Onderzoekers: 25% CO2-reductie lijkt nauwelijks haalbaar

Gepubliceerd op 03-09-2015 om 12:33

25% CO2-reductie welhaast onhaalbaar

3 september 2015 – Alleen als alles op alles wordt gezet en er geen vertraging in de besluitvorming is, kan een CO2-reductie van 25% in 2020 gehaald worden. De onderzoekers van ECN en het PBL lijken te betwijfelen of het het kabinet zal lukken aan de opdracht van de rechter te voldoen.

Vanwege de uitspraak van de rechter in het Urgenda-klimaatvonnis (in 2020 geen 17% CO2-reductie, maar 25%) hebben Energieonderzoek Centrum Nederland (ECN) het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) nog eens gekeken wat technisch mogelijk is. De onderzoekers hebben allerlei bestaand onderzoeksmateriaal geraadpleegd.
De 25% uit de rechterlijke uitspraak was de ondergrens. (Uit het persbericht van De Rechtspraak over het vonnis: ‘De rechtbank moet rechtsbescherming bieden, ook in zaken tegen de overheid. Tegelijkertijd moet zij de vrije beleidsruimte van de overheid respecteren. Daarom past de rechter terughoudendheid. Dat is een reden om het bevel te beperken tot 25%, de ondergrens van de norm van 25 tot 40%.)
Technisch is het volgens de onderzoekers mogelijk in 2020 25% CO2-reductie gerealiseerd te hebben, maar tussen de regels door lees je dat ze er een hard hoofd in hebben. De maatregelen die nodig zijn liggen politiek gevoelig en het tempo dat nodig is bij de invoering ligt veel hoger dan Nederland gewend is.

Uit de studie van ECN en PBL blijkt dat de grote klappers moeten komen van snelle beslissingen over verkeersmaatregelen (6 Mton) en over het aanpakken van de energiecentrales (5 Mton).

De belangrijkste conclusies uit het rapport van ECN en PBL

Het gat is 7% (15Mton)
Allereerst stellen de onderzoekers vast dat er bij het vastgestelde en voorgenomen beleid een emissiereductie wordt bereikt van 18% (dus 1% meer dan waar de rechter rekening mee hield).
In Megatonnen:
In 1990 was de emissie 220 Mton CO2
In 2020 moet dat zijn teruggebracht tot 165 Mton (of minder) (-25%)
Van de 55 Mton te reduceren CO2-uitstoot, wordt 40 Mton gehaald met reeds bestaand en voorgenomen beleid (18%)
Voor de resterende 15 Mton (7%) moeten dus maatregelen gevonden worden.
.
Het gat is technisch te dichten
Met een hele serie maatregelen kan de reductie-opgaaf net gehaald worden. Het gaat dan vooral om verkeersmaatregelen (snelheidsbeperking en kilometerheffing – samen goed voor 6 Mton) en maatregelen rond energiecentrales (minder kolen, meer gas, meer biomassa, CCS – samen goed voor 5 Mton). De ontbrekende 4 à 5 Mton wordt bijeen gesprokkeld via meer energiebesparing in de industrie, het verduurzamen van de energievoorziening voor woningen en bedrijven, de reductie van methaan en N2O).
Met dit hele pakket is net een reductie van 16Mton te halen.
.
Met belemmeringen is geen rekening gehouden
De onderzoekers: ‘Bij onze inschatting van wat er technisch mogelijk is in 2020 is nadrukkelijk geen rekening is gehouden met de indirecte maatschappelijke kosten en met mogelijke beperkingen die te maken hebben met andere factoren zoals economische ontwikkelingen, politiek en maatschappelijk draagvlak of met juridische haalbaarheid van de nog onbekende invulling van de beleidsmaatregelen.’
.
Het moet ook razendsnel gebeuren
De onderzoekers hebben rekening gehouden met een minimale voorbereidingstijd voor de uitvoering van de extra maatregelen. Maar als het ook maar een beetje tegenzit in de besluitvorming gaat het al mis: één jaar vertraging kost 3Mton emissiereductie die niet op tijd gerealiseerd wordt.
.
Uitvoering Energieakkoord mag evenmin tegenzitten
Een deel van de door de onderzoekers voorgestelde maatregelen waren ook al nodig om de afspraken uit het Energieakkoord te kunnen realiseren. Daarom hebben de onderzoekers rekening mee gehouden, maar ook bij het Energieakkoord mag dus niet veel mis gaan. Probleem is dat uit de NEV 2014 inmiddels al gebleken is dat ook de doelstellingen van het Energieakkoord niet gehaald zullen worden.
.
Versnelling van de energietransitie nodig
De onderzoekers concluderen in een wat breder perspectief dat het van groot belang is de energietransitie te versnellen. Dat is alleen al van belang omdat kortetermijnmaatregelen verdere verduurzaming op de lange termijn kunnen belemmeren’ (‘Een graduele verbetering van bestaande woningen door geleidelijke aanscherping van het vereiste energielabel kan het bijvoorbeeld duurder maken om op termijn die woningen volledig energieneutraal te maken.’)
De onderzoekers waarschuwen ook voor ‘overhaaste, grootschalige invoering van onrijpe opties’ die het toekomstig draagvlak zouden kunnen ondermijnen.
.
Meer ruimte voor ‘zon’ dan voor ‘wind’
Tot 2020 is het – vanwege de lange doorlooptijden van projecten – nauwelijks nog mogelijk om de groei van windenergie op zee verder te versnellen. Voor wind op land is het extra potentieel ruimtelijk beperkt. Zon-PV kan op korte termijn sneller groeien, bijvoorbeeld door saldering bij meergezinswoningen mogelijk te maken.