Kamerleden twijfelen aan haalbaarheid Energieakkoord

Terwijl de VVD zich vol vertrouwen toont over de toekomstige windmolens, gas, kernenergie en CO2-opvang, denken de SP, GroenLinks en de PvdD dat de afspraken van het Energieakkoord met het huidige beleid niet behaald gaan worden. Dat bleek tijdens het kamerdebat over hernieuwbare energie op 7 september. PVV maakt zich zorgen over de verhoging van de energiebelasting en overlast van windmolens. De Kamer stemt op 12 september over de ingediende moties.  

In totaal werd er in 2016 vijf procent meer duurzame energie opgewekt, terwijl de groei van de fossiele energie bijna dertien keer zo groot was, constateert Frank Wassenberg (PvdD), aanvrager van het debat. Het pensioenfonds voor overheid en onderwijs, ABP, investeerde in 2016 twee miljard euro méér in de fossiele energie-industrie dan het jaar ervoor, ziet ook Tom van der Lee (GroenLinks). Zolang we de groei van hernieuwbare energie niet combineren met energiebesparing, concluderen de linkse partijen, lijken de doelen van het Energieakkoord en Parijs ver buiten bereik.

Kamp: ‘Groei hernieuwbare energie gaat groeien, afspraken over energiebesparing’

André Bosman (VVD) maakt zich echter geen zorgen: met de oplevering van windparken op land en op zee in 2020, denkt hij, zal Nederland sterk stijgen op de ranglijsten. “Door dit systeem te hanteren houden wij de kosten van de aanleg lager en behalen wij onze doelen.” In 2020 halen we een groei in hernieuwbare energie van 14 procent, voorspelt minister Henk Kamp (VVD), en voor het jaar 2023 zou hij al ramingen hebben gezien waarbij “wordt gedacht aan meer dan wat we willen bereiken, namelijk 16 procent”.

Ook van verwaarlozing van de energiebesparing is geen sprake, meent de minister: het voornemen om ieder jaar 1,1 procent energie te besparen, is inmiddels opgevoerd naar 1,5 procent. Daarnaast zou de minister met de hele energiesector aparte afspraken hebben gemaakt die een extra energiebesparing van 10 petajoule moeten opleveren. Daarnaast zal de energie-intensieve industrie een vergelijkbare inspanning leveren, zou hij hebben afgesproken.

Tweederde gemeentes komt afspraken inkoop hernieuwbare energie niet na

“Deze minister heeft moeilijke keuzes gemaakt, is tegengewerkt door deze Kamer en lokale bestuurders”, stelt Bosman, “maar dankzij de VVD gaan wij de doelen voor duurzame energie wel behalen”. De rol van de gemeentes stoot ook de PvdD, GroenLinks en de SP tegen de borst: tweederde zou haar afspraken over het verduurzamen van het energie-inkoopbeleid niet na zijn gekomen. Ze vragen de regering achterblijvende gemeentes aan te spreken op het niet nakomen van de afspraak om vanaf 2015 volledig duurzame energie in te kopen.

Ook de gemeentelijke verkoop van Eneco-aandelen baart GroenLinks en de SP grote zorgen. Hoe wil de minister lokale verduurzaming vormgegeven als ook Eneco in handen van buitenlandse multinationals valt, vraagt Sandra Beckerman (SP) zich af. Ze roept de minister op om eerst met de gemeenten tot een duurzame langetermijnvisie te komen, en tot die tijd geen onomkeerbare stappen te zetten. Samen met de PvdD en GroenLinks, vragen de het kabinet te onderzoeken of de vitale sectorkenmerken en publieke belangen bij energiebedrijven om een wettelijke beschermingsconstructie vragen.

‘Huidige systeem energiebelasting remt energietransitie’

De manier waarop de energiebelasting is vormgegeven werkt remmend op de energietransitie, constateert Beckerman, verwijzend naar bevindingen van Onderzoeksbureau EY. Het systeem is nu zo ingericht dat fossiel volop ruimte krijgt, ziet ze, terwijl de grootste vervuilers het meest lijken te profiteren. Ook Barry Madlener (PVV) is bang dat de kosten van de energietransitie vooral bij de burgers neerkomen. “Door telkens opnieuw de energiebelasting en de opslag duurzame energie te verhogen, is de maandelijkse energierekening voor steeds meer gezinnen veel te hoog geworden.”

De PVV is wel voor verduurzaming van de energievoorziening, antwoordt Madlener op vragen van Agnes Mulder (CDA), maar “omdat de meeste partijen in deze Kamer veel te snel willen omschakelen naar hernieuwbare energiebronnen dreigen gewone mensen die geen geld hebben om tienduizenden euro’s te investeren in zonneboilers, zonnepanelen, isolatie en warmtepompen, de dupe te worden.” De belastingen worden steeds verhoogd om de hernieuwbare energie te kunnen subsidiëren, denkt hij, “want hernieuwbare energie is zeker drie keer zo duur als gewone energie.” Het feit dat hernieuwbare energie door de technologische vooruitgang steeds goedkoper wordt, vindt hij wel goed nieuws.

‘Staak subsidies mestvergisting en zaagselstook’

Als het aan Wassenberg ligt, kan de overheid in ieder geval stoppen met het subsidiëren van houtbijstook in kolencentrales en mestvergisters, die afgelopen jaar respectievelijk 1 miljard en 2,5 miljard euro ontvingen. Mestproductie is zeer schadelijk voor natuur en klimaat, stellen de PvdD en de SP in een gezamenlijke motie, terwijl het vergisten van mest zelf erg weinig energie oplevert. De minister ontraadt de motie: de agrarische sector in Nederland is in zijn ogen een gegeven, en het kabinet wil mestvergisting juist stimuleren.

Over de bijstook van zaagsel in energiecentrales loopt al een bodemprocedure, waarin Greenpeace en RWE uitsluitsel vragen over de duurzaamheidseisen van zaagsel. Laat de minister die uitspraak afwachten, suggereert Van der Lee, voordat we verstrekte subsidies weer terug moeten vragen. De minister stelt echter dat de procedure een privaatrechtelijk convenant tussen de energiebedrijven en de natuur- en milieuorganisaties betreft, en hij niet van plan is om subsidies te bevriezen.

Bronnen:

• Tweede Kamer, 7 september 2017, ‘Tweede Kamer, 100e vergadering, donderdag 7 september 2017‘ (ongecorrigeerd)
• Agenda & moties Plenaire vergadering 7 september 2017

Foto: Tweede Kamer