COP21 – Struikelblok: wantrouwen over Klimaatfonds

3 december 2015 – Rijke landen strooiden de eerste dagen van de klimaattop met beloftes om geld te geven aan arme landen, zodat zij klimaatverandering kunnen tegengaan en zich eraan kunnen aanpassen. Ondertussen blijkt juist het Klimaatfonds een groot struikelblok in de onderhandelingen.

Waarom een Klimaatfonds?
Historische verantwoordelijkheid
‘(…) De beloofde geldstromen zijn de concrete vertaling van de “historische schuld” van de rijke landen, die de grootste verantwoordelijkheid dragen in het klimaatprobleem. Duidelijk aantonen dat het beloofde geld er komt, is de beste manier om vertrouwen te brengen in het onderhandelingsproces en dat vertrouwen tussen arme en rijke landen is waar het proces momenteel het meeste nood aan heeft. (…)’ (MO.be)

Compensatie
‘(…) It is not just a question of historical responsibility. They [ontwikkelde landen] also have the most room to make the cuts and make the strongest impact. (…) a strong agreement was need on ‘loss and damage’, the idea that vulnerable countries be compensated for irreparable damage done by climate change that they did not cause. (…)’ (Indiase premier Modi, Guardian)

Niet-onderhandelbaar onderdeel van akkoord
Dat rijke landen het voortouw nemen in uitstootreductie en arme landen compenseren ‘(…) is a non-negotiable, fundamental part of the UN’s framework convention on climate change and must not be dismantled. (…)'(standpunt India, Guardian)

Hoeveel?
Belofte: 100 miljard per jaar
Tijdens de klimaattop in Kopenhagen in 2009 beloofden de rijke landen vanaf 2020 jaarlijks 100 miljard dollar per jaar bijeen te brengen voor aanpassing (adaptatie) aan klimaatverandering en tegengaan ervan (mitigatie) in armere landen. (Guardian)

Arme landen willen meer…
‘(…) While the Adaptation Gap Report finds that the likely increase in adaptation costs with emissions reductions in place is two to three times higher, it points to the possibility of even greater expense. Extending the analysis to all developing countries indicates a chance that adaptation costs could climb as high as $150 billion by 2025/2030 and $250-500 billion per year by 2050. (…)’ (UNEP)

… maar krijgen tot nu toe minder …
‘(…) Public and private finance mobilised were estimated at USD 62 billion in 2014, up from USD 52 billion in 2013 and making an average of USD 57 billion annually over the 2013-14 period.(…)’ (OECD)
‘(…) Er is tijdens eerdere klimaattoppen 35 miljard beloofd, daarvan werd uiteindelijk maar 20 miljard overgemaakt door de verschillende landen. “Dat is kenmerkend voor het klimaatfonds”, zegt Pols. (…)’ (BNR)

… of veel minder geld en wel veel wantrouwen
‘(…) At best, the OECD report is at least partly right: ‘there remains significant work to be done to arrive at more complete and accurate estimates in the future’. That could well have been the title of the OECD report. There are some issues as to why there was so much rush to produce a document with inflated numbers, what has been termed as ‘green-washing’ of finance. We need to do better. At this time, the actual cross-border flows from 17 special climate funds since their inception are some USD 2.2 billion. This was reported by relatively independent and credible sources, as disbursements of climate change finance from developed to developing countries. This is far from the USD 100 billion a year goal. (…)’ (Document van het Indiase Ministerie van Financiën)

Waar komt geld het vandaan?
Wie betalen?
‘(…) Dat geld komt van overheden, de private sector en exportkredietagentschappen. Een recent rapport van de OESO heeft geprobeerd om enige klaarheid te brengen in die zoektocht naar dat geld. Volgens het Climate Finance in 2013-2014 and the USD 100 Billion Goal” rapport, is er inmiddels 62 miljard dollar toegezegd, waarvan 71 procent bilaterale en multilaterale overheidsfinanciering is, 26 procent privéfinanciering en 3 procent afkomstig van exportkredietagentschappen. (…)’ (MO.be)

Niet duidelijk waar het geld vandaan komt
Marita Hutjes van Oxfam Novib: ‘Het is nog erg onduidelijk waar dat geld vandaan komt, waar het naartoe gaat en wat de voorwaarden zijn. En er is al helemaal niet vast te stellen of het nieuw geld is of alleen verschuiving van middelen.’ (Volkskrant, via Blendle)

Uit de pot ‘ontwikkelingshulp’
‘(…) Hutjes [Oxfam Novib] durft zonder meer te stellen dat het leeuwendeel van het geld voor klimaathulp komt uit de pot voor ontwikkelingshulp. ‘En het wordt ook net zo verdeeld. Een deel bilateraal en een deel via multilaterale instellingen als het FMO of het Green Climate Fund.’ Dat is zorgelijk omdat de westerse landen hun toezeggingen op het gebied van ontwikkelingshulp al helemaal niet nakomen. (…)’ (Volkskrant, via Blendle)

Hoe moet het geld uitgegeven worden?
Ontwikkelingslanden pleiten voor meer geld voor adaptatie
‘(…) Ontwikkelingslanden vragen dat 50 procent van de 100 miljard klimaatfinanciering naar adaptatie zou gaan want zij voelen nu al de nood. Momenteel is 77 procent van de 62 miljard dollar die er al beloofd is, bestemd voor het afremmen van de uitstoot (mitigatie) en slechts 16 procent voor adaptatie. (…)’ (MO.be)