Nederlandse bossen leggen jaarlijks 3,6 megaton CO2 vast
De groei van Nederlandse planten onttrekt jaarlijks 34,6 megaton CO2 aan de atmosfeer, constateert het CBS, maar slechts 3,6 megaton daarvan wordt langdurig vastgelegd, grotendeels in bossen. Hoewel landbouw jaarlijks veel CO2 aan de lucht onttrekt, komt een groot deel daarvan al snel weer vrij. Door de ontwatering van veengronden, waarbij jaarlijks 7 megaton CO2 vrij komt, wordt de CO2-opslag van het bos momenteel teniet gedaan.
De meeste koolstof wordt vastgelegd in provincies met relatief veel bos, zoals Gelderland (22 procent) en Noord-Brabant (17 procent), constateren het CBS en de Wageningen Universiteit in een experimentele studie. Provincies met veel akkerland en weinig bos (Zeeland, Flevoland en Groningen) leggen het minste vast: de koolstof die de planten opnemen, veronderstellen de onderzoekers, komt na consumptie al snel weer vrij. Gecorrigeerd voor houtkap en overige onttrekking van biomassa, schatten ze, is de Nederlandse plantengroei goed voor het vastleggen van ongeveer 3,6 megaton CO2 per jaar.
Ontwaterd veen doet rest teniet
De vastlegging van koolstof in alle ecosysteem wordt echter teniet gedaan doordat de Nederlandse CO2-uitstoot uit veengebieden bijna twee keer zo groot is: gemiddeld genomen komt de uitstoot van één hectare Nederlands veen overeen met de jaarlijkse CO2 uitstoot van ruim drie huishoudens. Door het verlagen van de grondwaterstand oxideert het veen waardoor broeikasgassen vrijkomen. In provincies met een diepe grondwaterstand, zoals Friesland en Drente, kan dat oplopen tot ruim 40 ton CO2 per hectare per jaar.
Hoewel veen voor de mens vaak weinig bruikbaar lijkt, heeft het verschillende functies. In de Romeinse tijd zuiverde men het zout dat na verbranding in de veenas achterbleef om vlees te conserveren en gerechten op smaak te brengen. In de middeleeuwen werd het afgegraven veen gedroogd tot turf, dat voor meer dan de helft uit koolstof bestaat en daarmee meer energie levert dan de verbranding van hout. Momenteel worden laagveengebieden in het Groene Hart vaak voor veeteelt gebruikt, terwijl hoogveengebieden in op het Drenths plateau en in de Peel als natuurgebieden gelden.
Biomassa
Nederland heeft momenteel 356.000 ha boslandschap, ongeveer 9 procent van het landoppervlak. Door zowel bosuitbreiding als door huidige en nieuwe bossen productiever en duurzamer te beheren, stelde Staatsbosbeheer in het Actieplan Bos en Hout in 2016, kan de productie van Nederlands hout worden verhoogd – bijvoorbeeld als bron van verantwoorde biomassa. Staatsbosbeheer en haar partners wilden daarom 100.000 extra hectare bos aanleggen, maar stuitten onder meer op bezwaren van Land- en Tuinbouworganisatie LTO, dat de CO2 opslag liever met de verbouw van voedselgewassen combineert.
Bronnen:
- CBS, 6 november 2017, ‘Bossen en bodems stoten meer CO2 uit dan ze vastleggen’
- CBS & Wageningen universiteir, juni 2017, ‘The SEEA EEA carbon account for the Netherlands’
- Geologie van Nederland, Veen
Lees ook:
- FluxEnergie, 16 augustus 2016, ‘Klimaat – ‘Meer aandacht nodig voor natuurlijke CO2-opslag’
- FluxEnergie, 25 oktober 2016, ‘100.000 hectare nieuw bos voor CO2-reductie en biomassa‘
- FluxEnergie, 25 oktober 2016, ‘Balende boeren en andere reacties op bosplan Staatsbosbeheer‘
- FluxEnergie, 18 augustus 2017, ‘Restmateriaal weidevogelbeheer wordt grondstof biovergisting‘
Foto: Staatsbosbeheer
Beeld: CBS
