Wiebes wil centrales sluiten door verbod op energie uit kolen

In een brief aan de Kamer heeft minister Wiebes laten weten dat hij de kolencentrales wil sluiten met een verbod op energie uit kolen. Begin 2018 hoopt hij bekend te maken per wanneer de centrales zullen sluiten, en of de eigenaren hiervoor gecompenseerd worden. Met het verbod hoopt de minister bij te dragen aan het regeringsvoornemen om in 2030 bijna de helft minder CO2 uit te stoten.

‘Een wettelijk verbod op het gebruik van kolen voor elektriciteitsproductie is het meest geëigende middel om de afspraak uit het regeerakkoord uit te voeren’, schrijft minister Wiebes van Economische Zaken en Klimaat 13 december in een brief aan de Tweede Kamer. De minister verwijst hierbij naar eerder onderzoek en advies van de Raad van State. Daarin werd gesteld dat sluiting door het ophogen van de rendementseisen een oneigenlijke methode is, maar het via een nationale sluitingswet wel zou kunnen.

Compensatie

Over eventuele compensatie aan de eigenaren van de kolencentrales spreekt de minister zich nog niet uit. ‘Er zal een rechtvaardige balans gevonden moeten worden tussen het publieke belang van CO2-reductie en verbeteringen voor het milieu aan de ene kant’, schrijft hij, ‘en de belangen van de eigenaren van de kolencentrales aan de andere kant waarbij ook de individuele situatie van de verschillende kolencentrales relevant is’. Begin volgend jaar hoopt Wiebes de Kamer ‘meer definitief’ te informeren over de wijze waarop hij een en ander uit wil voeren. Het FD verwacht dat de Amsterdamse Hemwegcentrale – relatief oud en zonder gesubsidieerde bijstook van biomassa – als eerste aan de beurt zal zijn. Eigenaar NUON/Vattenfall wil 55 miljoen om de centrale te sluiten.

Maatschappelijke organisaties als Pax en GreenPeace laten al jaren weten dat zij compensatie onzin vinden. ‘Tegen beter weten in hebben ze jarenlang geïnvesteerd in nieuwe fossiele energiecentrales’, schreven Jan Gruiters (Pax) en Sylvia Borren (Greenpeace) medio 2016 in een opiniebijdrage in het NRC: ze vragen om subsidie, terwijl ‘ze zelf nog een hoge historische rekening moeten voldoen’. Ze wijzen erop dat bij het verbranden van kolen naast CO2 ook stikstofdioxide, zwaveldioxide, kwik en fijnstof vrijkomen, en de winning van steenkolen gepaard gaat met groot mensenleed en een grote impact op ’s werelds zoetwatervoorraden. In plaat van compensatie, redeneren ze, zouden kolencentrales verantwoordelijkheid voor zulke verborgen kosten moet krijgen.

Emissierechten

Sluiting van de centrales is een van de goedkoopste en effectiefste manieren om aan de reductiedoelstellingen van het regeerakkoord te voldoen, stelde het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) eerder in haar analyse van het regeerakkoord Rutte III. Hoeveel CO2-uitstoot met de sluiting van de centrales bespaard wordt, hangt sterk af van de CO2-prijs en het effect op de internationale elektriciteitshandel. Als kolen in Nederland vervangen worden door gas levert de combinatie van sluiting en een minimum CO2-prijs voor de elektriciteitssector 8 MT op, maar bij gunstige internationale ontwikkelingen kan het ook het dubbele opleveren, verwacht het PBL. De overstap van kolen naast gas vindt al plaats, maar levert naast een relatieve vermindering van de uitstoot van CO2 ook een vermeerdering van de uitstoot van het veel schadelijkere broeikasgas methaan op, toont het CBS.

Sinds de analyse, bereikten de lidstaten en het Europees Parlement een overeenkomst die lidstaten in staat stelt emissierechten te schrappen als ze een kolencentrales sluiten, zodat de CO2-prijs hierdoor niet daalt.

Lees ook:

• FluxEnergie, 10 november 2017, ‘EU-ETS: landen mogen rechten schrappen bij sluiting kolencentrale‘
• FluxEnergie, 9 november 2017, ‘‘Integratie Europese energiemarkten kan kosten transitie verlagen’’
• FluxEnergie, 31 oktober 2017, ‘PBL: inzet op kolencentrales en CO2-prijs meest effectief‘
• FluxEnergie, 8 maart 2017, ‘Minder steenkool in elektriciteitscentrales, veel meer gas‘
• FluxEnergie, 17 mei 2016, ‘‘Compensatie voor sluiten kolencentrales is onzin’

Bronnen:

• Rijksoverheid, 13 december 2017, ‘Kamerbrief over uitwerking afspraak betreft kolencentrales uit regeerakkoord‘
• NOS, 13 december 017, ‘Wiebes: kolencentrales moeten dicht via wettelijk verbod’
• FD, 13 december 2017, ‘Verbod op elektriciteitsproductie met steenkool ‘ligt voor de hand’
• PBL, 30 oktober 2017, rapport ‘Analyse regeerakkoord Rutte III: effecten op klimaat en energie‘

Foto: Paul Tolenaar