Persreacties op klimaat-encycliek Paus Franciscus

21 juni 2015 – De reacties in de pers op de klimaat-encycliek lopen uiteen van ‘irrelevant’ tot ‘een bewogen oproep die onvermijdelijk een politieke lading krijgt’. 

NRC: De encycliek zal een belangrijke rol spelen
De bewogen oproep van de paus, die op Twitter zo’n 20 miljoen volgers heeft, krijgt onvermijdelijk een politieke lading. (…) (Het) is een steun in de rug voor milieuorganisaties die pleiten voor een krachtig klimaatakkoord, in december in Parijs. In de VS worden katholieke Republikeinse presidentskandidaten als Marco Rubio en Jeb Bush, die zich beiden sceptisch hebben uitgelaten over klimaatverandering, hierdoor mogelijk gedwongen om stelling te nemen. (…) Verwacht wordt dat de encycliek een belangrijke rol zal spelen in de aanloop naar de grote klimaattop in december in Parijs.

De Volkskrant: Vaticaan geeft zelf niet het goede voorbeeld
Of het Vaticaan zelf het goede voorbeeld gaat geven, is daarbij de vraag. De bank van het Vaticaan, genaamd Instituut voor Religieuze Werken IOR, heeft nog nooit melding gemaakt van een duurzaam investeringsbeleid terwijl de bezittingen geschat worden op acht miljard euro. De afgelopen jaren was IOR betrokken in diverse financiële schandalen, waardoor de jaarlijkse winst van ruim 80 miljoen verschrompelde tot enkele miljoenen in 2013.

Trouw: Een hartstochtelijk pleidooi
‘Het hart van de encycliek is een hartstochtelijk pleidooi voor wat de paus een ‘integrale ecologie’ noemt. (…) Is het allemaal nieuw? Bepaald niet. (…) Maar net als op ander gebieden is Franciscus als het om het klimaat gaat duidelijker in zijn taalgebruiker en daardoor effectiever. (…)

De Morgen (België): De Rerum Novarum van de ecologie
‘De encycliek Laudato si van Franciscus zou wel eens de Rerum Novarum van de ecologie kunnen worden.’ (…) ‘Je kunt voor paus Franciscus niet milieubewust zijn én asociaal, je kunt niet opkomen voor het klimaat én de vluchtelingen negeren. Zorg voor de mens en respect voor de natuur gaan hand in hand en zijn voor de paus de basis van een authentieke ontwikkeling. Om dat te bereiken zijn er wereldwijd bindende regelgevingen nodig.’

The New York Times: Zal helaas geen invloed hebben op de Amerikaanse politiek
‘He made clear, we mortals have made a mess of it, polluting the air and water, destroying forests and wildlife, wantonly wasting resources. (…) Echoing the virtually unanimous findings of mainstream scientists, Pope Francis fixes the blame squarely on humans and their burning of fossil fuels, while warning of an “unprecedented destruction of ecosystems, with serious consequences for all of us.” The hardest-hit — here again he echoes mainstream thinking — will be the poorest citizens of the poorest countries, those least able to adapt to the rising seas and devastating droughts and floods that are likely to occur even in this century without swift remedial action. (…) Sadly, the encyclical, compelling as it is, is unlikely to have a similarly positive effect on American politics. The Republican presidential candidates, on the whole, have avoided discussing climate change, at least when they’re not dismissing it completely as an issue. Meanwhile, in Congress, by straight party-line votes, both the House and Senate appropriations committees have passed bills that would make it impossible for President Obama to limit carbon dioxide emissions from coal-fired power plants — the centerpiece of the strategy he intends to present to the negotiators in Paris. Even though Mr. Obama is virtually certain to veto such measures, the fact that a majority in Congress does not support him cannot help his credibility as a world leader on the climate issue. But of course, that matters not a bit to the likes of Mitch McConnell, the Senate majority leader. What concerns Mr. McConnell is whether the Environmental Protection Agency will impose new rules on the coal mining industry in Kentucky. A pope in Rome worries about how we can shepherd the planet safely into the future. If only the senator from Kentucky and others in Congress could join him in thinking bigger.’

The Telegraph (UK): De Paus weet niets van klimaat
Commentaar van Julia Hartley-Brewer
‘First, like pretty much all political leaders who put their tuppence worth in on this issue, the Pope knows next to nothing about climate science, which makes his opinion worth as little as mine (…). Secondly, popes don’t have a particularly strong track record when it comes to tackling matters of fact and science over the years. (…) What the head of an anti-science body like the Catholic Church says about climate change is about as relevant as Kim Kardashian on the eurozone. (…) If we are going to rely on the Catholic Church to teach us about science or morality, then God help us all.’

De Redactie (België): Kan belangrijke invloed hebben
(Opiniebijdrage van Marc Hooghe, hoogleraar politieke wetenschappen KU Leuven)
‘De encycliek is zonder meer een donkergroen ecologisch pamflet geworden, waarin de paus ons oproept het openbaar vervoer te nemen en de auto aan de kant te laten staan, en ons minder te richten op de zaligmakende consumptie van materiële goederen.
De paus gaat echter verder dan deze individuele raadgevingen, en hij wijst op de zware morele verantwoordelijkheid van het economisch systeem in zijn geheel. Het huidig systeem is gericht op uitbuiting en op de roofbouw van de aarde, louter ten dienste van het extreem consumentisme van een kleine minderheid van de wereldbevolking. Het is onze levensstijl die zorgt voor de ontwrichting van het leefmilieu, doordat we enkel en alleen rekening houden met economische wetmatigheden. (…) De timing van de encycliek is inderdaad niet toevallig. In december is er de top van Parijs over het klimaatbeleid, en de paus probeert heel strategisch mee de agenda te bepalen voor die bijeenkomst. (…) Bovendien zullen wel meer internationale instellingen het volgende half jaar uitpakken met allerlei verontrustende rapporten, om op die manier te proberen de agenda voor de top van Parijs verder te bepalen. Met een beetje geluk worden er deze zomer weer warmterecords gebroken in Noord-Amerika en West-Europa, zodat de publieke opinie ook weer mee is. De pauselijke encycliek kan de volgende maanden dus een belangrijke invloed hebben op de internationale milieu-onderhandelingen.’

Website GroenLinks: Positieve impact
De klimaat-encycliek van paus Franciscus kan zeker bijdragen aan een positieve opstelling richting Parijs. In sommige delen van de wereld zal het ongetwijfeld meer teweeg brengen dan alle oproepen die Ban Ki-moon tot dusver gedaan heeft. Zolang het encycliek niet leidt tot een meer starre houding van ontwikkelingslanden op het gebied van klimaatfinanciering, dan kan het zeker een positieve impact hebben op het geopolitieke krachtenveld rondom de klimaatonderhandelingen in Parijs. Want eerlijk is eerlijk: de paus doet qua fanbase niet onder aan Pharell en bovendien hebben zijn woorden vaak meer impact dan het laatste rijmpje van dit hitwonder.

Bronnen
NRC, 18 juni 2015: Paus Franciscus neemt duidelijk stelling tegen klimaatverandering
De Volkskrant, 17 juni 2015: Paus loopt voor op Vaticaan in duurzaamheid
Trouw, 18 juni 2015: Paus: christenen zijn verplicht voor het milieu te strijden
De Morgen, 17 juni 2015: De encycliek van Franciscus zou wel eens de Rerum Novarum van de ecologie kunnen worden
The New York Times, 19 juni 2015: The Pope and Climate Change
The Telegraph, 18 juni 2015: If we need the Pope to teach us about science, then God help us all
De Redactie, 19 juni 2015: Paus Franciscus neemt krachtig stelling in het internationale debat rond klimaatverandering, en hij veroordeelt het westers consumentisme. Kan hij daarmee de internationale onderhandelingen over het klimaatbeleid beïnvloeden?
GroenLinks, 18 juni 2015: Het geopolitieke belang van de klimaat-encycliek