Klimaat – Hitterecord voor 2016; minste zee-ijs op de polen

Gepubliceerd op 19-01-2017 om 07:47

19 januari 2017 – 2016 was het heetste jaar ooit gemeten, aldus NASA en de National Oceanic and Atmospheric Administration (NOAA); het derde jaar op rij dat een hitterecord werd gebroken. Bovendien zagen onderzoekers nog nooit zo weinig zee-ijs op de polen. ‘Er blijven nieuwe processen opduiken die erop wijzen dat de natuur sneller evolueert dan wij wetenschappelijk kunnen bevatten.’

2016 warmste jaar ooit…
Volgens ruimtevaartorganisatie NASA en de National Oceanic and Atmospheric Administration (NOAA) was 2016 het warmste jaar sinds in 1880 de metingen begonnen.

Uit een bericht van de NASA
‘(…) “2016 is remarkably the third record year in a row in this series,” said GISS Director Gavin Schmidt. “We don’t expect record years every year, but the ongoing long-term warming trend is clear.”
The planet’s average surface temperature has risen about 2.0 degrees Fahrenheit (1.1 degrees Celsius) since the late 19th century, a change driven largely by increased carbon dioxide and other human-made emissions into the atmosphere.
Most of the warming occurred in the past 35 years, with 16 of the 17 warmest years on record occurring since 2001. Not only was 2016 the warmest year on record, but eight of the 12 months that make up the year – from January through September, with the exception of June – were the warmest on record for those respective months. October, November, and December of 2016 were the second warmest of those months on record – in all three cases, behind records set in 2015. (…)’

… maar niet overal
Mondiaal was de temperatuur in 2016 het hoogst ooit gemeten, maar dat betekent niet dat 2016 overal een recordjaar was.

Uit een bericht van de Volkskrant
‘(…) Voor Nederland was 2016 geen recordjaar. Al komt het met een gemiddelde van 10,7 graden wel in de top tien van warmste jaren sinds het begin van de metingen in De Bilt in de vroege 18e eeuw. In Nederland speelde het effect van El Niño een veel kleinere rol, aldus Van Oldenborgh [KNMI]. Nederlands recordjaar was 2014: toen lag de gemiddelde temperatuur op 11,7 graden. (…)’

Minste zee-ijs op de polen
Satellieten zagen nooit minder zee-ijs op de Noord- en Zuidpool. In de laatste maanden van 2016 duikt de grafiek van het National Snow and Ice Data Center onder alle andere lijnen. Scientias sprak met poolonderzoeker Jan Lenaerts van de Universiteit Utrecht over de grafiek. Hij plaatst een kanttekening bij de grafiek (het zee-ijs op de Noord- en de Zuidpool – twee verschillende systemen – wordt hierin bij elkaar opgeteld), maar is bezorgd.

Uit het bericht van Scientias
‘(…) “Op het noordelijk halfrond zagen we het zee-ijs het afgelopen jaar snel smelten. En sinds het zee-ijsminimum (de minimale hoeveelheid zee-ijs die aan het eind van de zomer op het noordelijk halfrond werd gemeten, red.) is het in het Noordpoolgebied zo ontzettend warm. Dat is ongelofelijk. We hebben het over temperaturen die 15 en soms wel 20 graden hoger liggen dan normaal.” Het moge duidelijk zijn: dat zijn geen ideale temperaturen voor de aangroei van zee-ijs. (…)
En dan is er dat andere systeem nog: de Zuidpool. “Jarenlang was het voor sceptici hét argument tegen klimaatverandering: het feit dat de hoeveelheid zee-ijs op Antarctica niet afnam. En nu is het ineens allemaal anders.” Waarom? Dat kunnen onderzoekers nog niet goed verklaren. “Waarschijnlijk is het te wijten aan een combinatie van een versterkte mondiale opwarming en natuurlijke fluctuaties,” vertelt Lenaerts. “De Zuidpool wordt beïnvloed door tropische systemen, zoals El Niño en El Niña. Zij kunnen een groot effect hebben op het zee-ijs.” Of dat verklaren kan wat we nu op de Zuidpool zien gebeuren, wordt nog onderzocht.
“Op algemeen niveau is dit echt zorgwekkend,” onderstreept Lenaerts nog eens. “De veranderingen die we nu op de Noord- en Zuidpool zien, gaan sneller dan onze modellen voorspellen. (…) Ik ben bang dat het klimaat in een spiraal aan het trekken is.” (…)’

Maarten Loonen, bioloog en ecoloog aan de Rijksuniversiteit in Groningen, heeft in Humo een soortgelijke boodschap.

Loonen in een bericht van Humo
‘(…) “Omdat we de modellen kunnen verbeteren, lijkt het alsof we de zaken beter onder controle hebben. Maar er blijven nieuwe processen opduiken die erop wijzen dat de natuur sneller evolueert dan wij wetenschappelijk kunnen bevatten. Zo was 2016 bijvoorbeeld een heel sterk El Niño-jaar. Die periodiek optredende opwarming van het zeewater in de Stille Zuidzee heeft het weer altijd al beïnvloed, maar ze kwam nooit zo ‘hoog’ dat ze een impact had op ons poolklimaat. Nu lijkt het erop dat El Niño toch invloed heeft. Alweer een proces dat nog niet in de modellen zit.” (..)’