SodM dringt aan op snellere versterking woningen in Groningen

In een nieuw advies aan minister van energie en klimaat Eric Wiebes (VVD) dringt Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) erop aan om de versterkingsoperatie van woningen in Groningen aanzienlijk te versnellen.

Zo’n 5.000 gebouwen voldoen niet aan de veiligheidsnorm en moeten daarom per direct in aanmerking komen voor versterking, stelt SodM, op basis van een analyse van de veiligheidsrisico’s als gevolg van de afbouw van de gaswinning in de provincie. Hoe dit moet gebeuren vormt het onderwerp van een volgend advies, dat de toezichthouder op maandag 2 juli aan de minister wil overhandigen.

Daarnaast geeft SodM hem een aantal aanbevelingen om de afbouw van de gaswinning te borgen en waar mogelijk verder te versnellen. SodM verwacht dat hiermee het risico op aardbevingen verder zal afnemen.

Het besluit van Wiebes om de gaswinning in Groningen te beëindigen heeft gevolgen voor het versterkingsprogramma, waarvoor de nationaal coördinator Groningen 22.000 woningen en 1.500 andere gebouwen in de kern van het aardbevingsgebied inspecteert om te bepalen of zij versterkt moeten worden of niet. Ruim zeshonderd ervan zijn inmiddels versterkt.

“Het huidige versterkingsprogramma gaat uit van veiligheidsrisico’s die zijn gebaseerd op een voortdurende winning van 50 miljard m³ per jaar,” zegt inspecteur-generaal Theodor Kockelkoren, die aan het hoofd staat van SodM. “Inmiddels is de winning al meer dan gehalveerd en heeft de minister een afbouwplan gepresenteerd naar nul. Dit betekent dat de risico’s nu al veel kleiner zijn en dat die na verloop van tijd steeds kleiner worden. Het aantal gebouwen dat versterkt moet worden gaat daarmee omlaag, maar het tempo waarop de versterking gaat moet aanzienlijk omhoog. Dit is nodig om de veiligheid in Groningen binnen afzienbare tijd te borgen.”

Veiligheidsnorm

De regering heeft voor alle gebouwen in Groningen een veiligheidsnorm bepaald. Deze veiligheidsnorm is gebaseerd op de waterveiligheid en stelt dat iemand geen grotere kans mag hebben om te overlijden als gevolg van een aardbeving door gaswinning, dan elders in Nederland aan overstromingen.

Uit de analyse van SodM blijkt dat er zo’n 1.900 gebouwen zijn die zonder versterking niet binnen afzienbare tijd aan de veiligheidsnorm voldoen –deze zijn het meest risicovol. Daarnaast zijn er zo’n 3.100 gebouwen die dankzij de afnemende gaswinning in 2023 aan de veiligheidsnorm voldoen. Het gaat in totaal om zo’n 5.000 gebouwen. Ruim 10% van deze 5.000 gebouwen bevindt zich in de tijdelijk stopgezette batches 1588 en 1581.

SodM stelt voor om een versterkingsprogramma op poten te zetten dat ervoor zorgt dat deze 5.000 gebouwen zo snel mogelijk aan de veiligheidsnorm voldoen. De toezichthouder beveelt ook aan om zo snel mogelijk de ca 1.900 gebouwen met een langdurig verhoogd risico –de meest risicovolle gebouwen– te inspecteren en te versterken. Voor de 3.100 gebouwen met een verhoogd risico tot 2023 kunnen beperkte, maar snelle maatregelen op heel korte termijn de veiligheid verbeteren.

Risico’s bij blijvende gaswinning

Naast de veiligheidsrisico’s heeft SodM ook de kans op aardbevingen geanalyseerd tijdens de afbouw van de gaswinning. Hoe groter de kans op aardbevingen, hoe groter het risico op schade. Bij gelijkblijvende gaswinning neemt de kans op aardbevingen toe. Met de huidige stand van de wetenschap en kennis van de ondergrond, verwacht SodM in de periode 2019-2020, bij een ongeveer gelijkblijvende winning een lichte toename van de kans op aardbevingen. In 2020-2023 kan die kans halveren, dankzij de ingebruikname van een stikstofinstallatie om buitenlands aardgas op Groningenkwaliteit te brengen.

Maar zelfs na afloop van de winning in 2030 blijft de kans op aardbevingen –óók zwaardere– en schade nog een tijd bestaan, al wordt ze steeds kleiner. “Hoe lang dit precies duurt weet niemand,” geeft SodM toe. Daarom blijft het onderzoek doen om de kennis van de Groningse ondergrond waar mogelijk te vergroten.

Verbruik ontmoedigen

SodM raadt Wiebes ook aan snel fiscale maatregelen te nemen die grootverbruikers stimuleren te verduurzamen en om het gebruik van Gronings gas te ontmoedigen. Hij zou voor grootverbruikers ook een verbod voor Gronings gas in het vooruitzicht moeten stellen, zodat deze consumenten zich daarop kunnen voorbereiden. SodM ziet ook een rol voor gastransportnetbeheerder Gasunie. Die zou de wettelijke taak moeten krijgen om de vraag naar Groningsgas zo snel mogelijk naar beneden te brengen.