‘Lasten klimaatbeleid zijn niet eerlijk verdeeld’

19 april 2017De lasten van het klimaat- en energiebeleid zijn niet eerlijk verdeeld. Arme huishoudens betalen verhoudingsgewijs meer dan de rijkere, het bedrijfsleven betaalt minder dan consumenten. Dat blijkt uit een onderzoek van CE Delft en de UvA in opdracht van Milieudefensie.

Het rapport van CE Delft en de UvA heet: ‘Rechtvaardigheid en inkomenseffecten van het klimaatbeleid – De impact van het klimaatbeleid op de inkomensongelijkheid.’

Uit een persbericht van Milieudefensie
‘(…)  Nederland kent twee prachtige principes: de vervuiler betaalt, en de sterkste schouders dragen de zwaarste lasten. Die principes zijn zo mooi, omdat ze eerlijk zijn. Helaas werken ze in de praktijk niet altijd zo. Grote vervuilende bedrijven dragen namelijk nauwelijks bij aan de oplossing van het klimaatprobleem. Ze betalen bijvoorbeeld veel minder voor hun energie. Het zijn burgers die de rekening betalen, en mensen met de laagste inkomens naar verhouding het meest. Dat blijkt uit onderzoek van CE Delft, dat in opdracht van Milieudefensie werd uitgevoerd.

Oproep aan de formerende partijen
Milieudefensie maakt zich daar zorgen over, daarom werken we samen met de FNV, de Woonbond en Tax Justice. Gezamenlijk roepen we de partijen die nu onderhandelen over een nieuw kabinet in een manifest op om het klimaatbeleid eerlijker te maken.
Donald Pols, directeur van Milieudefensie: ‘Nederland is aan het omschakelen. De tijd van kolen, olie en gas loopt op zijn eind. Maar de lusten en de lasten van die omschakeling zijn niet eerlijk verdeeld. We moeten ervoor zorgen dat de vervuiler betaalt en dat groene alternatieven bereikbaar worden voor iedereen. Dat betekent dat burgers niet alleen voor de kosten opdraaien, maar bedrijven hun deel gaan betalen. En dat mensen met de laagste inkomens ook profiteren van subsidies om te verduurzamen. We hebben iederéén nodig om klimaatverandering te stoppen. Dan moet ook iedereen mee kunnen doen. Wij noemen dat: eerlijk omschakelen.’

Concrete voorstellen
In het manifest doen de samenwerkende organisaties enkele concrete voorstellen, waaronder:

  • Maak schone en gezonde producten en diensten goedkoper en producten en diensten die het klimaat schaden duurder.
  • Maak een groen banenplan, waarbij elke fossiele baan die verdwijnt, vervangen wordt door twee groene banen.
  • Verduurzaam minstens 250.000 huur- en koopwoningen per jaar en verlaag daarmee de energierekening van huurders. (…)’

Contouren voor een rechtvaardig klimaatbeleid

Uit de samenvatting van het rapport
‘(…) Momenteel zijn de lasten verdeeld op een wijze die op gespannen voet staat met een aantal rechtvaardigheidsprincipes. Voorbeelden zijn dat:

  • De industrie nauwelijks betaalt voor zijn vervuiling, en daarnaast ook relatief veel profiteert van de subsidies.
  • Huishoudens wel betalen naar rato van hun bijdrage aan de vervuiling, maar de hoge inkomens relatief veel meer gebruik maken van de beschikbare subsidies.
  • De energiekosten voor veel lage inkomensgroepen al onoverkomelijk hoog zijn?
  • In deze studie wordt bovendien berekend dat huishoudens met lage inkomens een aanzienlijk groter aandeel van hun inkomen kwijt zijn aan kosten voor het klimaatbeleid dan huishoudens met hoge inkomens. Het grotere aandeel van huishoudens met een laag inkomen gaat nog verder oplopen als Nederland in de toekomst klimaat-neutraal wil zijn.

Nu zijn de kosten van het klimaatbeleid nog beperkt, maar als Nederland in de toekomst naar een klimaatneutrale energievoorziening gaat, gaan die kosten flink oplopen. De gemiddelde kosten in de periode tot 2050 schatten we op zo’n 20 miljard euro per jaar. Die kosten betreffen een combinatie van kosten voor maatregelen om CO2 te besparen en klimaatheffingen op CO2-emissies door de overheid. De kosten lopen op van € 5 miljard in de huidige situatie naar een kleine € 40 miljard in 2050. Momenteel – met de huidige systematiek van het klimaatbeleid – geeft een huishouden met een laag inkomen iets meer dan 5% uit aan kosten in verband met klimaatbeleid. Dat is ongeveer 3,5 keer zoveel als een rijk huishouden. Als die kosten in de toekomst ook verdeeld worden volgens de huidige systematiek van het klimaatbeleid, dan zal een huishouden met een laag inkomen meer dan 17% van het besteedbaar inkomen kwijt zijn aan kosten voor het klimaatbeleid. (…)

Contouren voor een rechtvaardig klimaatbeleid kunnen zijn:

  • de vervuiler betaalt, zowel kleine als grote verbruiker evenveel per ton CO2;
  • de laagste inkomensgroepen worden gecompenseerd voor hun energielasten, bijvoorbeeld door een vaste restitutie per huishouden of via de inkomstenbelasting;
  • bedrijven die de hoge energiekosten niet kunnen doorberekenen worden gecompenseerd;
  • eventuele subsidies komen ten goede aan alle inkomensgroepen. (…)’

Bronnen
Milieudefensie, 18 april 2017: Maak omschakelen naar duurzaam eerlijk
Milieudefensie, 18 april 2017: Manifest: eerlijk omschakelen
CE Delft, rapport, maart 2017: Rechtvaardigheid en inkomenseffecten van het klimaatbeleid – De impact van het klimaatbeleid op de inkomensongelijkheid (pdf, 65 pag.)
Foto: Eneco

Auteur: Redactie

Reageren op dit artikel is niet mogelijk.