‘Wees niet langer naïef. Met alleen zon en wind gaat het niet.’

16 november 2016 – Prof. dr. Wim Turkenburg haalt in de NRC uit naar, wat hij noemt, de ‘groene-sokken-naïviteit’. Het klimaatprobleem is niet op te lossen met alleen zonne- en windenergie. Hij rekent nog eens voor dat we veel meer uit de kast moeten halen, onder andere CCS.

Uit het blog van Wim Turkenburg op NRC.nl
‘(…) Vele milieubewegers in Nederland zijn helaas grenzeloos naïef. Zij denken dat het klimaatprobleem is op te lossen door ons in de energiesector bijna uitsluitend op energiebesparing en op het gebruik van zonne- en windenergie te richten. (…) Dit denken is strijdig met wat wetenschappelijk onderzoek laat zien. Energiebesparing, zonnecellen en windturbines zijn heel belangrijk maar zonder inzet van heel veel andere technieken zal het niet lukken om de temperatuurstijging op aarde door toename van het broeikaseffect te beperken tot ruim beneden 2 graad Celsius. Zo zullen we in Nederland ook hard moeten werken aan duurzaam gebruik van biomassa, benutting van aardwarmte en het afvangen en opslaan van de CO2 bij gebruik van fossiele brandstoffen. Daarnaast moeten we technieken ontwikkelen en toepassen om CO2 uit de lucht gaan halen. Die CO2 moet op aarde voor tenminste duizend jaar worden vastgelegd. Zonder een verantwoorde inzet van deze opties op grote schaal zal de temperatuur op aarde met tenminste drie graad Celsius stijgen. Inzet van deze opties tegengaan draagt bij aan desastreuze klimaatverandering. (…)’

De rekensom

• Bruto finale energiegebruik van Nederland was eind 2015 ongeveer 2100 PetaJoule.
• Nederland streeft naar zo’n 2 procent groei van de economie per jaar.
• Stel dat het lukt om vanaf nu, door vooral energiebesparing, de energieintensiteit van Nederland jaarlijks met zo’n 2,5 procent te verminderen, dan zou de finale energievraag in 2050 ongeveer 1760 PetaJoule zijn.
• Als we dat zouden willen dekken met zon en wind (ieder de helft) hebben we in 2050 100.000 MegaWatt windvermogen nodig en 400.000 MegaWatt zonnecelvermogen.
• Windenergie: in 2023 leveren windparken op de Noordzee waarschijnlijk een vermogen van 4.500 MW. Dit zou dus 20 zoveel moeten worden.
• Zonne-energie: eind 2014 had dit vermogen in ons land een omvang van 1.000 MW. Dat zou dus met een factor 400 moeten toenemen. Een probleem is daarbij wel dat we op daken van huizen in ons land waarschijnlijk niet meer dan 70.000 tot 100.000 MW kwijt kunnen. Veel zonvermogen zouden we dus moeten importeren.
• ‘(…) De conclusie is evident. We zullen ons energie- en klimaatbeleid niet alleen op energiebesparing en op het gebruik van vrijwel uitsluitend zonne- en windenergie moeten richten.
• Heel veel aandacht zullen we ook moeten geven aan vooral het verantwoord toepassen van aardwarmte en bio-energie, aan het op grote schaal afvangen en opslaan van CO2, en aan de ontwikkeling en toepassing van Negatieve Emissie Technieken (NET’s). (…)’

‘CCS is attractief’

Over het belang van CCS schrijft Turkenburg
‘(…) CCS is een bewezen technologie die al vele jaren wordt toegepast in de industrie en sinds 2014 ook in de elektriciteitssector. De potenties voor veilige opslag van CO2 in de ondergrond worden wereldwijd op basis van wetenschappelijk onderzoek geschat op 2.000 tot 10.000 Gigaton CO2, dus 50 tot 250 keer de huidige mondiale uitstoot per jaar. Voor grootschalige toepassing is ontwikkeling van infrastructuur voor transport en opslag nodig. De kosten hiervan zijn beperkt. De meeste kosten gaan zitten in het afscheiden en comprimeren van CO2. De totale kosten per vermeden ton CO2 kunnen bij CCS variëren tussen zo’n 20 en 100 euro per ton, wat aanmerkelijk goedkoper is dan we kwijt zijn voor veel andere maatregelen om de uitstoot van CO2 tegen te gaan. CCS is daarom ook economisch attractief als we binnen enkele tientallen jaren netto geen CO2 meer naar de atmosfeer mogen uitstoten. (…)’

Leo Meyer: Greenpeace-rapport verkondigt onzin

Het pleidooi van Turkenburg voor CCS sluit aan bij het pleidooi van Leo Meyer, een paar dagen eerder ook in een blog bij NRC.nl
‘(…) Om een goede kans te maken op het behalen van die doelstelling – netto nul emissies- is het niet alleen nodig de uitstoot van broeikasgassen terug te dringen, maar ook om broeikasgassen uit te atmosfeer te verwijderen. (…) Dat kan bijvoorbeeld met de combinatie van biobrandstof en afvang en opslag van CO2. Maar beide technologieën – gebruik van biomassa en ‘Carbon Capture and Storage’ ( CCS) zijn omstreden, en worden door de milieubeweging afgewezen. Zo staat er bijvoorbeeld in een rapport dat voor Greenpeace is gemaakt: “Op dit moment zijn negatieve emissies technologisch noch economisch haalbaar.”
Onzin, zowel biomassa als CCS zijn bewezen technieken. Nederland zou voorop kunnen lopen door de nieuwste kolencentrales om te bouwen naar bio-kolen met CO2-opslag. Is er dan internationaal nog redding mogelijk? Jazeker. Als de rest van de wereld (grote bedrijven voorop!) Trump onder druk zet om zich aan het Parijse akkoord te houden, en de milieubeweging een realistischer koers gaat varen. Sinds deze woensdag weten we dat niets onmogelijk is. (…)’

Wim Turkenburg is emeritus hoogleraar aan de Universiteit Utrecht en mede-auteur van Global Energy Assessment – Toward a Sustainable Future

Leo Meyer is consultant (ClimateContact) en werkte eerder bij het Planbureau voor de Leefomgeving en het IPCC

Bronnen
NRC, blog Turkenburg, 13 november 20126: Groene-sokken-naïviteit
NRC, blog Meyer, 10 november 20126: Negatieve emissies
Foto’s Eneco