‘Ja, windmolens draaien op subsidie. Maar niet meer dan de subsidie op fossiel’

29 maart 2016 – De Correspondent heeft het maar eens onderzocht: draaien de windmolens op subsidie? Het antwoord is ‘ja’, maar het kost de belastingbetaler niet meer dan fossiele stroom.

‘Die malle windmolens, die niet draaien op wind, maar op subsidie’. Deze woorden die Mark Rutte in 2010 tijdens een verkiezingsdebat gebruikte, zijn een eiogen leven gaan leiden. De Correspondent liet er zijn ‘factchecker’ op los.

Windmolen draaien dus op subsidie, dat staat vast
Uit het artikel van De Correspondent
‘(…) Voor 2016 zijn de productiekosten van een windmolen op land vastgesteld op 7-9 eurocent per kWh. Voor een windmolen op zee zijn de productiekosten hoger, circa 12 eurocent per kWh. Omdat energiebedrijven deze kWh op de markt momenteel maar kunnen verkopen voor zo’n 3,8 cent per kWh, blijft er een verlies over. De verkoopprijs van de kWh windenergie wordt daarom door de overheid aangevuld tot 7-9 cent per kWh op land en 12 eurocent per kWh op zee. Op die manier is het leveren van windenergie voor de producent – zoals een bedrijf of een boer – altijd winstgevend. Wel kost het de overheid geld. Momenteel zo’n 3 tot 5 eurocent per kWh voor windenergie op land en zo’n 8,2 eurocent per kWh voor windenergie op zee.
Windmolen draaien dus op subsidie, dat staat vast. Zonder de subsidie is de productie van een kWh windstroom in veel gevallen een (te) dure aangelegenheid. Had Rutte dan gelijk?
Dat valt te betwisten. Want wat je impliciet met een bewering als ‘windmolens draaien op subsidie’ suggereert, is dat de maatschappelijke kosten van energieopwekking hoger zijn bij windmolens dan bij fossiele stroom. En dat lijkt niet helemaal te kloppen. (…)

Maatschappelijke kosten per kWh
(…) Een rapport van het Duitse Umweltbundesambt levert ons [duidelijke] cijfers. De onderzoekers bepalen de maatschappelijke kosten per ton emissie en rekenen dit om naar de hoeveelheid kWh stroomproductie die elk type energiecentrale jaarlijks in het land produceert. Voor steenkool komen zij uit op een maatschappelijke schade van 8,94 eurocent per kWh en voor een aardgascentrale op 4,91 eurocent per kWh. Ook voor groene stroom berekenen ze de kosten van de uitstoot. Bij windmolens is dat 0,26 eurocent per kWh. En andere Europese onderzoeken bevestigen getallen in deze orde van grootte, zowel voor kolen- als voor windenergie. Zo spreekt ook een EU-onderzoek van circa 9,5 eurocent per kWh voor kolencentrales en 0,2 tot 0,3 cent voor windmolens.

Als we deze laatste getallen als uitgangspunt nemen, kunnen we nogmaals de som maken. Voor de windmolens op land bedroeg de subsidiebijdrage van de overheid in het hoogste geval zo’n 5 eurocent per kWh. Tel daar de maatschappelijke kosten van de ‘uitstoot’ van een windmolen van 0,26 eurocent bij op en je komt uit op maatschappelijke kosten van ongeveer 5,25 eurocent per kWh. Voor een windmolen op zee is die maatschappelijke kostprijs nog wat hoger: circa 8,5 eurocent per kWh.

Kosten wind-op-zee en fossiel ongeveer even hoog
En met name dat laatste bedrag komt aardig in de buurt van de geschatte maatschappelijke kosten van fossiele productie met behulp van steenkool. Die we gemiddeld kunnen ramen op zo’n 8 à 9 eurocent per kWh. De kosten van windstroom op zee en fossiele stroom uit een kolencentrale zijn in dat geval dus vrijwel gelijk. Maar de kosten van een windmolen op land en gascentrales zijn een stuk lager.  (…)

Rutte: deels waar, deels onwaar
Met deze kennis kunnen we ons nogmaals de vraag stellen: draaien windmolens op subsidie? Het antwoord daarop is nog steeds ‘ja.’ Zonder subsidie is het bouwen van windmolens voor marktpartijen momenteel nog niet echt interessant.
Zijn de kosten voor ‘de belastingbetaler’ dan ook hoger bij windmolens dan bij fossiele stroom? Nee, dat meestal niet. In ieder geval niet wanneer we windmolens op land vergelijken met kolencentrales. De bewering van Rutte beoordelen we daarom voor nu als: deels waar, en deels onwaar.

Bronnen
De Correspondent, 25 maart 2016: Factcheck: ‘Windmolens draaien op subsidie’ (Alleen voor leden, lidmaatschap € 6 per maand)

Foto: Vestas