foto: Eandis

Vlaamse energiemarkt almaar kleurrijker en concurrentiëler

De voorbije tien jaar is in Vlaanderen het aantal leveranciers van elektriciteit en aardgas verdubbeld. Die toegenomen keuzemogelijk is volgens de Vreg een goede zaak. “Keuze is een noodzakelijke voorwaarde opdat de vrijgemaakte markt voordelen voor de elektriciteits- en aardgasafnemers biedt,” stelt de Vlaamse marktregulator in zijn marktrapport over 2017.

Einde 2017 waren er in Vlaanderen 3.419.817 toegangspunten voor elektriciteit aangesloten op de distributienetten (1,03% meer dan in 2016) en 2.175.690 toegangspunten voor aardgas (+2,07%). In de logische veronderstelling dat elke afnemer met een aardgasaansluiting ook over een elektriciteitsaansluiting beschikt, namen 64% van de afnemers van elektriciteit ook aardgas af, vergeleken met 63% in 2016.

Op 31 december 2017 waren er 46 leveranciers in de markt. Negen ervan beleverden toen echter geen enkel toegangspunt en zeven telden elk minder dan vijftig klanten, bijvoorbeeld omdat ze enkel aan verwante bedrijven leverden of omdat ze hun internationale klanten ook in Vlaanderen wilden kunnen beleveren. De facto bewogen dus slechts dertig elektriciteitsleveranciers zich actief op de Vlaamse markt.

Eveneens einde 2017 waren er veertig aardgasleveranciers. Zeven van hen beleverden op 31 december geen enkel toegangspunt beleverden en acht telden minder dan vijftig klanten. Dat brengt het totaal van marktactieve aardgasleveranciers op 25.

Het gezamenlijk marktaandeel van de leveranciers met een marktaandeel kleiner dan 2% nam gestaag toe. Voor elektriciteit evolueerde dit van 9,08% in 2015 naar 14,51% in 2016 tot 15,22% in 2017. De Vreg ziet hierin een duidelijke indicatie van het vrijmaken van de markt voor kleinere leveranciers door verlies in marktaandelen van de grootste leveranciers. De regulator hanteert de termen groot en klein wel binnen de eigen territoriale marktgrenzen. Zo veranderde de overname van de jonge Belgische speler Lampiris door Total op zichzelf niets aan de verhouding groot-klein op de Vlaamse markt.

Ondanks de verdere erosie van zijn historische quasi-monopolie bleef Engie (Electrabel) (goed voor 40,73% van het aantal eindklanten voor elektriciteit) onbetwist marktleider. De andere historische leverancier EDF (Luminus) zakte voor het eerst onder de 20%. Ook op de gasmarkt blijft Engie de grootste, met 37,41 van de markt. Luminus zit hier op 17,62%. Eni is hier een stevige derde, met 13,42%. Opvallend is dat Engie veel populairder is bij professionele (42,12 dan bij huishoudelijke aardgasverbruikers (36,65%).

Vroeger deden voornamelijk de huishoudens zich opmerken door hun bereidheid om van energieleverancier te veranderen. Intussen piekt de marktdynamiek al enkele jaren voornamelijk bij de kleine en middelgrote ondernemingen. Het aantal elektriciteits- en aardgasklanten dat in 2017 van leverancier veranderde, bereikte een zeer hoog niveau: 19,81% van de gezinnen en bedrijven veranderde voor elektriciteit en 22,01% voor aardgas. Dit maakt 2017 het op één na (2016) meest dynamische jaar sinds de vrijmaking van de energiemarkt in 2003.

Vrije markt

Door de opkomst van lokale productie van elektriciteit op basis van hernieuwbare bronnen bij afnemers, vooral zonnepanelen, maar ook bijvoorbeeld micro-WKK’s, is de levering van elektriciteit op distributienetniveau gedaald. Het is door de vrijmaking van de markt dat er een context ontstond waarin deze sterke opkomst van decentrale productie van elektriciteit uit hernieuwbare bronnen mogelijk is, onderstreept de Vreg. Verder brachten groepsaankopen brachten extra dynamiek en werkten ze drempelverlagend voor veel afnemers om de eerste stap naar een actieve leverancierskeuze te zetten. De focus van energieleveranciers verschoof van puur energie leveren naar specifieke producten, en nu ook steeds meer naar bijkomende dienstverlening.

Het positieve effect van de concurrentiedruk op de prijzen werd echter teniet gedaan doordat andere onderdelen van de eindfactuur stegen. Dit is vooral het geval voor elektriciteit waardoor de doorsnee elektriciteitsfactuur van een gezin in december 2017 nog slechts voor 30% uit de energiekost bestond. Zijn traditie om geen rechtstreeks conflict met de Vlaamse energieminister of de Vlaamse regering in haar geheel te zoeken getrouw vermijdt de Vreg hier vlakaf te vermelden dat die andere kosten voor een flink stuk bestaan uit belastingen en heffingen.

Auteur: Koen Mortelmans

Koen Mortelmans is freelance redacteur voor FluxEnergie en Nieuwsblad Transport.

Reageer ook

Nog maximaal tekens

Log in via een van de volgende social media partners om je reactie achter te laten.