Warmtenetten – Grote veranderingen voor een Nederland dat straks gasloos is

Gepubliceerd op 25-04-2017 om 08:01

Warmtenetten – Grote veranderingen voor een Nederland dat straks gasloos is

25 april 2017 – Nederland telt nu al 231 warmtenetten, maar dat aantal zal de komende jaren sterk groeien. In een gasloos Nederland zullen restwarmte en vooral geothermie de belangrijkste warmtebronnen moeten worden. Dat concludeert het Nationaal Warmtenet Trendrapport dat vorige week verscheen.

Het trendrapport is bedoeld om wat houvast te geven in onzekere tijden; houvast voor politici en voor de warmtenetsector zelf. Het trendrapport is een initiatief van Eneco, Ennatuurlijk, Eteck, HVC, Nuon en Stadsverwarming Purmerend.
Niemand weet hoe het precies gaat verlopen, maar één ding staat volgens het rapport vast: ‘Het Nederlandse energiesysteem gaat de komende jaren drastisch veranderen; Nederland wordt aardgasloos en duurzaam.’

Het trendrapport is geen ‘handleiding warmtenetten’: ‘Een one-size-fits-all oplossing bestaat niet. De duurzame warmtemarkt van de toekomst zal bestaan uit een mix van duurzame oplossingen.’ Er zijn zeer uiteenlopende technieken (warmtepompen, wko-systemen, geothermie, restwarmte en biomassa) die ook nog eens in verschillende stadia van ontwikkeling verkeren – variërend van ‘nog in de kinderschoenen’ (geothermie), ‘nog lang niet uitontwikkeld’ (warmtepompen), ‘vergen slimme toepassingen’ (restwarmte) of ‘staan ter discussie’ (biomassa).

Het rapport schetst de onzekerheid over de toekomst van de warmtevoorziening:
‘(…) De ontwikkelingen vanuit de markt, techniek en overheid gaan zo ontzettend hard, dat het moeilijk te voorspellen is hoe de warmtemix
van de toekomst er exact uit zal zien. Zo neemt de druk vanuit de overheid prijzen van duurzame opwektechnieken en is nog relatief weinig bekend over de ware potentie van ultradiepe geothermie. Zo kan een sterke kostprijsdaling in één technologie zorgen voor een compleet andere energiemix op termijn, dan nu te voorspellen valt. Ook spelen de ontwikkeling van de gasprijs en overheidsbeleid hier een grote rol in. (…)’

Aanbevelingen
Verspreid over het rapport staan er aanbevelingen voor het beleid in:

Overheden moeten meer de regie nemen (centraal en decentraal)
De wet- en regelgeving moet aangepast worden
De overheid moet experimenteerruimte bieden
De overheid moet zorgen dat de prijs voor fossiel voldoende hoog is (daarnaast is de prijs van aardgas op dit moment te laag om de transitie mogelijk te maken)
Nederland zou (in navolging van Denemarken) een ‘heat road map’ moeten maken
Doe iets aan de urgentie: van het jaartal 2050 (Energieagenda) gaat geen urgentie uit voor de energietransitie.
We moeten af van het bekritiseren van andere oplossingen, maar juist gezamenlijk de schouders onder de energietransitie zetten.

Hoe groot is de warmtevraag?
(Uitgedrukt als ‘finale warmtevraag’, dus zonder de omzettingsverliezen; cijfers uit 2013)

Waar kan die warmte straks vandaan komen?
(Cijfers uit diverse bronnen)

Een schets van de warmtenetbranche nu

11 bedrijven hebben samen 231 warmtenetten.
Van de 231 warmtenetten zijn er 12 grootschalig (meer dan 5.000 afnemers).
Warmtelevering uitgedrukt in woningequivalenten (WEQ’s, van elk 36GJ): 723.143 WEQ’s.
Daarvan wordt 56% afgenomen door woningen en 44% door de zakelijke markt.
Bijna 5% van alle woningen in Nederland is aangesloten.
De grootste warmteleveranciers hadden in 2016 samen een opgesteld vermogen van 36.684 MWthermisch.
Ze leverden in 2015 20,76 PJ en in 2016 22,68 PJ.
Ze zorgden voor een werkgelegenheid van 1.048 fte in 2016.
Ze hadden in 2016 een omzet van € 603 mln.
Biomassa en WKO zijn momenteel de belangrijkste energiebronnen.

Hoe ziet de warmtenetbranche de toekomst?

Alle warmteleveranciers verwachten voor de korte termijn groei (60% zelfs een sterke groei).
Van alle warmteleveranciers verwacht 70% ook op de lange termijn (na 2022) een sterke groei.
Voor de korte termijn wordt vooral groei verwacht van restwarmte en biomassa.
Voor de (middel)lange termijn zullen restwarmte en geothermie volgens de warmteleveranciers het sterkst groeien.
Geothermie zal naar verwachting in 2050 de belangrijkste warmtebron zijn.
De leveranciers verwachten geen problemen wanneer vraag naar warmte sterk daalt omdat woningen (bijna) energieneutraal zijn geworden.

In het trendrapport worden de ontwikkelingsmogelijkheden van vier warmtebronnen verder uitgewerkt: restwarmte, biomassa, WKO en geothermie.

Bronnen
Warmtenet Trendrapport, 19 april 2017: Nationaal Warmtenet Trendrapport 2017 (pdf, 68 pag.). Toegang tot rapport op te vragen via website Warmtenet Trendrapport
Foto: Eneco