‘We moeten het klimaat gaan leren manipuleren’
10 mei 2016 – De Correspondent staat uitvoerig stil bij de vraag wat er moet gebeuren wanneer de opwarming van de aarde toch boven de twee graden Celsius uitkomt. ‘Om de opwarming te stoppen moeten we het klimaat leren manipuleren.’
De Correspondent bespreekt het thema ‘geo-engineering’ (de bewuste interventie in het klimaatsysteem) aan de hand van het boek ‘The Planet Remade: How Geo-engineering Could Change the World’ van Oliver Morton.
Discussie noodzakelijk
De Correspondent vindt een constructieve discussie over geo-engineering noodzakelijk, omdat een tweestrijd op de loer ligt.
‘(…) Aan de ene kant verzetten milieubeschermers zich tegen de in hun ogen overmoedige wetenschappers. Geo-engineering is volgens de invloedrijke klimaatactivist Naomi Klein bijvoorbeeld ‘het tragische slot van een eeuwen durend maakbaarheidssprookje.’
Aan de andere kant staan de geo-engineers, die weinig vertrouwen hebben in de huidige pogingen van overheden en activisten om de CO2-uitstoot in te dammen. En een technologische ingreep als misschien wel de haalbaarste manier zien om de ergste risico’s van opwarming te verminderen. (…)’
CO2 uit de lucht halen of zonweerkaatsing
Oliver Morton onderscheidt grofweg twee vormen van geo-engineering: directe opname van kooldioxide uit de atmosfeer en zonweerkaatsing.
Morton acht het zeer onwaarschijnlijk dat technieken voor het verwijderen van CO2 uit de atmosfeer vóór 2050 inzetbaar zijn.
De Correrspondent: ‘(…) Veel geo-engineers vestigen hun hoop daarom op zonweerkaatsing. Dat kan bijvoorbeeld door wolken witter te maken door zeewater op een paar kilometer hoogte te vernevelen. Dit is al op zeer korte termijn te realiseren, tegen waarschijnlijk niet al te hoge kosten (volgens Morton een paar miljard per jaar). Invloedrijke geo-engineers als Ken Caldeira en David Keith pleiten daarom voor kleinschalige experimenten. Dat die nog niet hebben plaatsgevonden, komt doordat de gevolgen op het neerslagpatroon waarschijnlijk groot zijn. Veel modellen laten bijvoorbeeld een afname zien in neerslag in het Amazonegebied, een gevaarlijk neveneffect dat nog niet goed wordt begrepen.
Pinatubo
Optimistischer is Morton daarom over de zogenoemde ‘pinatubovariant’ van zonweerkaatsing – genoemd naar de vulkaan Pinatubo die in 1991 tot uitbarsting kwam op de Filipijnen. Enorme hoeveelheden zwaveldeeltjes kwamen toen in de stratosfeer terecht, een soort scherm van kleine spiegeltjes vormend. Het jaar erna lag de gemiddelde temperatuur wereldwijd 0,7 graden lager dan normaal.
Met vliegtuigen of lange slangen is dit effect op korte termijn vrij gemakkelijk na te bootsen – met zwaveldeeltjes of andere aerosolen die lang in de stratosfeer blijven hangen. Nog een voordeel is dat de effecten op de temperatuur direct merkbaar zijn. Het zou dus de gevolgen van uit de hand gelopen opwarming al voor het jaar 2050 kunnen corrigeren of verminderen. Maar door een zonnescherm bereikt minder zon de aarde. Daardoor verdampt er minder water en is er minder neerslag. Klimaatmodellen kunnen misschien wel nooit geheel berekenen wat de gevolgen precies zijn. (…)’
Bronnen
De Correspondent, 5 mei 2016: CO2 opzuigen en wolken witten: om de opwarming te stoppen moeten we het klimaat leren manipuleren (Alleen voor leden. Lidmaatschap € 6 per maand)
