KNAW-agenda – Uitgedaagde jonge wetenschappers azen op wetenschappelijke doorbraken

31 oktober 2016 – Vandaag is de KNAW (Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen) met een lijst gekomen van projecten waarmee jonge wetenschappers een doorbraak denken/hopen te kunnen realiseren. Onder deze ‘droomprojecten’ zijn er ook twee die gerelateerd zijn aan (energie en) klimaat: een nieuw Nederlands onderzoeksschip en uitbreiding van het instrumentarium van het Ruisdael Observatorium.

Eerst iets over de KNAW-agenda.
Dit zegt de KNAW er zelf over:
‘(…) Voor tal van doorbraken in de wetenschap is de beschikbaarheid van geavanceerde onderzoeksfaciliteiten onontbeerlijk. Vaak zijn zulke faciliteiten kostbaar en vergt de realisatie ervan een lange aanloop. De KNAW daagde wetenschappers uit om hardop te dromen over onderzoeksfaciliteiten die over één of meer decennia kunnen leiden tot wetenschappelijke doorbraken. Vandaag presenteert de KNAW haar selectie van dertien faciliteiten.

Met de KNAW-Agenda grootschalige onderzoeksfaciliteiten wil de KNAW jonge wetenschappers inspireren plannen te maken voor onderzoeksfaciliteiten aan de grenzen van onze kennis, en om die plannen gezamenlijk uit te werken in voorstellen. De Agenda bevat dertien voorstellen voor faciliteiten die rond 2025 of daarna wenselijk zijn.
De KNAW-Agenda is een verzameling ‘droomprojecten’ – ideeën die over een aantal jaren op de nationale of Europese of roadmap voor grootschalige onderzoeksfaciliteiten zouden kunnen komen. Dat maakt haar aanvullend op de Nationale Roadmap van NWO, die later dit jaar verschijnt. De faciliteiten op de Nationale Roadmap bevinden zich in een aanzienlijk verder gevorderde fase van ontwikkeling en zijn daardoor op kortere termijn te realiseren. (…). De KNAW-Agenda richt zich op faciliteiten in het beginstadium van de ideevorming. De KNAW wil de zaadjes planten voor onderzoeksfaciliteiten die in de toekomst kunnen uitgroeien tot ‘volwassen’ faciliteiten waar de wetenschappelijke vruchten van geplukt kunnen worden. Naarmate de voorstellen meer uitgewerkt worden, kunnen ze op een nationale of Europese roadmap komen. (…)’

Twee ‘droomprojecten’ voor het thema klimaat

Weersvoorspellingen 
‘(…) De komende decennia zullen overheden wereldwijd enorme uitgaven doen om de gevolgen van de verwachte klimaatveranderingen op te vangen. Om effectief de mogelijke maatregelen te kunnen beoordelen en prioriteren is er grote behoefte aan betrouwbare weersvoorspellingen voor de korte termijn en aan mogelijkheden om regionaal of zelfs plaatselijk de effecten van klimaatverandering op lokale extreme weersomstandigheden te voorspellen. Betrouwbare voorspellingen zijn nu erg lastig omdat de informatie op lokale schaal over belangrijke invloedsfactoren en processen en hun variabliteit ontbreekt of incompleet is. De huidige onderzoeksfaciliteiten zijn niet in staat om gegevens en modellen te koppelen met verschillende ruimte- en tijdschalen. Ook kunnen ze geen driedimensionale beelden genereren met hoge resolutie en verschillende tijdschalen.

Windparken op zee
Windparken op zee leveren alternatieve energie, maar vereisen ook inzicht in effecten op de ecologie van de omringende zee. De ecologie van de zee sluit ook nauw aan bij problematiek van ernstige overbevissing en aanleg van zeeboerderijen als alternatief. (…)’

Voorstel: een nieuw Nederlands onderzoeksschip voor de verkenning van de oceanen
Een nieuw, zeewaardig, all-weather multifunctioneel onderzoeksschip dat Nederlands huidige enige zeegaande onderzoeksschip de Pelagia kan vervangen.

Voorstel: uitbreiding van het instrumentarium van het Ruisdael Observatorium
Als de modellen die klimaatverandering, maatschappij-ontwrichtend weer, en luchtkwaliteit voorspellen betrouwbaarder zijn, is dat gunstig voor de publieke gezondheid, de economie, de veiligheid en de kwaliteit van leven. Nederland heeft een ideale ligging om een grote variabiliteit aan luchtmassa’s en weertypen te kunnen bestuderen, met zijn zeeklimaat en zijn positie te midden van grootschalige Europese industriële gebieden en grote steden.

Bronnen
KNAW, persbericht, 31 oktober 2016: KNAW identificeert dertien gewenste onderzoeksfaciliteiten – Wetenschappelijke doorbraken stimuleren met grootschalige onderzoeksfaciliteiten
KNAW-agenda (pdf, 101 pag.)
Foto: het te vervangen oude onderzoeksschip (foto KNAW)