Pieter Boot: ‘Het nieuwe energiebeleid wordt een stevig klimaatbeleid”

2 september 2015 – Pieter Boot van het Planbureau voor de Leefomgeving leidt uit een aantal beslissingen van minister Kamp nu al af wat de richting van het nieuwe energiebeleid gaat worden: een stevig klimaatbeleid.

Pieter Boot schrijft erover in een column voor Energie Actueel voor Energie Nederland. Hij realiseert zich dat die nieuwe richting niet past bij de verwachtingen van de klagers over het huidige energiebeleid.

Boot begint zijn column daarom met die klagers. ‘In Nederland klagen we veel over het energiebeleid. Het is wispelturig, niet op lange termijndoelen gericht, het moet allemaal ook wel erg kosteneffectief zijn, en daarom halen we de doelen niet. De optimist denkt dat met het Energieakkoord het begin van de verandering is ingezet, de pessimist weet zeker dat het nooit iets zal worden.’
Maar Pieter Boot, tot 2008 zelf jarenlang directeur Energiebeleid van EZ, vindt dat de klagers iets over het hoofd zien. Ze onderschatten hoe groot in Nederland de rol van het gasbeleid in het energiebeleid is en moet zijn. ‘Het is gericht op de lange termijn, het mikt op een combinatie van nationale en internationale partijen, het is integraal met aandacht voor natuurwaarden en het levert de staatskas onnoemelijk veel geld op. (…) Geen enkel ander Europees land heeft zo’n consistent, voorspelbaar gasbeleid gevoerd als Nederland.’

Nieuwe energiebeleid wordt ‘stevig klimaatbeleid’
Later dit jaar komt minister Kamp met het Energierapport en dan worden de hoofdlijnen van het nieuwe energiebeleid duidelijk. Pieter Boot ziet nu al lijnen in het huidige beleid die een indicatie geven van de richting van het nieuwe beleid. En weer speelt het gasbeleid  een grote rol. De aanleiding is natuurlijk de aardbevingsproblematiek in Groningen, maar Boot signaleert dat er meer aan de hand is.

• Kleine-velden-beleid
  ‘Minister Kamp heeft enkele keuzes gemaakt die in het oude gasbeleid ondenkbaar zouden zijn. (…) Minister Kamp besloot eind mei dat de beslissing om bij Terschelling naar gas te boren uitgesteld zou worden.’ Volgens Boot was dit ‘ogenschijnlijk kleine besluit’ nogal radicaal. Tot nu toe gingen bij de winning de vaak duurdere kleine velden vóór op het Groningenveld en ging de opbrengst naar de regio en naar natuurverbetering. ‘Maar zo doen we het dus niet meer.’ Die win-win-aanpak heeft de minister kennelijk verlaten, constateert Boot.
  .
• Schaliegas
  ‘Even radicaal’ noemt Boot de aanpak rond schaliegas. ‘Het kabinet heeft besloten dat er in deze periode geen boringen zullen plaatsvinden. Als in het Energierapport zou blijken dat het wenselijk is om schaliegas als optie niet uit te sluiten, dan komt er eerst jarenlang wetenschappelijk onderzoek in Europees verband. Commerciële winning is de komende vijf jaar niet aan de orde. Minister Kamp en zijn ambtenaren zijn precieze mensen en ik kan dit alleen maar zo lezen dat ze er niet in geloven.’
  Boot kan dat ongeloof overigens begrijpen als je naar het klimaat kijkt.
  .
• Wind op zee
  ‘[Minister Kamp] heeft ervoor gekozen gemeenten aan zee voor het blok te zetten en hun verzet tegen windturbines op zee in het zand te laten lopen.’ Oojk dat is voor Boot een belangrijk signaal.
  .
• Klimaatscenario’s
  Het scenario waarmee je werkt, maakt ook veel uit, benadrukt Boot. Bij ‘een beetje klimaatbeleid’ gaat de vraag naar gas omhoog (de smerigste kolencentrales worden vervangen door gascentrales). Maar bij ‘een stevig klimaatbeleid’ gas de gasvraag fors omlaag (‘er wordt meer gerenoveerd in woningen en kantoren en de elektrificatie van het energiesysteem gaat sneller’). ‘De keuze voor snel aflopende Nederlandse gaswinning zou totaal onbegrijpelijk zijn als je zwaar in je achterhoofd houdt dat we op termijn meer gas gaan gebruiken. Dan moet het versneld uit Rusland of per LNG-tanker komen wat ons, hoezeer we op banketten met elkaar toosten, kwetsbaarder maakt.’
  .

‘Mijn stelling is dat de recente beslissingen alleen passen bij een dalend gasverbruik, en daarmee een echt klimaatscenario.’  En verder:
‘Minister Kamp lijkt ervoor te hebben gekozen de strijd voor wind op zee te willen winnen en het schaliegas te offeren. Kortom, de eerste contouren van een nieuw energiebeleid lijken te zijn getrokken.’

Bronnen
Energie Actueel, 27 augustus 2015: Column Boot: ‘Komt er een echt nieuw energiebeleid?’
Foto Pieter Boot: Energie Nederland
Foto offshore wind: Eneco (windpark Luchterduinen)