België keurt drie Energyville-transitieprojecten goed

Belgisch federaal minister voor energie Marie-Christine Marghem, een Franstalige liberale, heeft drie projecten goedgekeurd die het Vlaamse onderzoekscentrum Energyville had ingediend voor het Energietransitiefonds.

Dit transitiefonds is opgericht om onderzoek en ontwikkeling op het vlak van energie aan te moedigen, meer bepaald inzake de productie en de opslag van energie. De drie goedgekeurde projecten waaraan EnergyVille’s onderzoekspartners KU Leuven, Vito, Imec en Universiteit Hasselt zullen werken zijn Neptune, Bregilab en Epoc.

Neptune

Neptune onderzoekt de ontwikkeling van een toekomstig Europese elektriciteitsnet voor energie (in eerste instantie wind, maar ook andere energiebronnen en opslag) op zee. Zo’n elektriciteitsnet zal op lange termijn voor een groot deel uitgerold worden met gelijkstroomtechnologie in plaats van met de gangbare wisselstroomtechnologie. Het project focust op een kostenefficiënte planning van een elektriciteitsnet op zee, met aandacht voor betrouwbaarheid, beveiliging en interoperabiliteit.

Het onderzoeksvoorstel van Neptune focust op drie assen: de planning van de uitrol van het netwerk op een kostenefficiënte en betrouwbare manier, een b Betrouwbare beveiliging om schade of netuitval door fouten te voorkomen en de controle van de omvormers in het net voor een stabiele werking. Neptune is een logische volgende stap na de bouw van het stopcontact of ‘modular offshore grid’ op de Noordzee door Elia, onlangs eveneens goedgekeurd door de regering.

De ontwikkeling van hernieuwbare energie en in het bijzonder windenergie heeft ervoor gezorgd dat deze technologie steeds kosteneffectiever wordt, maar dat er ook steeds grotere windparken gebouwd worden, die bovendien verder van het bestaande netwerk geplaatst worden. Het transport van deze windenergie naar de eindgebruiker neemt hierdoor een steeds belangrijkere rol waarvoor de traditionele wisselstroomtechnologie niet langer geschikt is. Het project zorgt, naast de nieuwe ontwikkelingen, mee voor de uitbouw van de noodzakelijke kennis in deze sector, die nu al goed is voor 15.000 werknemers in België.

Bregilab

Bregilab onderzoekt hoe een maximale inzet van zonne- en windenergie praktisch gerealiseerd kan worden met een minimale kost voor netuitbreiding en batterijen. Daarnaast mikt het op een optimale dimensionering van opslag en geografische spreiding van hernieuwbare energie. Het project vormt op deze manier een essentieel element om België in de volgende decennia klaar te maken voor een verdere uitrol van zon- en windenergie op land.

Naast de uitrol van windenergie, zullen ook zonnepanelen een aanzienlijk deel van de hernieuwbare energieproductie moeten leveren. Gezien er bij zonne-energie een grote piek ontstaat rond de middag moet de stroominjectie op het net bij veel zon beperkt worden om overbelasting van het elektriciteitsnet te voorkomen. Bregilab zal verschillende opties bestuderen om de opgewekte hernieuwbare energie zoveel mogelijk meteen te verbruiken, gezien dit de goedkoopste oplossing is. Daarnaast zal het alternatieven bekijken, zoals een injectielimiet in combinatie met opslag met batterijen, om overbelasting van het net te vermijden bij hoge productie van hernieuwbare energie.

Epoc

Epoc moet beleidsmakers en stakeholders ondersteunen bij de energietransitie in België, met het oog op de ijkpunten in 2030 en 2050. Het projectteam heeft tot doel energiesysteemmodellen te ontwikkelen en te implementeren om een realistische, duurzame en kostenefficiënte energietoekomst in België wetenschappelijk te begeleiden, waarbij bevoorradingszekerheid centraal staat. Dit project verenigt meer dan veertien Belgische energie-gerelateerde instituten, samen goed voor meer dan vierhonderd wetenschappers en energie-experts uit Vlaanderen, Brussel en Wallonië.

Volgens de Europese doelstellingen zal België tegen 2030 de uitstoot van broeikasgassen met 35% moeten reduceren tegenover het jaar 2005 (in de sectoren die niet onder emissiehandel vallen). Momenteel wordt er in België vooral gediscussieerd wordt over het al of niet openhouden van een of meerdere kernreactoren. Maar de uitdagingen voor een duurzame en kosteneffectieve energietoekomst zijn veel verstrekkender, onderstreept Energyville. Zo bestaat meer dan de helft van de energievraag uit warmte en wordt meer dan 80% van de warmtevraag er nog altijd ingevuld met fossiele brandstoffen.

Ook het wegtransport is grotendeels afhankelijk van benzine of diesel, goed voor een derde van de energie- gerelateerde uitstoot. Introductie van elektrische voertuigen en warmtepompen kan de uitstoot van broeikasgassen doen afnemen, maar vormt ook een belasting van het elektriciteitsnet. Bovendien wordt de productie van elektriciteit in toenemende mate geleverd door hernieuwbare bronnen zoals zon- en windenergie, en aangezien deze bronnen niet altijd beschikbaar zijn heeft dit ook gevolgen voor de energiemarkt.

Gezien de complexiteit van de uitdagingen, is er nood aan energiemodellen die alle aspecten van het energiesysteem in rekening nemen, de meest kosteneffectieve manier berekenen om broeikasgassen te reduceren, de betrouwbaarheid van de energievoorziening te garanderen en de rekening van de consument onder controle te houden. In Belgische onderzoeksinstellingen is overigens al erg veel kennis en expertise aanwezig rond energiemodellering. Doel van Epoc is om deze expertise te combineren door de ontwikkelde modellen aan elkaar te linken en de in te voeren gegevens op elkaar af te stemmen.

Nooit eerder sloegen zoveel academische partners de handen in elkaar om zich te buigen over het Belgische energieprobleem. EnergyVille en Vito zullen instaan voor de coördinatie. De andere onderzoekspartners zijn Imec, KU Leuven, Universiteit Hasselt, studiebureau ICEDD, het Federaal Planbureau, Waterstofnet, Transport & Mobility Leuven, Universeit Gent, Université de Mons, het Koninklijk Meteorologisch Instituut van België, UC Louvain en de Université Libre de Bruxelles.