Vlaanderen geeft Noorse groene stroom grijs tintje

De discussie over het gebruik van buitenlandse ‘garanties van oorsprong’ (GO) die in Vlaanderen verkochte stroom een groen karakter geven is weer volop opgelaaid. En de oude misverstanden blijven bestaan. Niet alleen in Vlaanderen, maar ook in Noorwegen.

“Vlaanderen importeert massaal groene stroom uit Noorwegen. Maar de Noren nemen het niet al te nauw met de regels,” schrijft De Morgen. Helaas neemt de auteur van deze regels het ook niet nauw met de realiteit. Vlaanderen importeert geen stroom uit Noorwegen, maar met de GO wel het groene etiket dat aan die stroom hing. Daardoor kleurt de stroom op de factuur van de Vlaamse eindgebruiker groen, maar op die van de Noorse eindgebruikers wordt hij groen.

Fysiek zoekt stroom de kortste weg. Consumenten met een groen contract die vlakbij de kerncentrale van bijvoorbeeld Doel wonen, ontvangen via hun stopcontact stroom uit een van de kernreactoren. Bovendien is de productie van elektriciteit uit hernieuwbare bronnen zoals win en zon onregelmatig. Groene leveranciers moeten dus soms GO aankopen op de markt om hun klanten te kunnen bevoorraden. Op de groothandelsmarkt worden GO en stroom afzonderlijk verhandeld. Zonder dit Europese systeem zouden diverse leveranciers zich niet kunnen handhaven op de markt en zou de concurrentie er veel kleiner zijn.

“De Noor denkt immers dat de energie waarvoor hij betaalt, van zijn waterkracht komt. Maar op papier klopt dit niet,” stelt Vlaams parlementslid Andries Gryffroy, de energiespecialist van N-VA. “De GO voor deze groene waterkracht heeft hij verkocht aan de Vlaming. De Vlaming heeft dan grijze stroom doorverkocht aan Scandinavië. We zien echter dat Scandinavische energieleveranciers aan hun klanten vertellen dat al hun productie groen is, terwijl dit op papier niet meer klopt.”

Probleem zit in Noorse hoofden

“Als je een modale Noor vraagt of hij groene stroom gebruikt, zegt hij ja, omdat zijn land bijna uitsluitend groene stroom produceert. Op zijn factuur staat vermeld dat zijn verbruik niet helemaal groen is,” zegt Dirk Van Evercooren, directeur marktwerking van de Vlaamse regulator Vreg. “Maar op die factuur staan ook de productiestatistieken. Die komt vooral uit waterkrachtcentrales en is wel 99,9% groene stroom. Dit leidt tot verwarring. Het is de Noorse marktregulator die zegt wat er op de factuur moet en mag staan. Vanuit andere landen zijn de Norden hierop al herhaaldelijk aangesproken. In buurland Zweden doet dit probleem zich niet voor.”

“Het probleem zit vooral in de hoofden van de Noren. De groene stroom uit Noorwegen wordt niet dubbel geteld, maar kan ook na verkoop van GO bij Sommige Noren gepercipieerd blijven als groen. De productie blijft dan wel groen, maar de verkoop is gedeeltelijk grijs.”

“Het is wettelijk verboden en ook ‘not done’ om op Noorse facturen te vermelden dat de energie hernieuwbaar is als die niet wordt bevestigd met GO,” reageert vanuit Noorwegen een verontwaardigde Tom Lindberg, directeur bij EcoHZ, een bedrijf dat de handel in GO faciliteert. “Dit is fake nieuws. Sommige mensen willen blijkbaar problemen vinden in Noorwegen. Noorse GO worden niet dubbel gebruikt.”

“Almaar meer mensen begrijpen het verschil tussen hernieuwbare productie en hernieuwbare consumptie. De vraag van de Noorse eindconsumenten –burgers en bedrijven– naar GO neemt almaar toe. Momenteel ligt ze er hoger dan in België.

“Zolang de Scandinaviër er zelf niet op hamert dat zijn energie groen moet zijn, kan groene energie weglekken uit deze landen en zal onze energie ‘groengewassen’ blijven worden met Scandinavische waterkracht,” zucht Gryffroy. Hij geeft een voorbeeld. “De 100% groene energie die het Vlaamse Energiebedrijf voor de Vlaamse gemeenten aankoopt, is vandaag voor 39% gedekt door GO uit Noorwegen en voor slechts 28% door GO uit Vlaamse productie. Daarmee scoort het beter dan Engie en Luminus met, amper 11% en 6% groene energie uit Vlaanderen zelf.”

… en in Vlaamse hoofden

Ook in Vlaamse hoofden heerst er een foutieve perceptie, meent Gryffroy. “Ingevoerde GO tellen niet mee voor de Vlaamse doelstellingen voor hernieuwbare energie voor Vlaanderen. Vlamingen denken nu dat ze door gewoon 100% hernieuwbare energie aan te kopen meewerken aan de doelstellingen voor Vlaanderen. Niet dus. Alleen de groene stroom die wordt geproduceerd in Vlaanderen zelf, telt mee voor die doelstellingen.”

“Met de Herkomstvergelijker op de website van de Vreg kunnen elektriciteitsklanten de oorsprong (n.v.d.r.: op basis van de GO) van de vorig jaar geleverde stroom nakijken,” reageert Vlaams energieminister Bart Tommelein (VLD). “Dat informatie-instrument zal einde juni zodanig worden uitgebreid dat deze informatie ook per contract beschikbaar is. Zo kunnen Vlaamse afnemers meer bewust keuzes maken die betrekking hebben op het land van herkomst van de groene stroom.”