‘Politieke partijen zijn kortzichtig door over CCS te zwijgen’

‘Politieke partijen zijn kortzichtig door over CCS te zwijgen’

9 februari 2017 – De politieke partijen lijken het onderwerp CCS zoveel mogelijk weg te willen houden van de kiezer. ‘Kortzichtig, want er is juist draagvlak voor nodig. En dat vraagt politiek leiderschap.’  Aldus Gert Jan Kramer, hoogleraar duurzame energievoorziening.

De Rijksuniversiteit Utrecht is een dossier ‘Verkiezingen in roerige tijden’ begonnen ‘om wat helderheid te bieden aan de kiezende burger’. In een essay van professor Gert Jan Kramer worden de verkiezingsprogramma’s beoordeeld op het onderwerp ‘Energie en Klimaat’. (Hij kwalificeert de klimaatparagrafen overigens als ‘variërend van steekhoudend, via goedbedoeld of naïef tot afhoudend, afwachtend en ontkennend’.)
In zijn essay staat Kramer ook stil bij de noodzaak van CCS (‘Onafhankelijke denktanks komen vrijwel unaniem tot de conclusie dat CCS een onmisbaar onderdeel is van iedere strategie om de twee graden-doelstelling, laat staan de nog scherpere Parijse doelstellingen, te halen.’).
Kramer noemt ‘CO2-afvang en -opslag (kortweg CCS, een afkorting van carbon capture and storage) niet elegant, niet ideaal, maar altijd mogelijk, ook als het (nog) niet lukt om van het gebruik van fossiele koolwaterstoffen af te komen.’

CCS is een onmisbare optie
‘(…) Een ton CO2 onder de grond is onweerlegbaar beter dan een ton CO2 in de atmosfeer. CCS moet op geen enkele manier ten koste gaan van de verdere en vergaande inzet van hernieuwbare bronnen. Het is domweg de fallback optie voor die sectoren waar het onmogelijk is op zelfs de overzienbare lange termijn een beter alternatief te verschaffen. Dit zijn met name de (zware) industrie, zwaar transport en de luchtvaart. Biobrandstoffen zijn een mogelijkheid, maar er is op wereldschaal simpelweg niet genoeg beschikbaar om langs die route aan de vraag naar koolwaterstoffen te voldoen. Dit brengt onafhankelijke denktanks vrijwel unaniem tot te conclusie dat CCS een onmisbaar onderdeel is van iedere strategie om de twee graden-doelstelling, laat staan de nog scherpere Parijse doelstellingen, te halen.

Gevolgen debacle Barendrecht
De grote politieke partijen weten dit en een aantal proberen nog steeds om CCS langzaam maar zeker (vooral langzaam en eerlijk gezegd onzeker) vooruit te helpen. Maar sinds het debacle van Barendrecht gebeurt dit zoveel mogelijk uit het zicht van het publiek, en wellicht daarom lijkt de politieke fut er uit. Het Road project (Rotterdam Opslag en Afvang Demonstratieproject) voor de opslag onder de Noordzeebodem van circa 1 miljoen ton CO2 per jaar uit de kolencentrale van Uniper, ligt al jaren te wachten op ondertekening en de finale bezegeling van de investeringen en subsidies. Onder andere oud-premier Lubbers (CDA) legt op de website helder uit wat het belang van het project en de noodzaak van CCS is.

Tweede Kamer
Tijdens het Tweede Kamerdebat over ‘Parijs’ in mei [vorig] jaar diende de PvdA’er Vos een motie in waarin de regering wordt verzocht “te investeren in technieken die CO2-afvang bij industriële processen stimuleren, zodat de inzet van aardgas en biomassa in de energievoorziening, zolang noodzakelijk, mogelijk blijft”, alsmede “te investeren in onderzoek, ontwikkeling en demonstratie van technieken waarbij CO2 uit de atmosfeer wordt gehaald en op aarde wordt vastgelegd, bijvoorbeeld in bossen, in producten of in gesteenten, dan wel ondergronds wordt opgeslagen, wat ook wel ‘negatieve emissie van CO2’ wordt genoemd.” PvdA, VVD, CDA, D66, SGP en 50Plus stemden voor; de SP, Groenlinks, de ChristenUnie en de Partij voor de Dieren tegen. De motie lijkt zo overgenomen uit een van de vele studies van kennisinstellingen en denktanks op energiegebied de afgelopen jaren hebben uitgebracht eigenlijk altijd betogen dat agressieve klimaatdoelstellingen niet haalbaar zijn zonder CCS.

Weghouden van de kiezer
Dit is de consensus van het midden – van hen die menen dat de pragmatische invulling van ‘duurzame ontwikkeling’ betekent dat economie en ecologie op de een of andere manier met elkaar gecombineerd moeten worden, en zich realiseren dat dit van het energie- en klimaatbeleid vraagt dat alle technische middelen ingezet moeten worden: schoon fossiel naast hernieuwbaar. Maar – zoals eerder gesuggereerd – de partijen lijken het onderwerp CCS zoveel mogelijk weg te willen houden van de kiezer. Met uitzondering van D66 laat geen enkele partij zich positief uit over CCS in zijn verkiezingsprogramma, en ook bij D66 blijft het bij een bijzin onder een klopje over de uitdagingen in de industrie.

Kortzichtig
Begrijpelijk. Maar ook kortzichtig. Om grootschalige toepassing van CCS mogelijk te maken – en de enige relevante toepassing is grootschalige toepassing – is maatschappelijk draagvlak onontbeerlijk. Om dit te creëren is politiek leiderschap nodig. En dat ontbreekt helaas. (…)’

 

Podcast

‘(…) Het is kiezen of delen: óf we doen forse investeringen in de afvang en opslag van CO2, of we accepteren dat vliegreizen, vlees eten en plastic gebruiken niet meer vanzelfsprekend tot onze levensstijl behoort. Want ook al leveren zon en wind alle energie die we nodig hebben, dan nog hebben we met onze huidige westerse levensstijl fossiele brandstoffen nodig. Dat betoogt Gert Jan Kramer, hoogleraar Duurzame Energievoorziening aan de Universiteit Utrecht, in deze podcast. Hij roept politici op eerlijker te zijn tegenover burgers over wat voor soort wereld ze voor zich zien als ze praten over een klimaatneutraal Nederland in 2050. (…)’

Bronnen
Universiteit Utrecht, 7 februari 2017: Energie en Klimaat in de Verkiezingsprogramma’s van de Nederlandse Politieke Partijen (2017)
Universiteit Utrecht, 6 februari 2017: Kiest u maar: koolstofopslag, of grenzen aan de groei
Foto Kramer: still uit video Shell Global Solutions
Foto testinstallatie CO2-afvang: FluxEnergie/© Paul Tolenaar

 

Onderwerpen:

Auteur: Redactie

Reageren op dit artikel is niet mogelijk.