Onzekerheden regelgeving weerhouden boeren ervan energie te oogsten

Nederland kent zo’n duizend boeren die energie uit hernieuwbare bronnen verkopen, en die gaan minder vaak over de kop dan boeren die alleen traditionele agrarische producten verkopen. Toch neemt het aantal energie-oogstende boeren niet toe. Dat zei CBS beleidsonderzoeker Cor Pierik in een interview met BoerenBusiness op 2 augustus 2017. Onzekerheden over landstatus, wetgeving en belastingen lijken boeren huiverig te maken. 

Veel boeren hebben het moeilijk, maar de verhalen van boeren die hun inkomen aanvullen met de verkoop van duurzame energie die ze op hun land opwekken, lijken veelbelovend. De afgelopen jaren zijn er verschillende projecten geweest om boeren over te halen meer zon te oogsten, projectontwikkelaars struinen het platteland af om zonneparken aan te leggen. Studies tonen aan dat boeren rijker kunnen worden van het oogsten van wind- en zonne-energie, dan van het oogsten van tarwe en aardappels. Toch is het aandeel boeren dat haar eigen energie oogst nog geen 7%, stelt het CBS. Hoe kan dat?

Overheid biedt geen duidelijkheid landstatus

De lange periode waarover een contract voor een zonnepark wordt afgesloten, maakt het erg lastig om de gevolgen van het boerenbedrijf te overzien, zegt agrarisch bedrijfsadviseur Casper Mentink op Boerderij.nl . “Het is niet duidelijk hoe de overheid zal omgaan met dergelijke projecten op boerenland. In ieder geval krijgt een boer geen betalingsrechten en mestgebruiksruimte voor deze grond onder zonneparken. Er kan namelijk niets worden verbouwd.” RVO stelt zich daarbij niet erg flexibel op, weet de adviseur: ook als de boer vee rond de zonnepanelen laat grazen, bestempelt het het land als onproductieve grond.

Ook onzekerheid over het nieuwe Gemeenschappelijk Landbouwbeleid na 2019 speelt de boeren parten. Waarschijnlijk moet alles nog ‘groener’, denkt de adviseur. Het kan zijn dat de grond die nu nog onder zonnepanelen verdwijnt, opeens belangrijk wordt voor de bedrijfsvoering. Veehouders zonder mestvergistingsinstallaties zouden bijvoorbeeld grond moeten gaan bijhuren om hun mest op kwijt te kunnen.

Wat zegt de fiscus?

Behalve onzekerheden rondom het toekomstig landbouwbeleid, lopen boeren aan tegen vragen over het bestemmingsplan, de omzetbelasting en de voorwaarden die worden gesteld aan een zonnepark. Ziet de fiscus het overblijvende gedeelte van het agrarische bedrijf bijvoorbeeld nog wel als een echte onderneming? Loont het veel tijd te steken in het verkrijgen een omgevingsvergunning? Wie draait op voor de kosten van het ontmantelen van een installatie, als die volgens het bestemmingsplan na 30 jaar weer verwijderd moet worden?

Als boeren aan de zon gaan, zetten ze de panelen het liefst op het dak, bleek vorig jaar uit een LTO-Noord enquête onder boeren in Flevoland. Net als de land -en tuinbouworganisatie zelf, zijn ze bang dat het aantal zonneparken ten koste gaat van agrarische gronden. De meeste energie komt dan ook van wind en biomassa, stelt CBS beleidsonderzoeker Cor Pierink. Het gaat dan vooral om akkerbouwers in windrijke gemeentes als Hollands Kroon, en biovergisters uit de intensieve veehouderij.

Bronnen:
BoerenBusiness, 2 augustus 2017, BB TV Feiten, ‘Populariteit groene energie neemt niet toe’
Boederij, 1 augustus 2017, ‘Valkuilen bij zonneparken’
Foto: Windpark Wieringermeer