summier. Treinen rijden al komend jaar CO2-neutraal maar dat is niet de verdienste van het kabinet. Nieuw verkochte bussen zijn in 2025 emissievrij, personenauto’s pas in 2035. Het zit er dik in dat de realiteit hier de wetgeving inhaalt, en dat moet ook. Mobiliteit is én goed te verduurzamen én mobiliteitsbeleid is goed te handhaven. Voor wegtransport, lucht- en scheepvaart toont het kabinet überhaupt geen visie. (…)’ (Wattisduurzaam)

Ambitieus blijven
‘(…) De ontwikkelingen, bijvoorbeeld op het gebied van elektrisch vervoer, gaan momenteel zo snel, dat de gestelde doelstellingen mogelijk al sneller bereikt worden. De Nederlandse voortrekkersfunctie op het gebied van elektrisch vervoer vasthouden, betekent ook het lef hebben om je doelstellingen aan te scherpen op basis van de technologische ontwikkelingen. (…)’ (Nederlandse Vereniging Duurzame Energie)

Extra maatregelen nodig voor elektrisch vervoer
‘(…) Volgens autobrancheorganisatie BOVAG moeten er dan wel snel extra maatregelen worden genomen. Zoals een aanschafsubsidie op tweedehands elektrische auto’s en een oplaadtegoed. Tom Huyskens van BOVAG: “Het is zonde dat elektrische leaseauto’s na hun looptijd verdwijnen naar het buitenland, zoals Noorwegen, waar wel goede financiële regelingen zijn voor consumenten.” Ook moet het goedkoper worden om thuis een oplaadpunt te plaatsen. “Nu ben je als particulier zo duizenden euro’s kwijt voor een oplaadpaal bij je thuis.” (…)’ (NOS)

Energiebelasting

Merkwaardige keuze
‘(…) Energiebelasting is volgens VEMW een merkwaardige keuze, zeker wanneer van dezelfde bedrijven forse investeringen verlangd worden. (…)’ (VEMW)