In EU-verband is afgesproken dat in 2020 het Nederlandse percentage hernieuwbare energie 14 moet zijn. Dit kan bereikt worden door verbruik van hernieuwbare energie uit eigen land, maar ook door dit te kopen van landen met meer hernieuwbare energie dan het afgesproken doel. Voor 2019 heeft Nederland dergelijke afspraken nog niet gemaakt.

Biomassa

Biomassa is met 60 procent de grootste bron van hernieuwbare energie. Het energieverbruik uit deze bron is in 2019 met 15 procent toegenomen naar 106 petajoule. Het verbruik van vloeibare biotransportbrandstoffen steeg van 23 naar 28 petajoule, een toename van 24 procent. De productie van elektriciteit en warmte uit het meestoken in kolencentrales steeg van 3 naar 8 petajoule.

De toename bij biodiesel en -benzine ging samen met een verhoging van het verplichte percentage hernieuwbare energie voor vervoer voor leveranciers van motorbrandstoffen, van 8,5 naar 12,5. Een groot deel van de in Nederland op de markt gebrachte biobrandstoffen zijn gemaakt uit gebruikt frituurvet en de grondstoffen voor de gebruikte biobrandstoffen komen uit de hele wereld, zo blijkt uit een rapportage van de Nederlandse Emissieautoriteit.

Biomassa

Het verbruik van energie uit biomassa groeide, doordat kolencentrales, net als in 2018, meer biomassa zijn gaan meestoken. Het gaat om een verdrievoudiging, onder andere omdat ook de nieuwe kolencentrale bij Eemshaven biomassa is gaan meestoken. De toename is gestimuleerd door subsidie.

Recordgroei capaciteit zonnestroom

Het verbruik van zonne-energie (elektriciteit en warmte) groeide in 2019 met 37 procent naar 20 petajoule. De opgestelde capaciteit van zonnepanelen voor zonnestroom steeg opnieuw met een recordhoeveelheid van 2 300 megawatt (megawatt) naar 6 800 megawatt, een toename van 51 procent.

Het verbruik van energie uit wind nam met 7 procent toe tot 39 petajoule. De opgestelde capaciteit van windmolens steeg van 4 400 megawatt eind 2018 naar 4 500 megawatt eind 2019. Op zee veranderde de capaciteit van het windmolenpark niet en bleef ongeveer 1 duizend megawatt.

Investeringen

Om die reden krijgt het Limburgs Energie Fonds (LEF) extra middelen, en groeit daarmee van 90 miljoen euro nu naar 268 miljoen euro, als het aan Gedeputeerde Staten (GS) ligt. Dat geld komt in de visie van GS deels van de provincie en deels uit onder meer Europees geld. GS deden hierover woensdag een voorstel aan het Limburgs Parlement, dat zich op 19 juni hierover uitspreekt. Het gaat daarbij om risicodragende leningen aan projecten op het gebied van energieopwekking en -besparing.

De provincie verwacht dat door financiering door het LEF, Europese fondsen en Nederlandse pensioenfondsen zeker zo’n driekwart miljard euro aan investeringen in de energietransitie aangejaagd kunnen worden. “De kern van wat we nu aan het doen zijn is om grote investeringen in Limburg los te krijgen”, zei Koopmans.

De afgelopen jaren werd in Limburg met investeringen door het LEF al een CO2-reductie gerealiseerd van 2,7 megaton, aldus gedeputeerde Carla Brugman. Door de energietransitie werden er tot nog toe in Limburg al 4500 mensjaren aan banen gecreëerd, zei ze.

(Bron: ANP)

Ondersteund door subsidie bouwt het bedrijf een installatie om het plasticafval te verwerken tot korrels. Een chemische installatie verwerkt de korrels vervolgens tot gas. Een deel van dit gas wordt omgezet in elektriciteit voor eigen gebruik. De chemische installatie wordt gecombineerd met een zogeheten Kinext-unit. Dit innovatieve systeem voor energieopslag wordt onder meer gebruikt voor het stabiliseren van het elektriciteitsnet in de Eemshaven.

Circulaire economie

IJzebrand Rijzebol, gedeputeerde economie van de provincie Groningen: “De keuze van S4 GroNext voor de Eemshaven onderstreept ons goede vestigingsklimaat voor de industrie. Daarmee vormt S4 GroNext een belangrijke nieuwe schakel in de steeds sterker wordende keten van circulair werkende bedrijven in ons havengebied.”

Volgens Cas König, directeur van Groningen Seaports, gaat het om “een prachtige innovatieve installatie, die het recyclen van plastic combineert met het ondersteunen van het lokale elektriciteitsnet. De vestiging van S4 GroNext op ons terrein zal een magneetwerking hebben”.

Leo Visser, directeur van S4 GroNext: “We zijn trots dat we in de Eemshaven onze plannen kunnen verwezenlijken. De intensieve samenwerking met Groningen Seaports en de provincie heeft geleid tot ons besluit om ons hier te vestigen.”

Het nieuwe bedrijf wordt gebouwd op vijfduizend vierkante meter aan de Middenweg in de Eemshaven, met uitbreidingsmogelijkheden van nog eens vijfduizend vierkante meter. Naar verwachting is S4 GroNext vanaf half 2021 operationeel.

Dit is het eerste windpark dat zonder subsidie wordt gebouwd. Dat is mogelijk omdat het Rijk zekerheid geeft door 25 jaar groene stroom af te nemen en de grote hoeveelheid wind op de Tweede Maasvlakte.

De verwachting is dat het windpark in 2023 gebruikt kan worden. Hiermee begint het ministerie zeven jaar eerder aan groene stroom dan verwacht. De opgewekte stroom die overblijft zal via Rijkswaterstaat beschikbaar komen voor andere organisaties van de Rijksoverheid.

(Bron: ANP)

De Japanners beloven dat Eneco onder hun vleugels zijn koers als leverancier van duurzame energie kan vervolgen. “Wij staan volledig achter de strategie van Eneco en streven ernaar deze verder te versterken en internationaal uit te bouwen”, aldus Mitsubishi-baas Takehiko Kakiuchi.

Overname

Scheidend topman Ruud Sondag laat Eneco met een gerust hart achter in handen van het Japanse consortium. “De medewerkers, ondernemingsraad en het management van Eneco zijn zeer tevreden met onze nieuwe aandeelhouders.” Wie Sondag opvolgt is nog niet bekend. Het selectieproces voor een nieuwe topman “bevindt zich in een vergevorderd stadium”, meldt het bedrijf.

Eneco maakt wel bekend dat voormalig TenneT-topman Mel Kroon de nieuwe president-commissaris wordt. Om de samenwerking te bevorderen, komen er vertegenwoordigers van de nieuwe Japanse eigenaren in zowel de raad van bestuur als de raad van commissarissen.

(Bron: ANP)

Het onderzoek is uitgevoerd vanwege het Urgenda-vonnis, dat de Nederlandse staat verplicht uiterlijk in 2020 de uitstoot van broeikasgassen sterk te beperken. Ondanks de coronacrisis wil het kabinet zich aan zijn eerder beloofde planning houden om voor 1 april nieuwe klimaatmaatregelen vanwege het vonnis bekend te maken, zegt een woordvoerder van Economische Zaken en Klimaat. “Er wordt aan gewerkt om dat nog steeds te halen.”

Maatregelen

Pas sinds vorig jaar nam het huidige kabinet een reeks maatregelen naar aanleiding van het Urgenda-vonnis, dat door een uitspraak van de Hoge Raad onherroepelijk werd. Daarvan is de recente sluiting van de Hemwegcentrale, de kolencentrale van Amsterdam, de belangrijkste. Ook tijdens de coronacrisis is het overleg over de Urgenda-maatregelen voortgezet, aldus bronnen in Den Haag.

(Bron: ANP)

In 2019 werd 18 procent van de elektriciteit duurzaam opgewekt, terwijl dat een jaar eerder nog 15 procent was. Overheden, maatschappelijke organisaties en bedrijven hebben in het Klimaatakkoord afgesproken dat 70 procent van de elektriciteit in 2030 duurzaam moet zijn.

Ongeveer de helft van de duurzame elektriciteit wordt opgewekt met windmolens. Maar de afgelopen jaren zit amper groei in het opwekken van windenergie. In 2019 kwam de stijging voornamelijk van zonne-energie, met een toename van 40 procent. Er werd ook meer elektriciteit gehaald uit biomassa.

(Bron: ANP)

De stilstand trad in terwijl de wereldeconomie groeide. Omdat rijke landen meer gebruikmaakten van duurzame energiebronnen en van kolen overstapten op aardgas, stagneerde de uitstoot. Het IEA noemt als overige verklaringen zachter weer en minder groei van opkomende markten.

Uitstoot

De uitstoot door EU-lidstaten nam af met 5 procent. In de Verenigde Staten was de daling 2,9 procent en werd 15 procent minder energie gewonnen uit kolen. Japan stootte 4,3 procent minder koolstofdioxide uit. De toename van CO2-uitstoot in ontwikkelingslanden komt voor 80 procent op Aziatische rekening. Vooral in Azië blijft de vraag naar kolen hoog.

In China werd de toename van de uitstoot getemperd door tegenvallende economische groei en meer gebruik van duurzame energie en kernenergie. India had te maken met een bescheiden afname, die teniet werd gedaan door een toegenomen uitstoot als gevolg van transport.

(Bron: ANP)

De hoofdstad komt als eerste gemeente in ons land met deze zogeheten RES, die is afgesproken in het landelijke klimaatakkoord. “Als gemeente willen we zoveel mogelijk duurzame energie opwekken”, licht duurzaamheidswethouder Marieke van Doorninck (GroenLinks) toe.

“Juist omdat Amsterdam niet in zijn eigen energiebehoefte kan voorzien en dus leunt op de regio, wil ik de mogelijkheden die er zijn voor wind en zon zoveel mogelijk benutten. Om te zorgen dat Amsterdammers ook mee kunnen profiteren streven we ernaar om minstens 50 procent van de productie van schone energie eigendom te laten zijn van lokale energiecoöperaties van burgers of bedrijven.”

Schone energie

De schone energie is behalve voor woningen ook nodig voor bedrijven en het opladen van elektrische voertuigen. De gemeente wil in 2030 al de helft van het aantal geschikte daken in de stad inzetten voor het opwekken van energie. In eerste instantie wordt gekeken naar grote daken. Maar de gemeente denkt ook aan het plaatsen van zonnepanelen op onder meer park-and-ridelocaties of langs taluds, geluidsschermen en metrostations of op braakliggend terrein.

Daarnaast moet het voor de inwoners zo eenvoudig mogelijk worden om op hun eigen dak energie op te wekken met zonnepanelen. “Nu geldt nog dat de gemeente bezitters van grote daken alleen faciliteert”, zegt de wethouder. “Maar uiteindelijk moet iedereen meedoen.”

(Bron: ANP)

Liander heeft de netwerken in Noord-Holland, Friesland, Flevoland, Gelderland en een deel van Zuid-Holland in beheer. In al die gebieden steeg het aantal zonnepanelen dat op het net werd aangesloten. In Friesland was de toename met 54 procent het grootst, al zaten de meeste andere gebieden daar vlak achter. Flevoland was een achterblijver met een toename van ongeveer een derde.

Populariteit

Aantrekkelijke fiscale regelingen vanuit de overheid stuwden de populariteit van zonnepanelen bij huiseigenaren, bezitters van bedrijfspanden en ontwikkelaars van zonneparken, verklaart Liander de toename. Wel zorgt de groei van het aantal zonnepanelen voor problemen. In dunbevolkte gebieden is weinig capaciteit op het net en daardoor is er niet veel ruimte om extra zonnepanelen aan te sluiten. Daarom moet het elektriciteitsnet op veel plaatsen verzwaard worden. Dit jaar investeert Liander in totaal 882 miljoen euro in de energienetten.

(Bron: ANP)

Tegen de plannen van Utrecht is veel weerstand. Buurgemeenten en grondeigenaren werken tegen. Zij vrezen overlast. Bovendien zien veel mensen liever woningen dan duurzame energieopwekkers in de polder bij de A12.

Voorstel

“Wij hebben geprobeerd tot een goed evenwicht te komen. Het is een gebalanceerd voorstel”, aldus verantwoordelijk wethouder Lot van Hooijdonk in een toelichting. Utrecht heeft zich tot doel gesteld om de energie die de stad gebruikt zoveel mogelijk lokaal op te wekken.

(Bron: ANP)

Door een nieuwe aanbestedingswet zijn provincies zelf verantwoordelijk voor de inkoop van de energie. De acht sloegen de handen ineen en sloten collectieve contracten voor de afname van duurzame energie met Vattenfall en Greenchoice. Zeven provincies worden op deze manier voorzien van groen gas, en acht van duurzame elektriciteit.

Het gaat om Flevoland, Gelderland, Limburg, Noord-Brabant, Noord-Holland, Utrecht, Zeeland en Zuid-Holland.

(Bron: ANP)

De omzet steeg met 12 procent tot 35,9 miljard Zweedse kroon, omgerekend is dat ongeveer 3,3 miljard euro. Onder de streep hield Vattenfall daar 6,7 miljard kroon van over. Dat was in het derde kwartaal van vorig jaar nog 1,8 miljard kroon.

Verkoop

Die stijging is grotendeels te danken aan de verkoop van een meerderheidsbelang in een stadsverwarmingsnet in Hamburg aan de gemeente. Verder profiteerde Vattenfall ook van hogere stroomprijzen.

(Bron: ANP)

Benzine en diesel worden in eerste instantie ongeveer 3 cent duurder. In de tweede fase vanaf 2026 komt er nog een verhoging van 9 tot 15 cent per liter. Het moet verrekend worden met de handel in emissierechten, een maatregel waaraan ook de aardoliemaatschappijen zich hebben gecommitteerd.

Klimaatplannen

De nieuwe klimaatplannen kosten in totaal 50 miljard euro en moeten ervoor zorgen dat Duitsland de doelen voor 2030 haalt. De coalitie wil geen nieuwe schulden aangaan voor de financiering van het klimaatpakket, dat later vrijdag wordt bekendgemaakt. Duurzame alternatieven in het verkeer en voor verwarming van huizen moeten een impuls krijgen.

(Bron: ANP)

Het gaat om een fabriek waarin een installatie voor waterstofelektrolyse moet komen te staan met een vermogen van 100 megawatt. Dat is vele malen groter dan installaties die momenteel al gerealiseerd zijn.

Nog vóór het einde van het jaar moet een definitieve beslissing worden genomen of de fabriek daadwerkelijk wordt gebouwd of niet. Welk bedrag met de bouw is gemoeid, heeft Westhagemann niet meegedeeld. Wel gaf hij een indicatie. Het gaat om een miljoenenbedrag van drie cijfers; met andere woorden, minimaal 100 miljoen euro.

Subsidie
De lokale politicus zou al in overleg zijn met potentiële investeerders en klanten. Ook hebben de landelijke regering, de Europese Unie en de stad Hamburg hun steun al toegezegd, door het verlenen van subsidie en het beschikbaar stellen van grond.

Waterstof kan worden gebruikt als ‘brandstof’ voor het zware wegtransport. Er zijn al diverse trucks ontwikkeld die op de schone energiedrager kunnen rijden. Tevens kan het dienen als opslagmogelijkheid voor elektriciteit, bijvoorbeeld bij stroom die is opgewekt door zonnepanelen en windmolens.

Rotterdam, Amsterdam en Eemshaven
Hamburg is niet de enige stad waar grootschalige plannen worden gesmeed voor waterstofproductie. In Rotterdam tekenden drie partijen dit voorjaar een intentie-overeenkomst voor een fabriek met een nóg grotere installatie (250 megawatt). Het gaat om BP, Nouryon en Havenbedrijf Rotterdam, die destijds afspraken de haalbaarheid van een dergelijke project te gaan onderzoeken.

Ook in het Amsterdamse havengebied wordt gekeken naar een grote waterstoffabriek. Nouryon en Tata Steel kijken naar de mogelijkheid om daar een installatie te realiseren van 100 megawatt. In de Eemshaven zijn plannen voor een wat bescheidener faciliteit: 20 megawatt. Ook hier is Nouryon (het voormalige AkzoNobel Specialty Chemicals) bij betrokken.

Redacteur: Tom van Gurp
Debatteer 10 oktober mee over de toekomst van de haven in de Patronage. Registreer nu!

Het initiatief is onderdeel van de energietransitie in het havengebied, waarbij bijvoorbeeld door waterstof te combineren met emissies uit staalproductie nieuwe grondstoffen kunnen worden gemaakt. Het maakt verder Tata Steel emissie-neutraal.

Investeringsbesluit
De partijen verkennen de haalbaarheid van een 100 megawatt waterelektrolysefabriek voor de productie van maximaal 15.000 ton waterstof en zuurstof per jaar op het terrein van Tata Steel in IJmuiden. De fabriek maakt een CO2-besparing van circa 350.000 ton per jaar mogelijk. Dit staat gelijk aan de uitstoot van ruim 40.000 huishoudens. Een definitief investeringsbesluit over deze fabriek wordt verwacht in 2021, aldus de partijen.

Nouryon zal de fabriek beheren, terwijl havenbedrijf Amsterdam zich richt op de infrastructuur voor de verdere distributie van groene waterstof. Dit dient als basis voor de ontwikkeling van nieuwe industrieën en emissievrij zwaar transport in het havengebied.

Redacteur: John Versleijen
Debatteer 10 oktober mee over de toekomst van de haven in de Patronage. Registreer nu!

Vanaf 2022 moet de fabriek, geraamde bouwkosten 250 miljoen euro, jaarlijks 100.000 ton aan groene vliegtuigbrandstof opleveren. Het gros (75.000 ton) van die productie gaat rechtstreeks voor tien jaar naar de KLM, dat zegt daarmee 2% van de jaarlijkse brandstofconsumptie te kunnen afdekken. Het gaat daarbij om zo’n duizend intercontinentale vluchten per jaar van Schiphol naar Rio de Janeiro en terug. Nu ligt het percentage tussen de o,0% en 0,1% en moet de KLM de biokerosine per schip laten aanvoeren uit de VS.

Investering

SkyNRG, dat voor een kwart in handen is van de KLM, werkt voor de kerosinefabriek nauw samen met energieleverancier SHV Energy, luchthavenbedrijf Schiphol en Groningen Seaports. SHV, KLM en Schiphol tekenen ook voor de initiële investering van 10 miljoen euro in een bouwstudie.

De fabriek produceert biokerosine op basis van plantaardige restoliën zoals frituurvet. Die worden met groene waterstof verwerkt tot synthetische kerosine. De groene brandstof moet volgens SkyNRG voor een CO2-reductie van 85% zorgen vergeleken met de gangbare kerosine en moet aanzienlijk minder fijnstofuitstoot (-90%) opleveren. Bij het productieproces ontstaat propaan als restproduct, dat wordt afgenomen door SHV Energy.

Waterstofhub
De kerosinefabriek past volgens Groningen Seaports in de strategie om van Delfzijl de waterstofhub van Europa te maken. Bedrijven en overheden in Noord-Nederland willen de komende 12 jaar 2,8 miljard euro investeren in emissievrije waterstof. ‘De komst van SkyNRG versterkt onder meer onze positie als waterstofhub en energieregio in Europa.’ Bovendien verwacht het havenbedrijf een substantiële groei van logistieke bewegingen, aldus haar directeur Cas König.

Redacteur: Kim van Dijk / John Versleijen
Debatteer 10 oktober mee over de toekomst van de haven in de Patronage. Registreer nu!

In de top 5 van meest schone en duurzame concessies zijn dus ook verschillende vervoerders te vinden, namelijk EBS, Connexxion, Qbuzz, Arriva en Breng. De concessie van EBS scoort het hoogste omdat in Voorne-Putten en Rozenburg vanaf december alleen met Euro VI-bussen op groengas wordt gereden. Die voertuigen krijgen een hoge score voor de klimaatwaarde. De schoonste concessie met elektrische bussen is Amstelland-Meerlanden.

Nieuwe concessies

De top vijf bestaat grotendeels uit nieuwe concessies, zoals dus Voorne-Putten en Drechtsteden-Molenlanden-Gorinchem van Qbuzz. In DMG rijden sinds dit voorjaar 45 elektrische bussen, waardoor de milieuwaarde met +3,31 een grote sprong maakt. De concessie Voorne-Putten en Rozenburg stond vorig jaar zelfs nog onderaan de lijst, maar door de nieuwe bussen steeg de milieuwaarde met 5,88. Door het groengas dat geleverd wordt door PitPoint wordt een behoorlijke reductie van zowel CO2-uitstoot als fijnstof gerealiseerd.

Ook de concessies AML en Limburg zijn pas een paar jaar geleden ingegaan en daar is veelal nieuw materieel ingezet. Alleen de concessie van Breng in Arnhem en Nijmegen is ouder, maar die concessie scoort traditioneel goed vanwege het hoge aantal trolleybussen en de gasbussen. De klimaatwaarde van CROW moet een genuanceerd beeld geven over de duurzaamheid van de bussen. Een Euro III-bus krijgt 1 punt, terwijl een elektrische bus 10 punten scoort. CROW kijkt voor de klimaatwaarde naar de lokale luchtkwaliteit en naar het beperken van broeikasgassen.

Verdubbeling aantal elektrische bussen

In totaal reden er op 1 juli van dit jaar 468 elektrische bussen in Nederland rond. Dat is 8,9 procent van alle OV-bussen voor meer dan acht personen en ruim 150 stuks meer dan een jaar eerder. Daarnaast komen er nog bijna 300 extra elektrische bussen bij dit jaar. Die zullen instromen in de concessies Groningen Drenthe, Noord-Holland Noord, Rotterdam en Zoetermeer en Delft.

Er zijn ook al verschillende elektrische en groengasbussen ingestroomd in de concessie Haaglanden Streek. Hoewel er nog fors wat dieselbussen rondrijden in Nederland, zijn Euro III en Euro IV nagenoeg uitgefaseerd. Het aandeel EEV daalt tot net onder de grens van het 50 procent. Euro VI – dat qua klimaatwaarde 5,0 punten krijgt – stijgt nog licht tot 33 procent.

Het begon ruim tien jaar geleden voor OrangeGas met CNG/groengas. Afgelopen jaren zijn daar andere alternatieven aan toegevoegd, waaronder snellaadpalen en de dieselvervanger HVO. De waterstofstations staan gepland op bestaande OrangeGas-locaties waar momenteel al andere alternatieve brandstoffen beschikbaar zijn. Voor Amsterdam liggen de plannen in het westelijk havengebied en voor Utrecht op bedrijventerrein Lage Weide. Op beide locaties wordt het mogelijk om waterstof met zowel 700 bar (personenauto’s) als 350 bar (grotere voertuigen zoals bussen) te tanken.

Eerste stappen

“Wij willen de komende 5 jaar nog vijf tot tien waterstoftankstations realiseren, onder andere in Leeuwarden, Zwolle en een tweede locatie in Amsterdam. In samenwerking met AC Adviseurs hebben wij de subsidies toegekend gekregen en kunnen wij de eerste stappen zetten”, aldus Marcel Borger, directeur en oprichter van OrangeGas.

De aangekondigde locaties zijn overigens niet de eerste waterstofprojecten waar OrangeGas bij betrokken zal zijn. Zo is er al een samenwerking met Jan Paul Kerkhof van BP Kerkhof in Den Haag, waar in oktober het waterstoftankstation geopend wordt. Bij dit project is OrangeGas retailpartner, het initiatief en de investering van deze waterstoflocatie liggen bij Jan Paul Kerkhof.

Het Belgische CNG-netwerk telt inmiddels meer dan 120 stations, LNG kan inmiddels op tien plekken in België getankt worden. Opvallend aan het station in Heverlee is de combinatie van LNG en CNG, met bovendien de mogelijkheid om specifieke CNG-trailers te vullen en deze brandstof te leveren aan ‘off-grid’ CNG stations. “Door ons concept ‘CNG Connect’ kunnen we CNG aan stations leveren die geen aansluiting op het gasnet hebben, en dit op een flexibele en efficiënte manier”, vertelt Philippe Desrumaux, manager van Drive Systems.

Alternatief voor vrachtwagens

Door de vrachtwagens op LNG (Liquefied Natural Gas) te laten rijden, kan de milieu- en klimaatimpact van transport verminderd worden. LNG-trucks stoten minder lokale emissies uit (fijnstof en NOx ) en ook minder CO2. De vrachtwagens rijden bovendien stiller dan dieselvrachtwagens en kunnen zo’n 1600 km afleggen per tankbeurt. In Europa is er inmiddels een netwerk van meer dan tweehonderd stations.

Het LNG-station is geïntegreerd in het bestaande Esso-station. Drive Systems is een belangrijke speler op het gebied van beheer van aardgasstations in België, waar LNG en ook CNG flink in opkomst zijn. Het project in Heverlee ontving financiering van de EU via het Connecting Europe Facility (CEF) programma. Ook het Bredase LIQAL was betrokken bij het project.

LNG is een afkorting van liquefied natural gas. De brandstof bestaat grotendeels uit methaan. Ook bevat het restgassen die uit ethaan, propaan, butaan en stikstof bestaan. Aardgas wordt vloeibaar door het te koelen tot een temperatuur van -162 graden Celsius. Daardoor is LNG veel beter op te slaan en te vervoeren dan aardgas dat gasvormig is. Bovendien kan er in de brandstoftanks een grote hoeveelheid LNG worden opgeslagen, wat zorgt voor een aanzienlijke actieradius. De brandstof is vooral interessant voor zwaar vrachtverkeer en voor de scheepvaart als alternatief voor diesel. Juist met deze voertuigen kan een aanzienlijke vermindering van uitstoot behaald worden.

Fastned kreeg gelijk en de ACM veroordeelde Liander tot een boete van 50.000 euro. Liander vindt dat onterecht, omdat er sprake is van een groot tekort aan technisch personeel. Dat is volgens Liander een maatschappelijk probleem en het voeren van rechtszaken en geschillen en het opleggen van boetes draagt niet bij aan een oplossing.

Officieel had Liander achttien weken de tijd om Fastned aan te sluiten op het elektriciteitsnetwerk. “Partijen moeten tijdig toegang krijgen tot het net. Dat is een kerntaak van de netbeheerder. Een latere aansluiting kan leiden tot vertraging bij bijvoorbeeld bouwprojecten of bedrijfsuitbreidingen en daarmee tot schade bij de netgebruikers”, zo lichtte de ACM toe in zijn beslissing.

(Bron: ANP)

Samen met de gemeente Oosterhout en De Graaf Logistics onderzoekt H2point de mogelijkheden om de stroom van enkele windmolens op bedrijventerrein Weststad om te zetten naar waterstof als schone brandstof voor vracht- en personenwagens. Daardoor kan op de locatie groene waterstof getankt gaan worden. Volgens H2point is de toepassing van waterstof als energiebron voor mobiliteit nodig om de maatschappelijke opgave van vermindering van CO2-emissies te realiseren.

Voordelen

“Waterstof-elektrisch rijden combineert de voordelen van twee werelden. Allereerst wordt de actieradius van elektrisch rijden enorm vergroot. Met één tank kun je 700 kilometer elektrisch rijden. Vervolgens hoef je je voertuig niet op te laden, wat nu vaak veel tijd kost. Nee, je tankt je tank vol waterstof in slechts vijf minuten tijd, en je kunt weer 700 kilometer rijden”, aldus Paul Smits, eigenaar van H2point.

Het enige restproduct van rijden op waterstof is schone lucht en water uit de uitlaat. En indien de waterstof uit duurzame energiebronnen zoals wind- of zonne-energie geproduceerd wordt, is het zelfs CO2-neutraal over de gehele keten. H2point wil een breed aanbod ontwikkelen om de eerste, veelbelovende ervaringen met zogenaamde ‘waterstof-elektrische voertuigen’ voort te zetten.

Die moet “opkomen voor de belangen van duizenden noordelijke burgers die door de overheid als heel vervelend worden gezien. Omdat die Groningen en Drenthe het liefst bestempelt als afvalstortplaats van alles wat ze niet in het westen willen hebben”, zegt Nieboer tegen RTV Noord. Hij wil zelf fractieleider worden.

Politieke partij

“Mensen in het westen die over ons land regeren, denken dat hier een soort toendra is waar geen huizen staan. Ik denk dat we beter van ons af moeten praten en misschien lukt dat met het oprichten van een politieke partij. We zullen op Tweede Kamer-niveau die mensen wakker moeten schudden”, aldus Nieboer. Hij denkt dat hij een reële kans heeft op een zetel in de Tweede Kamer.

De partij wordt opgericht door de anti-windparkenclub Platform Storm, waar Nieboer woordvoerder van is, en Tegenwind Veenkoloniën.

Bron: ANP

Van de vijfduizend OV-bussen die op dit moment rondrijden in Nederland zijn er 453 uitgerust met een stekker. Tien bussen zijn voorzien van brandstofceltechnologie en rijden op waterstof (FCEV). Het kennis- en innovatiecentrum verwacht dat het aantal elektrische bussen fors gaat stijgen. De komende jaren vinden er nieuwe concessies plaats van provincies en gemeenten voor het openbaar vervoer. Binnen deze concessies wordt zero emissie de norm.

De groei van het aantal elektrische bussen vraagt om een flinke investering in oplaadplekken voor al deze voertuigen. De verwachte ontwikkelingen zijn door ElaadNL tot 2035 uitgewerkt op basis van toekomstplannen en prognoses van de 32 concessiegebieden voor OV-busvervoer. Aan de hand van deze gegevens hebben de onderzoekers 111 depotlocaties (remises) op een rij gezet waar de bussen langer staan. Hier kan langer opgeladen worden. Voor het jaar 2025 zijn 260 locaties aangewezen binnen dienstregelingen waar tijdens korte stops bijgeladen kan worden.

Bussen op waterstof

Shell Nederland heeft onlangs een aanbesteding in de wacht gesleept voor het bouwen van een nieuw waterstofstation en het leveren van waterstof voor twintig bussen in het noorden van het land. Het station komt aan de Peizerweg in Groningen. Niet alleen bussen, maar ook personenauto’s kunnen op deze locatie in de toekomst waterstof tanken. De opdracht is afkomstig van OV-bureau Groningen Drenthe. Vervoerder Qbuzz heeft busbouwer Van Hool uit België de definitieve opdracht gegeven voor de levering van deze twintig waterstofbussen.

Daarnaast zorgde het warme weer en het dalende aantal klanten voor een lagere omzet bij het moederbedrijf van Essent. In Duitsland, Nederland en België dikte het klantenbestand in de eerste jaarhelft overigens wel aan. De aangepaste brutowinst (ebit) van Innogy in de eerste zes maanden van het jaar kwam uit op 1,3 miljard euro. Dat was in dezelfde periode een jaar geleden nog 1,6 miljard euro. Het energiebedrijf verkocht voor ruim 19 miljard euro aan energie in de meetperiode. Dat was 1,7 procent minder dan een jaar terug.

Innogy voerde verder zijn uitgaven op, vooral bij de duurzame-energietak, waar het bedrijf bijvoorbeeld in een windpark in Nederland investeerde. Innogy bevestigde zijn verwachtingen voor het hele jaar. De aangepaste brutowinst en de nettowinst komen naar verwachting lager uit dan in 2018.

RWE profiteert van hogere prijzen

Het Duitse energieconcern RWE heeft in de eerste helft van 2019 financieel beter gepresteerd dan een jaar eerder. De onderneming profiteerde van hogere prijzen voor elektriciteit, die zorgde voor meer winst bij de handelstak. Dat compenseerde de mindere productie bij de kolen- en kerncentrales. Ook spon het bedrijf garen bij zijn strategie waarbij het zich indekt tegen schommelingen in de prijs voor emissierechten.

RWE zag het aangepaste bedrijfsresultaat op jaarbasis met 20 procent stijgen tot bijna 1,4 miljard euro. De goede prestaties bij de handel in energie kwamen niet als een verrassing. RWE verhoogde recent nog zijn verwachtingen voor het hele jaar vanwege de ontwikkelingen bij die divisie.

De productie bij de kolen- en kerncentrales daalde, maar de winst viel daar hoger uit. Dit komt voor analisten mogelijk als een verrassing, omdat zij er in doorsnee rekening mee hielden dat langdurige nucleaire storingen en protesten bij een bruinkoolmijn zwaarder op de resultaten zouden wegen.

(Bron: ANP)

Met de werkzaamheden draagt Heerema bij aan twee windparken op 35 tot 60 kilometer van de kust van de provincie Changhua. Die worden ontwikkeld door de Deense energiereus Ørsted. In totaal moeten de windturbines 900 megawatt aan elektriciteit opwekken, wat genoeg is om grofweg 1 miljoen huishoudens in Taiwan van groene stroom te voorzien.

Naast het leggen van funderingen, installeert Heerema ook twee zogeheten substations. Die zorgen voor het vervoer van elektriciteit naar het vasteland. De onderneming bereidt ook de zeebodem voor op de aanlegwerkzaamheden. Het project begint in 2021 en is naar verwachting in 2022 afgerond. Financiële details zijn niet bekendgemaakt.

(Bron: ANP)

De ACM eist van netbeheerders dat zij zich aan deze wettelijke aansluittermijn houden. “Partijen moeten tijdig toegang krijgen tot het net. Dat is een kerntaak van de netbeheerder. Een latere aansluiting kan leiden tot vertraging bij bijvoorbeeld bouwprojecten of bedrijfsuitbreidingen en daarmee tot schade bij de netgebruikers”, aldus Henk Don, bestuurslid van de ACM.

Netbeheerders geven aan dat de wettelijke termijn van achttien weken lang niet altijd haalbaar is als gevolg van een onverwachte groei van het aantal aanvragen voor een aansluiting. Ook het tekort aan technisch personeel maakt het soms lastig. De toenemende elektrificatie van de energievoorziening maakt het volgens de ACM echter nog belangrijker dat netbeheerders er alles aan doen om deze wettelijke termijn te halen en zo nodig extra investeringen te doen. Dat draagt bij aan de energietransitie die nodig is om de klimaatdoelstellingen te halen.

Waar geen ruimte op het net is, zou beter subsidie kunnen worden verstrekt voor proefprojecten waarbij duurzaam opgewekte stroom lokaal wordt omgezet in waterstof, oppert het bedrijf dat energie transporteert naar ruim 3 miljoen consumenten en bedrijven in Nederland.

“De economie blijft groeien, de energietransitie versnelt en het Klimaatakkoord is gepresenteerd. Er moet veel gebeuren aan de energie-infrastructuur van Nederland. Dat vraagt om meer investeringen. Maar ook om innovaties waarmee extra werk voor de schaarse technici en onnodige investeringen in de netten zo veel mogelijk voorkomen worden”, aldus topvrouw Ingrid Thijssen.

Alliander start zelf alvast diverse pilots met waterstof. Op tal van plaatsen werkt het bedrijf daarnaast aan versterking en uitbreiding van het net. In het eerste halfjaar is alles bij elkaar 402 miljoen euro geïnvesteerd, 17 procent meer dan in dezelfde periode vorig jaar.

(Bron: ANP)

Inmiddels zijn in elf van de twaalf provincies de onderhandelingen afgerond. De NVDE heeft de akkoorden laten toetsen op twaalf criteria, wisselend van de klimaatambities tot aandacht voor de eigen verduurzaming en gereserveerd budget. In de meeste provincies wordt het Klimaatakkoord en de bijbehorende ambities expliciet onderschreven. Zeven van de elf provincies reserveren geld voor klimaatbeleid. De voorbeeldrol in het verduurzamen van de eigen gebouwen en auto’s pakken ze nog maar mondjesmaat.

Een eerlijke verdeling van lusten en lasten wordt vaak genoemd als randvoorwaarde voor het slagen van de transitie. Provincies benoemen het niet alleen, maar willen het ook mogelijk maken. Zeven van de elf provincies zetten concrete instrumenten in voor de betaalbaarheid van de overgang naar een schone energievoorziening. Dat zijn fondsen, garantstellingen of subsidies. Dit uit zich ook in het oormerken van geld om te investeren in verduurzaming. Zeven van de elf provincies zetten hier geld voor opzij in hun coalitieakkoord. De bedragen wisselen sterk, van enkele tot honderden miljoenen. Enkele provincies hebben geen begroting opgenomen in hun coalitieakkoord.

Regionale Energiestrategieën

Veel provincies onderschrijven expliciet de doelen van het Klimaatakkoord. Sommige provincies stellen daarnaast eigen ambities op voor CO2-reductie of het aandeel hernieuwbare energie. Alle provincies benadrukken het belang van de komende Regionale Energiestrategieën. In deze strategieën zullen keuzes worden gemaakt voor de opwekking van duurzame elektriciteit, de warmtetransitiestrategie, de bijbehorende infrastructuur en hoe lokale energiedoelstellingen zullen worden gehaald.

Zeven van de elf provincies hebben concrete plannen voor de verduurzaming van de gebouwde omgeving. Daarbij valt op dat er met name veel aandacht is voor de inzet van zonne-energie op daken. De helft van de provincies steunt lokale coöperaties van inwoners met concrete instrumenten, bijvoorbeeld via een fonds of ondersteuning bij het uitvoeren van draagvlakonderzoek.

Stimuleren elektrisch vervoer

Het stimuleren van elektrisch vervoer staat nog niet hoog op de provinciale agenda. Toch kunnen provincies hier wel degelijk een ondersteunende rol spelen. Ook zijn er maar weinig provincies die concrete plannen noemen om de eigen bedrijfsvoering te verduurzamen. Datzelfde geldt voor de verduurzaming van het eigen wagenpark. Wat NVDE betreft ligt hier nog een kans voor de provincie om het goede voorbeeld te geven.

Het tankstation in Groningen wordt in december 2020 geopend, eind volgend jaar gaan de nieuwe bussen op waterstof ook rijden in de noordelijke provincies. Op een volle tank waterstof kan tussen de 350 en 400 kilometer worden afgelegd. Waterstof wordt tijdens het rijden in de brandstofcel omgezet in elektriciteit. Daarbij komt geen CO2 of NOx vrij. Als er gebruikgemaakt wordt van groene waterstof, kan een flinke reductie van uitlaatgassen gerealiseerd worden. Het tanken van waterstof neemt niet langer in beslag dan andere brandstoffen.

De bussen, die rijden op streeklijnen in Drenthe en Groningen, kunnen door hun bereik goed worden ingezet op langere routes in de dienstregeling. Fleur Gräper-van Koolwijk, gedeputeerde Provincie Groningen en voorzitter van het OV-bureau is blij met deze ontwikkeling. “Dit is een enorme stap. Hiermee komt het gebruik van waterstof als voertuigbrandstof uit de experimentele fase en wordt het één van de energiedragers waarmee wij gewoon productie draaien. We lopen hiermee voorop in Nederland en bevinden ons in de voorhoede in Europa. Dat willen we ook om onze ambities voor een nieuwe energietoekomst voor Noord-Nederland concreet te maken.”

Voortzetting pilot

Het OV-bureau en Qbuzz hebben al sinds december 2017 een pilotproject in Groningen en Drenthe lopen waarbij twee waterstof-elektrische bussen rijden in de reguliere dienstregeling. Deze worden getankt in Delfzijl, met waterstof dat als restproduct vrijkomt bij Nouryon (voorheen AKZO). De techniek op het gebied van waterstof ontwikkelt zich zeer snel. Diverse partijen, waaronder Shell, hebben aangegeven flink te willen investeren in het aanbieden van waterstof bij tankstations.

Het energiebedrijf kondigde eind vorig jaar aan dat het op de markt wordt gebracht via een gecontroleerde veiling. Eneco behoort tot de grootste energiemaatschappijen van Nederland. Aandeelhouders zijn 53 gemeenten, waaronder Rotterdam, Dordrecht en Den Haag. Eneco is halverwege de jaren negentig ontstaan uit een fusie van de nutsbedrijven.

Shell wil samen met pensioenfonds PGGM een gooi doen naar Eneco. Reuters meldde onlangs dat de Franse gas- en energiereus Total zich terugtrekt en geen bod gaat doen. Ook het Italiaanse energiebedrijf Enel, dat optrok met pensioenbelegger APG, zou de strijd hebben gestaakt. APG zou nu op zoek zijn naar een nieuwe partner. Naast het Shell-consortium zijn ook infrastructuurfonds Macquarie en het Japanse Mitsubishi nog in de race. Verder wordt ook het Franse nutsbedrijf voor kernenergie EDF genoemd als kandidaat.

Aan Eneco hangt volgens deskundigen een prijskaartje van zo’n 3 miljard euro. Deze maand worden volgens het bedrijf alle niet-bindende biedingen beoordeeld, waarna de volgende fase in het verkoopproces wordt ingezet.

Het windpark zal in 2023 gereed zijn en 760 MW aan vermogen leveren. Dat is net zoveel stroom als één miljoen huishoudens gebruiken. Volgens het ministerie zal het park voorzien in ruim 2,5 procent van de Nederlandse elektriciteitsvraag.

Vergunning

Vattenfall zal het windpark bouwen op kavels 3 en 4 van windpark Hollandse Kust (zuid). Het Zweedse bedrijf kreeg in 2018 ook al de vergunning om de andere kavels, 1 en 2, van Hollandse Kust (zuid) te exploiteren. In 2016 kreeg de ontwikkelaar van windenergiegebied Borssele nog subsidie voor de geproduceerde elektriciteit. In 2018 won Chinook/Vattenfall de eerste subsidieloze tender.

Bij windpark Hollandse Kust (zuid) III en IV moet Vattenfall een vorm van huur (erfpacht) betalen voor de plaats waar het in de zee staat. Het gaat om zo’n twee miljoen euro per jaar. De elektriciteitskabel naar land wordt door netbeheerder TenneT aangelegd.

Klimaatakkoord

In het Klimaatakkoord staat dat in 2030 70 procent van onze elektriciteitsverbruik duurzaam is. Dat komt neer op 84 TWh. Meer dan de helft daarvan komt van windparken op zee (49 TWh). De overige 35 TWh komt uit windparken op land en zonneparken op land.

Het ministerie verwacht dat de komende jaren de hoeveelheid stroom die windparken op zee leveren sterk zal toenemen. Momenteel staan er windparken in zee met een totaalvermogen van ongeveer 1 gigawatt (GW). In 2023 staat er voor minimaal 4,5 GW vermogen. Dat is 16 procent van de elektriciteitsproductie. In 2030 zal daardoor ongeveer 11 GW aan windparken op zee staan die dan 40 procent van het Nederlandse elektriciteitsverbruik leveren.

Het zogenaamde simultaan bunkeren reduceert het verblijf van een schip in een haven aanzienlijk. De bunkering gebeurde op de terminal van RST aan de Prins Willem Alexanderhaven te Rotterdam. De lng werd geleverd door Shell.

Simultane bunkering

Havenbedrijf Rotterdam maakte de simultane bunkering mede mogelijk. “Dit past in ons streven naar de energietransitie in de scheepvaart; van stookolie naar LNG”, aldus operationeel directeur Ronald Paul van het Havenbedrijf.

De succesvolle bunkering maakt de weg vrij voor Containerships Polar, het zusterschip van Containerships Nord. Beide schepen gaan in het vervolg simultaan LNG bunkeren in Rotterdam. Containerships is een dochter van CMA CGM. Deze Franse containerrederij werkt aan de energietransitie in de containervaart. CMA CGM heeft 20 door LNG voortbewogen schepen in de bestelling. Daartoe behoren negen 22.000 TEU schepen.

Bij het bepalen van de maximale hoeveelheid gas die in het gasjaar 2018-2019 mag worden gewonnen, heeft de minister het veiligheidsbelang van de Groningers en het belang van het voldoen aan de vraag naar gas (de leveringszekerheid) tegen elkaar afgewogen. Bij dat veiligheidsbelang, waarbij onder meer de stress en gezondheidsklachten zijn betrokken die Groningers ervaren, heeft de minister veel waarde gehecht aan de beslissing van het kabinet van 29 maart 2018 om de gaswinning zo snel mogelijk te beëindigen.

Het grote belang van de veiligheid in deze afweging maakt dat de minister goed moet uitleggen op welke manier hij op zo kort mogelijke termijn een einde wil maken aan de gaswinning. En omdat hierbij de grondrechten van Groningers in het geding zijn, moeten aan deze uitleg hoge eisen worden gesteld.

Afbouw

De motivering van de minister voldoet – voor de periode ná het gasjaar 2018-2019 – niet aan die hoge eisen, oordeelt de Afdeling bestuursrechtspraak. De minister moet concreet duidelijk maken waarom de gaswinning in Groningen niet sneller kan worden afgebouwd. Hij heeft dat voor de sectoren industriële grootverbruikers, glastuinbouw en gasexport niet gedaan. Daarom vernietigt de Afdeling bestuursrechtspraak het instemmingsbesluit van de minister.

Voor het huidige gasjaar 2018-2019 heeft de minister het gaswinningsniveau wel juist vastgesteld. De minister heeft voor dit gasjaar namelijk aannemelijk gemaakt dat het winnen van minder gas grote maatschappelijke gevolgen kan hebben. Bovendien is de norm die de minister hanteert voor de berekening van de kans op het grootste veiligheidsrisico, een overlijden als gevolg van een aardbeving, voor dit gasjaar aanvaardbaar en aan die norm wordt ook voldaan. De minister heeft voor dit gasjaar dan ook geen lager gaswinningsniveau hoeven vast te stellen.

Periode na 2018-2019

De uitspraak betekent dat het instemmingsbesluit niet goed gemotiveerd is voor de periode ná het gasjaar 2018-2019, maar wel goed gemotiveerd is voor het huidige gasjaar. Daarom heeft de Afdeling bestuursrechtspraak de “rechtsgevolgen van het vernietigde instemmingsbesluit in stand gelaten”. Dat betekent dat de gaswinning in het huidige gasjaar 2018-2019 volgens planning kan doorgaan. Maar deze uitspraak is wel van betekenis voor de beoordeling die de minister zal moeten maken voor de zogenoemde operationele strategie ná het gasjaar 2018-2019. Bij die strategie zullen namelijk dezelfde belangen moeten worden afgewogen en zal dus opnieuw aan de orde komen welke maatregelen mogelijk zijn om de gaswinning zo snel mogelijk af te bouwen naar nul.

Aanleiding voor de uitspraak zijn beroepschriften van inwoners van Groningen, de Groninger Bodem Beweging, provinciale staten van Groningen en diverse Groningse gemeenten tegen het instemmingsbesluit van de minister over de gaswinning.

BOVAG vindt het positief dat de verhogingen van BPM en van de motorrijtuigenbelasting van de baan zijn. Ook is de branchevereniging blij dat elektrisch rijden niet overmatig gestimuleerd gaat worden. “Punt van zorg is dat op gebied van bijtelling voorgesteld wordt Autobrief II voor het jaar 2020 open te breken. Daar is BOVAG uitgesproken tegenstander van.”

Met het pakket aan maatregelen kan volgens BOVAG een aanzienlijke bijdrage geleverd worden aan het verminderen van de CO2-uitstoot. “Het is goed dat bij het kabinet nu het taboe rond betalen naar gebruik is verdwenen en dat er drie varianten zullen worden onderzocht. BOVAG zal daar zijn bijdrage aan leveren.”

Rol van waterstof

RAI Vereniging is blij dat het Kabinet onder meer inzet op het stimuleren van waterstof. Deze alternatieve brandstof heeft veel potentie om CO2 terug te dringen en is een van de belangrijkste pijlers in de energietransitie, aldus de organisatie. Komende jaren wordt daarom ingezet op uitbreiding van de infrastructuur tot vijftig stations in 2025. Kansrijke innovatieve auto’s die zich in de markt moeten bewijzen, zoals waterstof-elektrische auto’s, behouden bovendien komende jaren bepaalde extra fiscale voordelen.

“Door komende jaren onder meer de (over)subsidiëring van volledig elektrische auto’s te verlagen, toe te werken naar invoering van een systeem van betalen naar gebruik en op termijn de kosten voor autorijden te verlagen, ontstaat een meer evenwichtig klimaatpakket dat potentie biedt om in de toekomst de CO2-doelen te halen”, vindt RAI Vereniging. Dit valt of staat volgens voorzitter Steven van Eijck bij de fiscale beleidskeuzes die worden gemaakt. Hij vindt het onacceptabel dat de huidige afspraken over de bijtelling op elektrische auto’s worden opengebroken en al in 2020 in plaats van 2021 worden verhoogd.

Elektrisch rijden

Volgens Van Eijck is de toekomst van het wegvervoer elektrisch. De grote golf van elektrische personenauto’s begint vanaf circa 2025. In de tussentijd is het volgens RAI Vereniging van belang dat het kabinet beseft dat in Nederland de komende vijf jaren nog niet voldoende betaalbare elektrische auto’s in de verschillende segmenten beschikbaar zijn om de gezamenlijke CO2-doelen te realiseren.

“De meeste automobilisten zijn daardoor bij aankoop van een nieuwe auto aangewezen op een nieuwe schone, zuinige al dan niet (hybride of plug-in hybride) benzine- of dieselauto. Verjonging – en daarmee verduurzaming – van ons wagenpark ontstaat door ook de zuinigste nieuwe auto’s te stimuleren via een verlaging van de BPM. Op de korte termijn kan hierdoor veel extra CO2-winst worden behaald.”

“Het laat zien dat CO2-reductie kan zonder mensen op kosten te jagen. Dit pakket helpt de Nederlanders juist in plaats van ze te straffen. Geen rare belastingverhoging voor automobilisten, wel een warmtefonds dat mensen in de komende dertig jaar helpt met het aanpassen van hun huis.”

Doelstellingen van Parijs

CDA-fractievoorzitter Pieter Heerma noemt het een eerlijk akkoord voor burgers en bedrijven. “Met de plannen van het kabinet zijn de doelstellingen van Parijs haalbaar en blijven de kosten betaalbaar. Als goed rentmeester wil het CDA de aarde, die we in bruikleen hebben van onze kinderen, beter doorgeven aan de volgende generaties.”

Het CDA wijst op de lagere energiebelasting voor huishoudens, een grotere bijdrage van de industrie en een beperking van de stimulering van dure elektrische auto’s. “Ook stellen we bedrijven in staat om te verduurzamen. Zo voorkomen we klimaatwerkloosheid door bedrijven die wegtrekken naar het buitenland”, zegt Heerma.

D66-leider Rob Jetten benadrukt dat het hard werken is geweest en “het was zeker niet makkelijk”. Maar volgens hem worden met dit klimaatakkoord de klimaatdoelen gehaald. “En tegelijkertijd is dit nog maar het begin. Want verandering krijg je niet door alleen iets op papier te zetten. Verandering krijg je door in actie te komen. En door samen te werken krijgen we het voor elkaar. We gaan van drammen naar daden.”

(Bron: ANP)

Tijdens het bezoek kreeg de Koning verschillende waterstoftoepassingen te zien op het gebied van de industrie en de mobiliteitssector. De waterstofinstallatie zet 1 Megawatt duurzame stroom om in groene waterstof en is daarmee de eerste die dit proces op serieuze schaal toepast. Het doel van Gasunie is om waterstof in de nabije toekomst grootschalig en economisch rendabel op te slaan in ondergrondse gasopslagen. Zo kan het gebruikt worden als duurzame energiebron, ook op momenten dat zonne- en windenergie niet voorradig zijn.

Essentiële bouwsteen

‘Waterstof is een essentiële bouwsteen van de toekomstige energievoorziening”, stelt Han Fennema, CEO van Gasunie. “De waterstofinstallatie HyStock is eerste concrete stap om met de hele keten, van productie tot gebruik, gezamenlijk de schouders te zetten onder de noodzakelijke verdere opschaling van duurzame waterstof. Richting 2030 kunnen wij een deel van onze bestaande infrastructuur geschikt maken voor het transport en de opslag van waterstof.”

Omdat waterstof naar verwachting gemakkelijk, betrouwbaar en betaalbaar in grote hoeveelheden getransporteerd en opgeslagen kan worden, kan het een grote rol spelen als schone energiedrager voor de industrie, mobiliteit en de gebouwde omgeving. Het omzetten van stroom naar waterstof is een manier om verwachte overschotten in duurzame stroom in de toekomst op de vangen.

Een van de wensen van de gemeente Den Haag was om deze vorm van contractvervoer CO2-neutraal in te vullen. Noot Personenvervoer gaat de ritten voortaan emissievrij invullen, onder meer met de Toyota Mirai. Deze auto is uitgerust met een brandstofcel die elektriciteit opwekt door middel van een chemische reactie tussen waterstof en zuurstof. Als er op groene waterstof wordt gereden, is er bij de Mirai daadwerkelijk sprake van nul uitstoot.

De waterstof is opgeslagen in twee tanks, die van drie lagen met koolstof versterkt kunststof zijn. De actieradius van de Toyota Mirai is vergelijkbaar met die van een benzineauto. Bovendien is de Mirai snel en gemakkelijk te tanken. Een koopje is de auto op dit moment bepaald nog niet: de consumentenadviesprijs van de Mirai bedraagt 80.935 euro.

‘Logische keuze’

“Met dit project zetten wij de eerste waterstoftaxivloot in Nederland in. Elders in Europa zijn er ook al dergelijke initiatieven, zoals in Parijs waar op dit moment al honderd Toyota’s Mirai rijden”, aldus Martijn Kersing, directeur van Noot Personenvervoer. “Dat wij hebben ingezet op waterstof is een logische keuze omdat onze opdrachtgever eist dat wij 24/7 beschikbaar zijn met onze vloot. Door de grote actieradius van de waterstofauto en het snelle tanken kunnen we dit nu aanbieden.”

Professor Ad van Wijk van de TU Delft ziet grote mogelijkheden voor waterstof als alternatieve brandstof. “Ik ben ervan overtuigd dat we straks in ons dagelijks leven niet meer ontkomen aan het gebruik van waterstof in uiteenlopende sectoren zoals mobiliteit, industrie, elektriciteit en verwarming. Door het opschalen van waterstoftoepassingen kunnen we de maatschappij sneller decarboniseren. De stap die de gemeente Den Haag nu met deze taxivloot zet, is een belangrijk signaal richting dit nieuwe tijdperk.”

Het aantal laadplekken voor elektrische auto’s langs de Nederlandse snelwegen neemt in rap tempo toe. Fastned heeft sinds vorige week 101 locaties in haar netwerk. De twee locaties liggen tegenover elkaar langs de A15. De nieuwe laadstations zijn goed nieuws voor elektrische rijders en een mooie mijlpaal voor Fastned, vindt CEO Michiel Langezaal.

”In 2013 openden we onze eerste stations langs de Nederlandse snelweg. Zes jaar later hebben we meer dan 100 stations gebouwd in Nederland, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk op A-locaties langs snelwegen en in steden. We zijn daarnaast ver gevorderd met de ontwikkeling van locaties in België en Zwitserland. Fastned is met dit snellaadnetwerk inmiddels één van de grootste spelers in Europa.”

Opkomst laadpalen langs snelweg

Behalve de laadstations zijn er op beide verzorgingsplaatsen ook tankstations gevestigd. De locatie op VZP Molenkamp, ten oosten van de aansluiting Leerdam richting Bemmel, beschikt over een Shell-tankstation. Aan de overzijde van de snelweg ligt een Tango-locatie. De Moments & More-shop van de locatie wordt geëxploiteerd door Vissers Energy.

Bij de tankstations zelf zijn nog geen laadpalen geplaatst. Het is de verwachting dat Shell op korte termijn wel plannen heeft om hiermee aan de slag te gaan. Afgelopen april liet het concern al weten dat er maar liefst tweehonderd snelladers geplaatst gaan worden bij eigen stations van de maatschappij. Prominente snelweglocaties lijken daarvoor zeer geschikt.

De stap naar 100 procent groengas kon niet eerder worden gezet door problemen met de langdurige beschikbaarheid van de brandstof. Daardoor bood PitPoint tot nog toe zowel CNG als groengas aan. “Dit is een enorme stap voor ons”, laat directeur Marja Versleijen weten. “Het is altijd ons streven geweest om op al onze openbare locaties volledig hernieuwbare brandstof te leveren. Dat dit nu al is gelukt, is een mijlpaal waar we ontzettend trots op zijn.”

Investeren in groengas

De voorlopers van PitPoint – DutCH4 en vervolgens CNG Net – zijn jaren terug begonnen met het aanbieden van CNG voor het Nederlandse wegvervoer. Het door PitPoint geleverde groengas is afkomstig uit eigen land en vindt zijn oorsprong in reststromen zoals mest, gft-afval en rioolslib. Dit groengas is onder andere geproduceerd bij Meerlanden, Biogas Leeuwarden en Ecofuels. Ook investeert PitPoint zelf in de productie van groengas. Het bedrijf werkt hiervoor actief samen met ontwikkelaars van projecten zoals de biobrandstoffenfabriek in Hardenberg.

PitPoint is een internationale leverancier van schone brandstoffen. Het bedrijf werd in 2017 overgenomen door Total. Het bouwt, ontwerpt, bouwt, financiert, beheert en onderhoudt openbare en privé-tankstations voor LNG, CNG en groengas, waterstof en elektrische laadpunten, voor zowel bedrijven als overheden. Ook een groot aantal tankstationbedrijven en ondernemers werkt samen met de aanbieder.

De voertuigen worden ’s nachts opgeladen en overdag in 15 tot 20 minuten bijgeladen op snellaadstations. ’s Nachts staan alle bussen aan de lader bij de RET-busgarage aan de Kleiweg. Tijdens de dag kunnen de voertuigen terecht bij snellaadstations in Rotterdam (Zuidplein, Van Noortwijckstraat, Conradstraat/CS), Vlaardingen (Holy, Vlaardingen-West) en Schiedam Centrum.

Schone lucht

Het laden gebeurt via een pantograaf die vanaf het dak van de bus omhoogkomt als de bus onder een laadpaal staat. De chauffeur koppelt de pantograaf met één druk op de knop van achter zijn stuur aan het net. Met een volle accu kan de bus tijdens de spits rijden zonder te hoeven bijladen. Volgens de RET rijden de bussen op 100 procent groene stroom.

“Deze elektrische bussen houden Rotterdam bereikbaar op een manier die goed is voor de stad. Ze zijn stiller en zorgen voor schonere lucht, waardoor het prettiger wordt op straat”, aldus Judith Bohove, de wethouder van mobiliteit in Rotterdam. De bussen worden nu ingezet op de buslijnen 32, 33, 38, 44 en 56, maar op termijn vervangt de RET alle dieselbussen door een zero emissie-variant. In 2021 komen er nog 50 zero emissiebussen bij, in 2024 weer 50 en in 2029 de laatste 110.

Duurzaam vervoer

De gemeente Rotterdam heeft ook de ambitie om in andere sector stappen te zetten op het gebied van duurzaam vervoer. Zo vervangt de gemeente de komende jaren alle personenauto’s, lichte en zware bedrijfswagens voor elektrische, hybride of waterstofwagens. Onlangs werd al de eerste elektrische vuilniswagen in gebruik genomen.

Het wetsvoorstel waarmee dinsdag werd ingestemd stelt klimaatdoelstellingen voor de regering vast. Tegelijkertijd is het een kader voor de ontwikkeling, effectmeting en wijze van verantwoording van het beleid dat moet leiden tot het halen van de wettelijke vastgelegde klimaatdoelstellingen.

Nu het voorstel is aangenomen, brengt dat verschillende klimaatdoelen met zich mee voor deze en volgende regeringen. Het hoofddoel is dat er in 2050 in Nederland 95 procent minder broeikasgas wordt uitgestoten dan in 1990 het geval was. Daar hoort ook een tussendoel bij: 49 procent reductie in 2030, dus over elf jaar. Ook is er nog een nevendoel, namelijk dat de Nederlandse elektriciteitsproductie in 2050 volledig CO2-neutraal is.

Moties

Afgelopen week debatteerde de Eerste Kamer over het voorstel. Toen werden er ook twee moties ingediend die door de indieners werden aangehouden (niet in stemming gebracht). De eerste betrof de motie-Nagel, waarin de regering verzocht werd bij de berekeningen bij de pensioenen en klimaatmaatregelen hetzelfde percentage voor de rekenrente in beide gevallen consequent toe te passen. Deze motie werd aangehouden tot nader order.

De tweede aangehouden motie betrof de motie-Reuten die de regering verzocht om na aanname van het wetsvoorstel te komen met een reparatie voor artikel 5 van de wet. Op die manier wordt het Klimaatplan niet alleen aan beide Kamers van de Staten-Generaal overlegd, maar vergt het ook hun goedkeuring.

Samen met het Britse bedrijf TechnipFMC sleepte BTG-BTL, een zusterorganisatie van BTG, onlangs een order van 25 miljoen euro in de wacht. In Finland wordt een fabriek neergezet waar dankzij de zogeheten pyrolysetechnologie olie kan worden gewonnen uit onder andere houtafval. Het gaat in eerste instantie om één fabriek, maar mogelijk volgen er nog drie, waarmee de totale order op 100 miljoen euro uitkomt. De bouw van één fabriek gaat zeker honderd fulltime banen in Nederland opleveren.

CEO René Venendaal van BTG nam de EUBIA Award maandag in ontvangst. De prijs is een initiatief van de EUBIA, de Europese vereniging voor de biomassa-industrie. Volgens de organisatie heeft BTG ‘een voortreffelijke bijdrage geleverd aan de bevordering van de biomassa-industrie en de markt daarvan’.

Houtsnippers

Specifiek wordt de ontwikkeling en productie van duurzame olie uit biomassa (houtsnippers) genoemd. De organisatie wijst op de miljoenenorder die BTG-BTL binnenhaalde. “Dat is een voorbeeld van hoe decennialang onderzoek, ontwikkeling, commitment en innovatie kan leiden tot schone energie, werkgelegenheid en duurzame groei van biomassa”, zegt Giuliano Grassi, secretaris-generaal van de EUBIA.

Venendaal laat weten heel blij te zijn met deze prijs. “Dit is een heel duidelijke waardering voor ons werk en eigenlijk een prijs voor ons hele oeuvre. Daarnaast beschouw ik het als een aanmoediging om onze innovatieve technologieën verder te ontwikkelen en uit te rollen zodat we toewerken naar een duurzame economie.”

Verduurzaming raffinaderijen

Venendaal benadrukt dat de Europese Commissie (EC) een belangrijke rol heeft gespeeld in de ambities van het bedrijf. “De programma’s van de EC zijn zeer behulpzaam geweest bij het ontwikkelen van deze technologie.” Voor die ontwikkeling is volgens de CEO een langetermijnvisie onontbeerlijk geweest. “Op termijn kan pyrolyse-olie niet alleen worden ingezet om Nederland van het Gronings aardgas af te helpen, maar is het ook een prima brandstof voor de stapsgewijze verduurzaming van raffinaderijen”, aldus Venendaal.

Biomass Technology Group (BTG) is een onafhankelijk, privaat bedrijf waarvan de wortels liggen in de Faculteit der Chemische Technologie van de Universiteit Twente. BTG draagt bij aan een duurzame energiehuishouding door nieuwe technologieën te ontwikkelen waardoor fossiele brandstoffen kunnen worden vervangen door biomassa. Daaruit kunnen onder andere biobrandstoffen worden vervaardigd. Doelstelling van het bedrijf is om het aandeel van bio-energie, biobrandstoffen en groene grondstoffen te vergroten door het wereldwijd ontwikkelen en realiseren van projecten en programma’s.

Kritiek op de CO2-doelen van Shell kwam er vooral, omdat het bedrijf zich ten doel heeft gesteld de uitstoot met een bepaald percentage te verminderen. Milieudefensie liet doorrekenen dat Shell zelfs aan zijn doelen kan voldoen als de CO2-uitstoot groeit en het bedrijf die CO2 vervolgens opvangt. Shell-topman Ben van Beurden reageerde daarop door te zeggen dat niet alleen Shell, maar ook de rest van de samenleving zich zal moeten aanpassen.

Milieumaatregelen

Van Beurden benadrukte dat Shell een koploper is in de olie- en gasindustrie. Dat andere bedrijven niet ook milieumaatregelen nemen, is volgens hem een probleem. “Ik kan niet voor onze branchegenoten spreken. We zijn een groot bedrijf, maar in verhouding tot het wereldwijde energiesysteem zijn we heel klein.”

Op de eerste dag van 2019 waren er bijna 139.000 auto’s met een stekker. Hieronder vallen zowel volledig elektrische personenauto’s als plug-in hybrides. Deze laatste categorie heeft naast een elektromotor ook nog een brandstofmotor. Meer dan driekwart van deze auto’s wordt zakelijk gereden, tegen 12 procent van alle personenauto’s.

Op 1 januari 2014 waren er ruim 4.600 volledig elektrische auto’s in ons land, vijf jaar later is dit aantal bijna vertienvoudigd (44.700). Deze toename vond vooral plaats tussen 1 januari 2018 en 1 januari 2019, toen er per saldo bijna 23.000 volledig elektrische auto’s bijkwamen. Op januari 2019 was bijna 1 op de 3 stekkerauto’s volledig elektrisch.

Daling plug-in hybrides

Begin 2019 reden er in Nederland bijna 94.000 plug-in hybrides rond, ruim 3 procent minder dan een jaar eerder. Het aantal plug-in hybrides groeide vanaf 2014 fors, maar stagneerde in 2017. Vanaf januari 2017 is de bijtelling voor een PHEV verhoogd naar 22 procent. Daarmee is een PHEV belastingtechnisch niet langer voordeliger dan een benzine- of dieselauto.

De Tesla Model S was in 2018, net als voorgaande jaren, de meest voorkomende volledig elektrische auto. Van dit model reden er op 1 januari 2019 ruim 12.000 rond. Andere populaire volledig elektrische modellen zijn de Jaguar I-Pace, de Nissan Leaf en de Tesla Model X. De Mitsubishi Outlander is al jaren de meest voorkomende plug-in hybride, met bijna 23.000 auto’s op 1 januari 2019.

De stijging is fors groter dan de toename van twee procent die de toezichthouder eerder voor dit jaar heeft goedgekeurd. Maar de plus is minder groot dan de tien procent die GTS had voorgesteld. De belangrijkste reden voor de stijging is dat GTS in de jaren 2017 tot en met 2019 volgens de rechter meer inkomsten mocht behalen dan de ACM had bepaald. Het verschil wordt nu verrekend in de tarieven voor 2020.

Toezicht

GTS staat onder streng toezicht van de ACM omdat de netbeheerder een monopoliepositie heeft. De marktwaakhond maakt zich er vooral hard voor dat de transporttarieven niet hoger zijn dan nodig is.

Bron: ANP

Dat constateert de Algemene Rekenkamer, die de geldstromen voor duurzame energie in kaart heeft gebracht. De Rekenkamer heeft het ministerie al in 2015 geadviseerd dat deze trend moet worden omgekeerd.

Op de begroting van het ministerie blijft het subsidiegeld dat niet is uitgegeven weliswaar beschikbaar voor toekomstige projecten. Maar deze reserve is jaar in, jaar uit gegroeid. Bovendien zijn de geraamde subsidie-uitgaven (SDE+) bepalend voor de hoogte van de opslag duurzame energie (ODE), die burgers en bedrijven betalen via de energienota. Dat maakt realistisch begroten extra belangrijk.

Geldstromen

De samenhang tussen de subsidieregeling aan de ene kant en de dekking via de opslag op de energienota aan de andere kant is nu niet duidelijk voor burgers, bedrijven en parlement, oordeelt de Algemene Rekenkamer.

Collegelid Francine Giskes: “Zeker nu de uitgaven de komende jaren flink zullen toenemen, is het nodig dat parlement, huishoudens en bedrijven inzicht hebben in de geldstromen. De minister is in zijn verantwoording niet altijd consistent en volledig over die stromen, waardoor onduidelijkheid kan ontstaan.”

Ook bij de inkomsten kan het inzicht beter. Nu is bepaald dat huishoudens en bedrijven elk 50 procent bijdragen aan de opbrengst van de opslag duurzame energie. Maar of deze lastenverdeling ook zo uitpakt, wordt niet nagegaan. Mede gezien het kabinetsvoornemen om in het kader van het klimaatbeleid de lasten te verschuiven naar 66 procent voor bedrijven en 33 procent voor de huishoudens, beveelt de Rekenkamer de minister aan om duidelijk te maken hoe de lastenverdeling in de praktijk uitpakt.

De Algemene Rekenkamer plaatst ook een kritische kanttekening bij de uitspraak van de minister bij de invoering van de Wet ODE dat alle inkomsten ‘beschikbaar blijven voor de uitgaven aan duurzame energieproductie’. Geld dat via de opslag duurzame energie is opgehaald, kan uiteindelijk via de schatkist naar andere doelen vloeien. Hoewel de situatie zich nog niet heeft voorgedaan, is het mogelijk dat als de opbrengst uit de opslag duurzame energie hoger is dan geraamd, dat het overschot naar de algemene middelen gaat.

Internationaal perspectief

In internationaal verband heeft Nederland met 17 andere landen op de klimaattop in Parijs toegezegd om ontwikkelingslanden te steunen bij het nemen van maatregelen tegen de gevolgen van klimaatverandering. Met dat doel wordt vanaf 2020 een fonds gevormd van 100 miljard dollar. Een deel van dat geld zal van private partijen komen.

Voor de minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking (BHOS) is dit één van de hoofdpunten van beleid. In 2018 heeft de minister voor BHOS 578 miljoen euro besteed aan internationale klimaatfinanciering, goed voor 16% van alle uitgaven van de minister voor BHOS. De minister geeft echter beperkt inzicht in de beleidsdoelen waaraan het geld is besteed. Ook rapporteert de minister niet veel en niet actueel over de resultaten van dit klimaatbeleid aan de Kamer. Wel komt er volgens de minister online een vernieuwde resultatenrapportage beschikbaar in mei 2019.

Omdat de minister summier informatie aanreikt, kan de Tweede Kamer volgens de Algemene Rekenkamer maar weinig sturen op internationale klimaatuitgaven en ook haar budgetrecht maar beperkt uitoefenen. De Algemene Rekenkamer heeft daarom in het verantwoordingsonderzoek de uitgaven op een rij gezet.

De drie organisaties gaven het onderzoeksbureau de opdracht om de consequenties te onderzoeken van een vervroegde sluiting van de Eemshavencentrale, Maasvlaktecentrale en Centrale Rotterdam, per 1 januari 2020.

Vervroegde sluiting

Eerder al besloot het kabinet tot de vervroegde sluiting van een kolencentrale in Amsterdam. Dit was een van de maatregelen die het kabinet nam om te voldoen aan het vonnis dat werd uitgesproken in de Urgenda-klimaatzaak. Door het vonnis moet Nederland volgend jaar de CO2-uitstoot met een kwart hebben teruggedrongen ten opzichte van 1990.

Met de sluiting van de drie centrales kan Nederland aan het vonnis voldoen, zo stellen de organisaties. Als alternatief kunnen gascentrales, die nu niet in werking zijn, ingezet worden. Deze stoten ook broeikasgassen uit, maar de helft minder dan de kolencentrales. Per saldo vermindert de uitstoot met 9 megaton per jaar. Dat is gelijk aan de uitstoot van bijna 2,7 miljoen benzineauto’s, of de helft van de Nederlandse veestapel. Ook kan Nederland meer stroom gaan importeren.

Betaalbare maatregel

De maatregel is volgens Natuur en Milieu, Greenpeace en het Longfonds ook betaalbaar. De eigenaren van de centrales moeten weliswaar compensatie krijgen voor gederfde inkomsten en een sluiting van de centrales zorgt voor een stijging van de energierekening van ongeveer 15 euro per huishouden per jaar. Toch is dit de meest betaalbare maatregel om de klimaatdoelen te bereiken, zeggen de organisaties. Alternatieven om CO2 te besparen, zoals investeringen in biomassa of windenergie, vallen bijvoorbeeld duurder uit.

Het kabinet maakt begin juni bekend welke extra maatregelen het neemt om te voldoen aan het Urgenda-vonnis. Dat zou eerst in april gebeuren, maar het kabinet neemt meer tijd ervoor. Het kabinet moet nog een slag maken. Vorig jaar lag de uitstoot 14,5 procent lager dan in 1990.

Bron: ANP

In 2017 kwam slechts 6,6 procent van alle in Nederland opgewekte energie uit hernieuwbare bron. Alleen Luxemburg (6,4 procent hernieuwbaar) leunt nog iets meer op fossiele brandstoffen. Het groothertogdom heeft lagere doelstellingen van de Europese Unie gekregen, waardoor Nederland de grootste inhaalslag te maken heeft. In 2020 zou 14 procent van alle in Nederland opgewekte energie uit hernieuwbare bron moeten komen: biomassa, waterkracht, wind of zon.

Vergelijking met buitenland

Zweden is de Europese koploper met 54,5 procent hernieuwbare energie in 2017. Het merendeel komt overigens uit biomassa. Dat is een hernieuwbare bron, maar niet per definitie onschadelijk voor het milieu. Finland, Letland, Denemarken en Oostenrijk zitten allemaal boven de 30 procent hernieuwbare energie.

Omdat het donderdag de Dag van Europa is, heeft het CBS Nederland op diverse punten vergeleken met andere EU-landen. In de meeste ranglijstjes staat ons land hoog. Zo heeft 98 procent van de huishoudens toegang tot internet, meer dan in alle andere lidstaten. De werkloosheid is relatief laag, het welvaartsniveau behoort tot de hoogste van de EU.

Vergeleken met andere Europeanen hebben Nederlanders een hoge levensverwachting, relatief veel vertrouwen in hun medemens en een kleinere kans op armoede. Nederland is ook kampioen hypotheken: in geen enkel land hebben zoveel woningeigenaren een hypotheekschuld als hier. In Roemenië is de situatie omgekeerd: daar hebben bijna alle huishoudens een eigen woning zonder hypotheek.

Bron: ANP

Milieudefensie (dat in deze zaak samen optrekt met Stichting Adem en een groot aantal privépersonen) vindt dat de Nederlandse Staat onvoldoende doet om te zorgen dat de lucht in Nederland schoner wordt. De organisatie stelt dat de luchtvervuiling gezondheidschade tot gevolg heeft die zorgt voor een kortere levensduur van mensen. Het gaat daarbij met name om luchtverontreiniging door fijnstof en stikstofdioxide. Milieudefensie wil dat Nederland voldoet aan de normen die de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) op dit vlak hanteert. Deze normen gaan verder dan wat in de Nederlandse wet staat en wat door  Europa wordt voorgeschreven.

Ruimte voor eigen afweging

“Het hof is het niet met Milieudefensie eens”, zo luidt de uitkomst van het hoger beroep. “De normen van de WHO zijn aanbevelingen, geen bindende voorschriften. De Staat handelt niet in strijd met de grondrechten op leven en gezondheid door deze aanbevelingen niet meteen in te voeren. Deze grondrechten, die verankerd zijn in het Europees Verdrag tot bescherming van de Rechten van de Mens, laten de Staat ruimte om een eigen afweging te maken over het tempo waarin verdergaande maatregelen worden genomen. De Staat werkt overigens wel naar deze WHO-normen toe.”

Milieudefensie vindt verder dat Nederland te weinig doet om de Europese normen op het gebied van luchtkwaliteit te halen. Via de rechter wilde de organisatie afdwingen dat binnen zes maanden alsnog aan deze normen wordt voldaan. Maar ook die vordering wijst het hof af. De termijnen voor het voldoen zijn weliswaar verlopen en de staat had volgens het hof veel eerder met een plan moeten komen om de knelpunten aan te pakken.

Kijken naar de toekomst

“Maar bij het geven van een bevel moet de rechter niet kijken naar wat er in het verleden fout is gegaan, maar vooral naar de toekomst. De Staat heeft in 2018 een plan opgesteld om de resterende overschrijdingen versneld op te lossen. Dat was nadat de rechtbank Den Haag in een kort geding de Staat hiertoe op vordering van Milieudefensie had gedwongen. Milieudefensie heeft niet gezegd dat dit plan niet goed is. Dan is er voor de rechter geen reden om de Staat nog een bevel op te leggen. Het hof gaat er van uit dat de Staat dit plan nu echt gaat uitvoeren.”

Het hof wijst de vorderingen van Milieudefensie af. Normaal zou dit betekenen dat Milieudefensie de proceskosten van de Staat moet betalen. “Maar omdat de Staat pas gedurende de procedure bij het hof met zijn plan is gekomen, vindt het hof dat de Staat voor een deel ook ongelijk heeft. Daarom moet in dit geval iedere partij zijn eigen proceskosten betalen.”

Gezondheid beschermen

Anne Knol van Milieudefensie geeft de volgende reactie op de uitspraak: “Het hof is het met ons eens dat de Staat niet voldoende deed om de luchtkwaliteit te verbeteren”, zegt Anne Knol van Milieudefensie. “Dankzij het winnen van ons eerdere kort geding moest de overheid haar luchtkwaliteitsplan aanpassen. Daarom vindt het hof dat de overheid nu genoeg doet. Zonder deze rechtszaak had de overheid geen actie ondernomen. Wij vinden nog steeds dat de overheid meer moet doen om onze gezondheid te beschermen. Dus daar zullen we ons voor in blijven zetten.”