‘Nederlands energiebeleid bedroevend; er komt niets van de grond’

20 juli 2015 – De Groningse hoogleraar prof. dr. André Faaij is in een interview in het Dagblad van het Noorden uiterst negatief over het Nederlandse energiebeleid en de resultaten daarvan. Maar het kan en het moet anders.

‘Er komt nauwelijks iets van de grond. (…) Ons land is met een aandeel van 4 procent hernieuwbare energie in de totale energievoorziening hekkensluiter in Europa. In de landen om ons heen: Duitsland, Denemarken, Schotland, Zweden, daar gebeurt het.’
André Faaij is hoogleraar Energie Systeem Analyse aan de Rijksuniversiteit Groningen en schrijft veel over de energietransitie. Faaij is sinds kort ook directeur van de Energy Academy Europe in Groningen.
‘De resultaten van het beleid zijn bedroevend. Zeker wanneer je bedenkt dat Nederland relatief veel geld uitgeeft aan verduurzaming via een aaneenschakeling van regelingen en beleid. We hebben de SDE-regeling, de SDE-plus, we hebben een Transitiestrategie gehad, een Topsectorenbeleid en nu ligt er een Energieakkoord. Klinkt allemaal heel goed, maar er komt nauwelijks iets van de grond.’
Hij wijt het goeddeels aan het beleid vanuit Den Haag. ‘Het komt voor een belangrijk deel door die versnippering in regelingen en de enorme instabiliteit in beleid. Er zijn veel plannen maar ze raken kant noch wal in termen van volhouden. Het is zeer inconsistent.’ Faaij stelt dat de onbetrouwbaarheid van het overheidsbeleid de overheid voor het bedrijfsleven tot een risicofactor maakt. Overheidsondersteuning kan zomaar weer verdwijnen. Een integrale planning ontbreekt bij de overheid en het beleid lijkt daardoor op paniekvoetbal.

Faaij noemt een voorbeeld. ‘Het Energieakkoord stelt dat de gebouwde omgeving energieneutraal moet worden, onder meer door de energieprestatie van woningen tot A++ te verbeteren. Dat is een prima doelstelling, we weten hoe we dat moeten doen, het is betaalbaar en er is ook helemaal geen nieuwe technologie voor nodig. Maar het bliift bij een doelstelling, meters worden niet gemaakt. En wat zegt het ministerie van EZ nu: er moeten veel meer warmtenetten komen. Een hele dure oplossing met installaties die voor vijftig jaar of langer worden aangeIegd. Dat strookt totaal niet met de doelstelling van het energieneutraal maken van woningen. Want waarom zou je daar met die warmtenetten nog in investeren?’

Faaij pleit voor een omslag in de ‘hijgerige politieke cultuur’. Er moet stabiliteit komen, er moeten strategische keuzes voor de komende veertig jaar worden gemaakt. Faaij ziet een deel van de oorzaak van het gebrek aan regie in het huidige beleid in het door bezuinigingen uitgeklede en verzwakte ambtenarenapparaat.
Maar het kan anders, meent hij. ‘Nederland heeft in potentie een fantastische positie. Nederland is een echt energieland. Kennisinstellingen en industrie presteren op hoog niveau, we liggen op een knooppunt van transport- en leidingnetwerken en er is direct toegang tot de Noordzee. Nederland zou een kampioen in de offshore windindustrie kunnen zijn. (…) Het is doodzonde dat we die kansen niet grijpen.’
In het feit dat Nederland nu hekkensluiter is geworden ziet Faaij nog wel een voordeel: we kunnenb profiteren van zaken die elders zijn ontwikkeld. ‘We zouden een leapfrog vooruit kunnen maken.’

Bronnen
Dagblad van het Noorden, 19 juli 2015: ‘Omslag nodig in de hijgerige politieke cultuur’ (via Blendle) Het interview stond eerst in een iets andere versie in het NEND Magazine.
Foto: prof. dr. André Faaij (foto Energy Academy Europe)