Nieuwe onderzoeksprojecten moeten Nederlandse toppositie in waterstof versterken

Nederland is al een grote producent van waterstof

Dit jaar gaan in Nederland diverse onderzoeksprojecten van start naar de mogelijkheden om op een industriële schaal waterstof te produceren en te gebruiken.

De projecten zijn proeven en studies naar productie, gebruik en infrastructuur van waterstof. Waterstof voor de industrie wordt nu gemaakt uit fossiele brandstoffen, waarbij het broeikasgas CO2 kan worden afgevangen, hergebruikt of opgeslagen. Mits grootschalige CO2-opslag snel mogelijk wordt kan deze waterstof op relatief korte termijn gaan bijdragen aan de reductie van uitstoot van broeikasgassen, stellen de sectororganisaties Topsector Energie TKI Energie en Industrie en TKI Nieuw Gas en het kenniscentrum Instituut voor Duurzame Procestechnologie (ISPT) in een persbericht. Zij begeleiden de projecten, het ministerie van economische zaken en klimaat zorgt voor de financiële onderbouw.

“De waterstof van de toekomst is broeikasgasvrij maar moet nog een langere ontwikkeling doormaken. Deze waterstof wordt via elektrolyse met duurzaam opgewekte elektriciteit gemaakt uit water. Daarvoor is het noodzakelijk voldoende duurzame elektriciteit beschikbaar te hebben. Opschaling en innovatie moeten de kostprijs sterk omlaag brengen.”

“Uit aardgas geproduceerde klimaatneutrale waterstof door opvang en opslag van CO2 (CCS) is de eerste stap op weg naar waterstof als duurzame grondstof voor de industrie. Op deze manier kan er snel een CO2-emissiereductie van 7 miljoen ton per jaar gehaald worden,” meent Jörg Gigler, directeur van TKI Nieuw Gas.

Volgens Peter Alderliesten, directeur van TKI Energie en Industrie, zal waterstof de motor worden van de circulaire economie in Nederland: “De sterke Nederlandse procesindustrie, samen met onze positie voor duurzame windenergie van de Noordzee, maakt het mogelijk dat we internationaal leidend kunnen zijn op het gebied van waterstof.”

“De grootste aantrekkingskracht van waterstof zit in zijn rol van duurzame systeembrandstof,” verklaart Tjeerd Jongsma, directeur van het ISPT. “Toekomstige waterstof maakt het mogelijk om de energie uit het sterk wisselende aanbod van duurzame elektriciteit uit zon en wind vast te leggen in een vorm die in grote hoeveelheden is op te slaan, te transporteren, en weer in te zetten waar dat nodig is. Waterstof kan worden gebruikt als grondstof en brandstof, ook voor het (weer) opwekken van elektriciteit zonder broeikasgassen.”

Waterstof is in de industrie al een belangrijke grondstof. “Maar het gaat pas een relevante rol spelen in de strijd tegen klimaatverandering als er een doorontwikkeling plaatsvindt naar emissievrije waterstof, zonder de uitstoot van broeikasgassen. Het leggen van die puzzel zal jaren duren. De zeven gestarte projecten gaan inzicht en ervaring opleveren in grootschalige productie, infrastructuur en gebruik van waterstof.”

De nadruk ligt daarbij op de rol van de industrie en de energiesector, als producenten, leveranciers én als gebruikers. Zo kan de industrie duurzame brandstoffen maken voor bijvoorbeeld scheep- en luchtvaart, en is zij zelf gebruiker van waterstof als duurzame grondstof en brandstof. Ook de energiesector kan zijn centrale plaats in de energievoorziening voor een groot deel blijven invullen met waterstof, al of niet uit import.

H-Vision

De productie en inzet van waterstof als grondstof en brandstof wordt gezien als een belangrijke stap of wegbereider voor ontwikkeling van de infrastructuur voor inpassing van emissievrij geproduceerde waterstof. H-Vision is een grootschalige pilot in de Rotterdamse regio. Om al voor 2030 emissies te kunnen reduceren, gebruikt het fossiel opgewekte waterstof, via opvang, grootschalige opslag en gebruik van CO2. Deze stap in de energietransitie moet de nodige tijd creëren om noodzakelijke infrastructuur, zoals een waterstofdistributiesysteem en een grootschalige waterstofbuffer, te ontwikkelen én tegelijkertijd de industriële installaties om te bouwen, terwijl er al grote hoeveelheden CO2-emissies worden gereduceerd. Deelnemers aan H-Vison zijn Gasunie, TNO, Havenbedrijf Rotterdam, Linde Gas, Engie, Uniper, Air Liquide, Shell, Vopak, Management Netherlands, OCI Nitrogen, Statoil, Taqa Offshore, Gasterra en BP.

MW-Design Delfzijl

AkzoNobel en Gasunie werken aan een gezamenlijke investering in een elektrolyser met een vermogen van 20 megawatt in de industriecluster Delfzijl. Die elektrolyser zet groene stroom om in waterstof, om de vraag naar emissievrije waterstof in het gebied te beantwoorden. AkzoNobel zal uitgebreid onderzoek en testen uitvoeren om te bepalen welke elektrolysetechniek het meest geschikt is voor deze installatie, Gasunie zal een basis van ontwerp ontwikkelen, niet alleen voor waterstof, maar ook voor zuurstof.

HyChain

In het ISPT werken industrie en kennisinstituten onder meer aan het zicht krijgen op de ketens voor nieuwe, op emissievrije waterstof gebaseerde energieketens en op het betaalbaar beschikbaar maken van grootschalige waterstof voor de transitie naar een duurzame industrie.

TKI Energie en Industrie kende hiervoor een toeslag toe aan twee projecten van dit consortium, terwijl een derde set projecten is gefinancierd met het instrument voor verkennende studies van de Topsector Energie.

Het gaat om een testcentrum voor verschillende types elektrolyse, studiewerk voor een toekomstige elektrolysefabriek op gigawatt-schaal (1 gigawatt = 1.000 megawatt) en een statusrapportage, analyse van de kostenimplicaties en een technologische beoordeling van de waterstof en energieketens van de toekomst. Deelnemers aan deze HyChain 1, 2 en 3 zijn AkzoNobel, Shell, OCI Nitrogen, Yara, Dow, Vopak, Gasunie, Stedin, Frames, Proton Ventures, Deltalinqs Energy Forum, Havenbedrijf Rotterdam, Groningen Seaports, RHDHV, Kalavasta, Quintel, Metabolic, ECN/TNO, Imperial College London, TU Delft, Universiteit Utrecht, Universiteit Groningen, Stichting Hanzehogeschool Groningen, EnTranCe en ECCM.

Auteur: Koen Mortelmans

Koen Mortelmans is freelance redacteur voor FluxEnergie en Nieuwsblad Transport.

Reageer ook

Nog maximaal tekens

Log in via een van de volgende social media partners om je reactie achter te laten.