‘Laat industrie- en energiesector emissierechten uit klimaatslimme landbouw kopen’

Pas nationale, Europese en internationale regelomgeving aan zodat emissiehandel gebruikt kan worden om ‘klimaatslimme’ landbouwprojecten te laten financieren door de industrie- en energiesector, adviseert hoogleraar Jonathan Verschuuren. De landbouwsector zou daarmee kunnen veranderen van een vervuiler naar een sector die bijdraagt aan de groeiende vraag aan voedsel, het opvangen van klimaatveranderingen en het reduceren van CO2. 

Groeiende planten nemen CO2 op, maar momenteel is de landbouw als sector toch verantwoordelijk voor ongeveer een kwart van de uitstoot van broeikasgassen. Met groeiende vraag naar voedsel van ongeveer 50 procent in 2050, wereldwijd, zou dat aandeel met de reguliere methodes verder toenemen. Daarom werken boeren en onderzoekers aan zogenaamde ‘klimaatslimme’ landbouw: landbouwmethodes die tegelijkertijd inspelen op de te verwachten klimaatschade aan de landbouw, en de uitstoot van broeikasgassen terugdringen.

Australië, Californië, Canada

‘Klimaatslimme’ landbouw kan hele nieuwe technieken gebruiken, maar ook hele oude. Zo noemt de wereldvoedelorganisatie FAO het 800 jaar oude “Kihamba” agrobosbouw systeem op de zuidelijke flanken van de Kilimanjaro. De gelaagde, gevarieerde begroeiing van 120.000 hectare hoogland wordt hierbij gecombineerd met de verbouw van koffie, wat lokale boeren een bron van cash-inkomsten geeft, terwijl de omringende flora hen jaarrond van voedsel voorziet, CO2 opneemt en ervoor zorgt dat de berg als ‘watertoren’ voor het omliggende gebied kan fungeren.

In landen als Canada, Australië en de Amerikaanse staat Californië wordt al gewerkt om dergelijk gecombineerde methoden beter in bestaande wetgeving te integreren, zodat bijvoorbeeld ook mogelijkheden ontstaan om ook de niet-voedselproducerende functies van zulke geïntegreerde systemen financieel te waarderen. Zo heeft Australië een Carbon Farming Initiative om de overgang naar klimaatslimme landbouw te ondersteunen. Verschuuren deed twee jaar onderzoek naar zulke wetgeving, en komt toch de conclusie dat er op alle niveaus veel regels moeten veranderen om dit soort slimme landbouw goed te ondersteunen.

Betaal landbouw voor CO2-opname

Ook Nederland staat voor de opgave om de landbouw klimaatslim te maken, weet Verschuuren. Droogte, extreme neerslag, verzilting, overstromingen en plantenziektes zullen toenemen, terwijl de groeiende vraag naar voedsel wereldwijd in evenwicht gebracht moet worden de verplichting om broeikasgasemissies te verminderen. De klimaatdoelstellingen van het Europese landbouwbeleid worden nu in het geheel niet gerealiseerd, waarschuwt Verschuuren.

Willen we dat veranderen, dan zullen er mogelijkheden moeten worden geschapen in het systeem van emissiehandel, waarmee klimaatslimme landbouwprojecten gefinancierd kunnen door de industrie- en energiesector, zoals ook Australië, Californië en enkele Canadese provincies dat doen. Bovendien zou het Gemeenschappelijke Landbouwbeleid van de EU hervormd moeten worden, zodat Europese landbouwsubsidies alleen nog worden verstrekt aan boeren die bijdragen aan het realiseren van de lange termijnopgaven van het klimaatbeleid.

• Universiteit Tilburg, persbericht 5 december 2017, ‘Grote beleidsaanpassingen nodig voor klimaatslimme landbouw’
• Universiteit Tilburg, ‘Findings: Towards a regulatory framework for climate smart agriculture’
• FAO, 10 november 2017, ‘FAO launches new Climate-Smart Agriculture web platform’
• FAO, ‘FAO success stories on climate smart farming‘

Foto: CIAT, NP climate-smart farm 25 via Flickr CC2.0