Hoe snel gaat de energietransitie?
11 juli 2016 – De Correspondent vraagt zich af hoe snel de energietransitie zal verlopen, maar moet erkennen dat het niet verder komt dan een ‘begin van een antwoord’. Maar De Correspondent maakt wel duidelijk dat de transitie zeker niet soepel zal verlopen.
Uit het artikel van De Correspondent
‘(…)Kunnen we verwachten dat de transitie stapsgewijs en gecontroleerd plaatsvindt? Ik vroeg Rick Bosman, transitiekundige aan de Erasmus Universiteit, om te reageren. Zijn antwoord laat aan duidelijkheid niets te wensen over.
In zijn vakgebied worden transities begrepen ‘als zeer complexe, schoksgewijze veranderingen, die zich voltrekken over meerdere decennia en tot stand komen uit co-evolutie van technologische, economische, institutionele en ecologische ontwikkelingen, waarbij een heel scala aan actoren betrokken zijn,’ schrijft hij. (…) De transitie die nu komt kan een grote ontwrichting veroorzaken, met mogelijk zelfs een ineenstorting van het oude systeem tot gevolg, schrijft Bosman (…): ‘Een transitie kan ook soepel verlopen: als de spelers van het oude ‘regime’ – in dit geval de bedrijven en overheden die het fossiel-industriële complex runnen dat is opgebouwd sinds de industriële revolutie – geleidelijk krimpen en ruimte maken voor nieuwe spelers, die dan erg snel moeten groeien om hun rol over te nemen. Wat gaat het worden? ‘Gezien de grote complexiteit van het veranderingsproces [in de energiesector] ligt een gecontroleerde en stapsgewijze transitie niet voor de hand,’ schrijft Bosman. ‘Het gaat om een gelijktijdig opbouw- en afbraakproces, waarin verassingen een belangrijke rol spelen. Zo gaf [de kernramp in] Fukushima voor Duitsland de doorslag om kernenergie uit te faseren en nog sterker op duurzame energie in te zetten dan daarvoor. (…)’
En kan een bedrijf als Shell meebewegen? ‘Als we kijken naar de rol van gevestigde spelers en hun economische belang laten historische transitieprocessen zien dat het over het algemeen heel lastig is voor deze partijen om mee te bewegen. Zij hebben last van lock-in, investeringen in kennis, technologie, mindset [et cetera] die het erg moeilijk maken om het roer om te gooien (…) Dat voorspelt weinig goeds voor Shell en het roept de vraag op of we ons moeten voorbereiden op een meer chaotische overgang naar duurzame energie. Om te voorkomen dat de noodzakelijke, snelle uitfasering van fossiele energie gepaard gaat met maatschappelijke ontwrichting moeten alle zeilen worden bijgezet. Verstandig overheidsbeleid is daarbij van levensbelang. (…)’
Bronnen
De Correspondent, 8 juli 2016: Hoe snel zal de overgang naar duurzame energie gaan? (Registratie. Lidmaatschap € 6 p.mnd)
Illustratie: Programma Energietransitie, Provincie Groningen
