Zonder marktflexibilisering, kan aanbod groene energie de winst op grijs verhogen

Zolang de energiemarkt georganiseerd wordt zoals nu het geval is, kan een toenemend gebruik van wind- en zonne-energie ertoe leiden dat het verbranden van fossiele brandstoffen juist aantrekkelijker wordt. Omdat fossiele bronnen snel kunnen leveren, zullen zij aantrekkelijker worden op de zogenaamde ‘spot’-markt, waarmee pieken en dalen aangevuld moeten worden als de zon niet schijnt of de wind niet waait.

Dat blijkt uit een studie van Wolfgang Ketter, professor Next Generation Information Systems aan de Erasmus Universiteit, en Derck Koolen van het expertisecentrum Future Energy Business. Ze maakten een model van de manier waarop de markten waarschijnlijk zullen reageren op de toename van duurzame elektriciteitsproductie in de toekomst.

Weersgevoeligheid vergroot afhankelijkheid van korte termijn inkoop

Momenteel verkopen producenten hun elektriciteit vooraf aan doorverkopers, waarbij ze voor een bepaalde prijs een bepaalde hoeveelheid in een bepaalde periode toezeggen. Doordat vraag en aanbod voortdurend variëren, zijn de voorspellingen op deze ‘forward’-markt zelden correct. Om onbalansen weg te werken kopen zij elektriciteit bij op de korte termijn ‘spot’-markt. Vaak gebeurt dat dezelfde dag nog, of zelfs real time. Door hun weersafhankelijkheid lukt het producenten van zon- en windenergie niet om de toezeggingen op de forward markt waar te maken, waardoor ze extra afhankelijk worden van die spot-markt.

Zodra groen de meerderheid vormt, stijgt de prijs van grijs

Zolang elektriciteit uit duurzame bronnen een minderheid vormt, constateerden de onderzoekers, brengt het de prijs naar beneden, omdat de productie van wind- en zonne-energie na de aanvankelijke installatie weinig kost. Op het moment dat de duurzame bronnen de meerderheid vormen, voorspelt hun model, wordt de elektriciteit uit fossiele brandstoffen echter de spot-market op geduwd, waar ze veel hogere winsten kunnen boeken. Leveranciers van grijze energie worden dan niet alleen betaald worden voor korte termijn leveringen, maar kunnen ook verdienen aan het op verzoek terugschroeven van hun productie.

Elektriciteitsmarkt moet flexibeler

Om het toenemende aandeel energie uit hernieuwbare bronnen te faciliteren en het gebruik van energie uit fossiele brandstoffen te verminderen, moet de elektriciteitsmarkt flexibeler worden, zegt Professor Ketter. Dat kan bijvoorbeeld door betere energie-opslag, door de markt beter te ontwerpen en door betere business modellen voor duurzame energie te ontwikkelen. Zo zou het voor consumenten makkelijker en winstgevender moeten zijn om de energie die ze produceren terug te leveren aan een gedecentraliseerd netwerk. Op die manier kan de flexibiliteit die nodig is om onzekerheden op te vangen, ook geleverd worden door duurzame bronnen zelf.

Bron:
Rotterdam School of Management, Erasmus University (RSM), persbericht 7 juli 2017, ‘How the current electricity market design may keep fossil fuel alive‘

Foto:
printscreen video ‘How the current electricity market design may keep fossil fuel alive’, Rotterdam School of Management