Wat kunnen terroristen aanrichten met Belgische kerncentrales?

30 maart 2016 – Wat kunnen terroristen aanrichten met de Belgische kerncentrales en het daarin gebruikte materiaal? Naar aanleiding van de aanslagen in Brussel zette de New York Times de risico’s op een rij.

Na de aanslagen in Brussel, is de angst in België aangewakkerd dat jihadstrijders kerncentrales of andere nucleaire instellingen infiltreren, aanvallen of saboteren of zullen proberen aan radioactief materiaal te komen.

Uit het artikel van de New York Times
‘(…) This is especially worrying in a country with a history of security lapses at its nuclear facilities, a weak intelligence apparatus and a deeply rooted terrorist network. (…)’

Meteen na de aanslagen werden de kerncentrales door militairen bewaakt en zijn meeste medewerkers uit de kerncentrales geëvacueerd. Niet veel later bleek dat twee van de vermeende aanslagplegers vorig jaar ook betrokken waren bij het filmen van het huis van een topman van het Studiecentrum voor Kernenergie (SCK) in Mol. En er zijn meer incidenten waaruit blijkt (of minstens lijkt) dat terroristen interesse hebben in nucleaire installaties in België. De New York Times noemt twee medewerkers van de kerncentrale in Doel die later naar Syrië vertrokken om zich aan te sluiten bij IS, een mogelijke sabotage in Doel en een inbraak in het SCK in Mol.

Maar wat kunnen terroristen eigenlijk aanrichten?
Sébastien Berg van de Belgische atoomwaakhond FANC noemt de mogelijkheid dat iets tegen een kerncentrale aanvliegt of een ontploffende bom. Daarop zal de kerncentrale zichzelf uitschakelen, stelt hij.

Cheryl Rofer, een gepensioneerde kernonderzoeker van het Amerikaanse Los Alamos National Laboratory, stelt dat een aanval op een Belgische kerncentrale met TATP, het explosieve materiaal dat de Brusselse aanslagplegers gebruikten, beperkte schade aanricht.

‘(…) TATP might be able to damage parts of the plant but that the damage would shut down the reactor, limiting the radiation damage. (…)’

Dat de terroristen verrijkt uranium in handen krijgen, is het meest vergezochte scenario volgens de experts die de New York Times sprak. Iemand zou met een kraan het radioactieve materiaal moeten meenemen en waarschijnlijk zelf al snel bezwijken aan de straling, aldus Rofer. Het is volgens de experts waarschijnlijker dat terroristen de kans zien een vuile bom te maken met radioactief afval of bijproducten uit de nucleaire sector.

Matthew Bunn, een expert van Harvard’s John F. Kennedy School of Government, denkt aan Cesium-137, een bijproduct van de isotopenproductie in Mol.

‘(…) “It’s like talcum powder,” he said. “If you made a dirty bomb out of it, it’s going to provoke fear, you would have to evacuate and you have to spend a lot of money cleaning it up; the economic destruction cost could be very high.” (…)’

In ZDNet waarschuwen het beveiligingsbedrijf Fox IT en de Londense denktank Chatham House – al vóór de aanslagen – voor de onderbelichte kans op een cyberaanval op de kerncentrales in België en de rest van Europa. De zogenoemde ‘air gap’, de fysieke ontkoppeling van de computersystemen van de kerncentrale van het internet om te voorkomen dat hackers kunnen inbreken, zou in de praktijk niet altijd voldoende zijn.

Uit het bericht van ZDNet
‘(…) “Een cyberaanval is dus een realistisch scenario waarop centrales vandaag te weinig voorbereid zijn”, aldus Geijtenbeek en de denktank. Toch is enige nuancering op zijn plaats. Het controlesysteem van een nucleaire reactor hangt in geen geval rechtstreeks aan het internet, dus er is ondanks eventuele beveiligingsproblemen nog steeds een flinke voorraad know-how, geld en vastberadenheid nodig. (…)’

Bronnen
The New York Times, 26 maart 2016: Belgium Fears Nuclear Plants Are Vulnerable (via Blendle)
HLN.be, 27 maart 2016: Is nucleaire sector volgend terreurdoelwit?
ZDNet, 10 maart 2016: Hoe kwetsbaar zijn kerncentrales voor cyberaanvallen?

Foto: Kerncentrale Tihange (Electrabel)