Pallas Agterberg (Alliander): ‘Risico dat rijke gezinnen massaal van het net af gaan’
1 december 2016 – Vrij Nederland interviewt deze week Pallas Agterberg, directeur strategie bij netwerkbedrijf Alliander. Zij is bang dat rijke gezinnen met hun eigen energieinstallaties massaal van het net af gaan en het net voor armere gezinnen dan onbetaalbaar wordt.
Pallas Agterberg maakt in het VN-interview (van Michiel Hulshof) eerst duidelijk dat de impact van de energietransitie veel groter is dan menigeen denkt.
‘(…) ‘Veel mensen spreken over de energietransitie. Dan denken ze iets van “we zetten de kolencentrales uit en de windmolens aan”. Maar daar gaat het volgens mij helemaal niet over. We zitten midden in een fundamentele economische overgang. Daarin verandert van alles tegelijkertijd door de opkomst van nieuwe technologieën die verregaande decentralisatie mogelijk maken. Energie is daarvan maar een onderdeel.’ Ze tikt met haar hand op tafel. ‘Er valt zoveel te doen. Als we het goed aanpakken, versterken we de leefbaarheid, het milieu en de democratie. Maar als we het verkeerd doen, geven we juist alles uit handen, inclusief onze democratie. Echt, het gaat veel verder dan alleen energie.’ (…)
Gevolgen decentralisatie energievoorziening
Agterberg bespreekt vervolgens de gevolgen van de decentralisatie van de energietechnologie.
‘(…) Had je vroeger één grote energiecentrale die de hele omgeving van stroom voorzag, nu kan energieproductie bijna overal plaatsvinden. Binnen niet al te lange tijd leveren zonnepanelen ook in Nederland de goedkoopste energie. (…) Op termijn bestaat onze hele gebouwde omgeving uit panelen. Dat is de verandering die op ons afkomt: alle gebouwen worden energiecentrales. Als we 8 miljoen energiecentrales in Nederland krijgen, dan is de vraag die wij ons stellen of ons netwerk dat aankan. (…)
Kunnen we de capaciteit van het stroomnetwerk vergroten?
‘Daarvoor is het te laat. Dan hadden we tien jaar geleden moeten beginnen met het leggen van extra koperen kabels. Die weg is afgesloten. In Duitsland hebben ze voor een andere oplossing gekozen: zonnepanelen kunnen op afstand worden uitgeschakeld zodra er te veel stroom op het netwerk komt. Dat wil je natuurlijk ook niet. Een andere oplossing is dat mensen accu’s in hun woningen installeren zodat ze de zonne-energie kunnen opslaan. Dan kunnen ze zich ook afkoppelen van het netwerk en helemaal zelfvoorzienend zijn.’
Probleem opgelost dus.
‘Nee, dan dreigt een ander probleem. Als huishoudens zich van het elektriciteitsnetwerk afkoppelen, betalen ze er ook niet meer aan mee. Dan krijg je de situatie dat rijke gezinnen een woning met panelen en een accu hebben, terwijl arme mensen blijven zitten met de kosten voor het netwerk. In Duitsland en Denemarken gebeurt dat al. Daar bestaat de elektriciteitsrekening van gezinnen voor 90 procent uit overheidsheffingen. Dat bedrag komt terecht bij de armste gezinnen, omdat de rijkeren hun netwerkaansluiting opzeggen en zelfvoorzienend worden.’
‘Risico dat rijke gezinnen massaal van het net af gaan’
Hoe moet het dan?
‘Nederland loopt nog flink achter op het gebied van duurzame energie. Dat kan in dit geval een voordeel zijn. We kunnen een andere weg inslaan dan onze buurlanden. Ik denk dat je de elektriciteitsvoorziening in Nederland zou moeten beschouwen als 8 miljoen kleine energiecentrales die onderling stroom uitwisselen. Op dit moment subsidieert de overheid massaal grote windparken en het bijstoken van biomassa. Die subsidies worden betaald uit extra heffingen op de energierekening. Ik zeg: stop daarmee, want rijkere gezinnen dreigen massaal van het net af te gaan en dan wordt het onbetaalbaar.
In plaats daarvan moet je zorgen dat alle woningen, ook die van armere gezinnen, energiecentrales worden in plaats van een energiegebruikers. De overheid heeft een extra reden om dat te doen, want we willen de gaskraan langzaam dichtdraaien. Dat betekent dat alle woningen sowieso moeten worden aangepast. Veel bestuurders durven dat niet hardop te zeggen, maar zo is het. Het is hun kans om een positief verhaal te houden: pas alle woningen aan. Isoleer ze en plaats panelen. Dat verhoogt de woonkwaliteit enorm. En het voorkomt een tweedeling in de samenleving. De overheid moet investeren in innovatie zodat deze aanpassingen goedkoper worden.’ (…)’
Bronnen
Vrij Nederland, 30 november 2016: De toekomst van energievoorziening: ‘Ons gebruik kan wel met 90 procent dalen’ (via Blendle)
Foto: Alliander
