Europese Commissie bezorgd over capaciteitsmaatregelen EU-lidstaten
21 april 2016 – De Europese Commissie is bezorgd over de maatregelen die EU-lidstaten nemen om de capaciteit voor hun elektriciteitsvoorziening op peil te houden. De lidstaten moeten zorgen dat ze geen oneigenlijke staatssteun geven, aldus de EC.
Om te zorgen dat er altijd stroom is, ook als het niet waait of een grote energiecentrale uitvalt, nemen landen capaciteitsmaatregelen. De Europese Commissie onderzocht de capaciteitsmaatregelen van elf lidstaten (België, Denemarken, Duitsland, Frankrijk, Ierland, Italië, Kroatië, Polen, Portugal, Spanje en Zweden) en kwam terug met een kritisch tussenrapport.
Onnodige en slecht ontworpen maatregelen kunnen concurrentie op de markt beïnvloeden, de elektriciteitsstromen over de landsgrenzen hinderen en leiden tot te dure stroom voor consumenten, aldus de Europese Commissie in een persbericht.
Uit het persbericht van de Europese Commissie
‘(…) Commissioner Margrethe Vestager, in charge of competition policy, said: “European consumers and companies should not have to face black-outs, and capacity mechanisms can help to reduce this risk. At the same time, consumers should not overpay for electricity and competition should not be undermined. The report published today shows that there is a lot of room for Member States to improve how they assess whether capacity mechanisms are needed, and how they design them. For a capacity mechanism to be well-designed it needs to be open and take into account electricity that can be provided across EU borders, thereby also contributing to building an Energy Union in Europe.”
De EC vond nogal wat inbreuken op de concurrentieregels, aldus Energie Actueel.
Uit een bericht van Energie Actueel
‘(…) Zo blijken de meeste lidstaten energiebedrijven financieel te vergoeden om elektriciteitscentrales in reserve te houden om de stroomvoorziening in geval van nood te kunnen garanderen. Volgens de Commissie komt dat neer op onwettige subsidies. (…)’
In het rapport is de Europese Commissie heel voorzichtig met het trekken van conclusies.
Uit het tussenrapport van de EC
‘(…) Van de zes soorten capaciteitsmechanismen bestaat bij twee mechanismen (namelijk op prijzen gebaseerde mechanismen die marktbrede of gerichte capaciteitsbetalingen bieden) het risico dat aanbieders van capaciteit overgecompenseerd worden, omdat ze uitgaan van administratieve prijzen en niet van concurrerende toewijzingsprocedures.
Het risico op overcompensatie is kleiner bij de andere vier soorten capaciteitsmechanismen, die specifieke problemen met de toereikendheid van de elektriciteitsopwekking kunnen aanpakken. De keuze voor het meest geschikte model hangt af van het precieze probleem inzake toereikendheid dat moet worden opgelost:
- Aanbestedingen voor nieuwe capaciteit en strategische reserves kunnen geschikt zijn om een tijdelijk capaciteitsprobleem aan te pakken. Bij een offerte zijn nieuwe investeringen mogelijk, terwijl een strategische reserve gewoonlijk wordt gebruikt om te voorkomen dat bestaande centrales sluiten. Geen van deze twee modellen verhelpt onderliggend marktfalen, maar ze kunnen beide een capaciteitstekort overbruggen tot markthervormingen zijn uitgevoerd waardoor de elektriciteitsmarkt voldoende investeringsstimulansen kan bieden, of totdat een geschikter capaciteitsmechanisme voor de lange termijn is ingevoerd. Deze modellen moeten daarom vergezeld gaan van een geloofwaardig plan voor de toekomst;
- Mechanismen met gecentraliseerde inkoop en mechanismen met gedecentraliseerde verplichtingen kunnen passende opties zijn om een langduriger en meer algemeen probleem inzake toereikendheid aan te pakken, al naar gelang de mate van concurrentie op de onderliggende markt. Deze twee soorten capaciteitsmechanismen kunnen beter nieuwe capaciteiten aantrekken en maken rechtstreekse concurrentie mogelijk tussen productie en vraagrespons, waardoor meer concurrentie ontstaat voor de capaciteitsvergoeding en waaruit de werkelijke economische waarde van de capaciteit blijkt.
In alle gevallen moeten capaciteitsmechanismen zorgvuldig worden ontworpen, met bijzondere aandacht voor transparante en open regels voor deelname en een capaciteitsproduct dat geen afbreuk doet aan de werking van de elektriciteitsmarkt. Met name de elektriciteitsprijzen moeten een signaal voor schaarste blijven vormen, zodat elektriciteit op het juiste moment uit andere lidstaten wordt ingevoerd. (…)’
Energie Actueel signaleert dat, voor betere capaciteitsmaatregelen, ook ‘Brussel’ zelf aan de slag moet.
‘(…) Intussen uiten wel steeds meer lidstaten hun bezorgdheid dat het elektriciteitsaanbod in 2020 mogelijk niet aan de vraag zal kunnen beantwoorden als gevolg van onvoldoende investeringen door onzekerheden op de markt en de EU-regelgeving. (…)’
De Europese Commissie nodigt lidstaten, de energiesector en andere belanghebbenden uit te reageren op het voorlopige rapport. Het eindrapport wordt later dit jaar verwacht.
Bronnen
Europese Commissie, 13 april 2016: State aid: interim report of sector inquiry on electricity capacity mechanisms shows significant shortcomings
Energie Actueel, 20 april 2016: Kritiek ‘Brussel’ op capaciteitsmaatregelen EU-landen
Factsheet tussenrapport
Verklaring Eurocommissaris Verstager
Rapport (Nederlands)
Foto Vestager: Europese Commissie
