Foto: Nuon

528.000 Nederlandse huishoudens kwetsbaar voor energie-armoede

De betaalbaarheid van de energierekening van Nederlandse huishoudens wordt niet alleen bepaald door de hoogte van de rekening en hun inkomen. Ook woonlasten en andere kosten spelen hierbij een essentiële rol. Meer dan een half miljoen huishoudens zijn vanuit dit dubbel oogpunt kwetsbaar voor energie-armoede. Dat schrijft het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) in een nieuwe studie met als titel Meten met twee maten.

Huishoudens met een hoger inkomen zijn gemiddeld groter en wonen in een grotere woning. Dit verhoogt het energieverbruik en de energierekening. Maar huishoudens kunnen ook binnen dezelfde inkomensgroep van elkaar verschillen, waardoor de energierekening sterk varieert. Die hangt nauw samen met verschillen in de huishoudens- en woningkenmerken en het gedrag. Het PBL heeft in samenwerking met het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) een methode ontwikkeld voor de Nationale Energieverkenning (NEV) om op basis van CBS-gegevens het energieverbruik van inkomensgroepen in de tijd te gaan volgen.

De hoogte van de energierekening alleen zegt nog niets over de betaalbaarheid voor een huishouden. In Meten met twee maten laat het PBL zien dat de betaalbaarheid van de energierekening beter kan worden begrepen door twee complementaire indicatoren te hanteren, de energiequote en het betaalrisico.

De energiequote is het aandeel van de energierekening binnen het besteedbaar inkomen van een huishouden. Ze geeft niet aan of er voldoende budget overblijft voor het minimaal noodzakelijk levensonderhoud van het huishouden. Het betaalrisico voor wonen en energie doet dat wel. Bovendien wordt er bij het betaalrisico rekening mee gehouden dat een energiezuinige woning een lage energierekening heeft, maar veelal ook een hogere huur of hypotheek.

Deze vernieuwde methodiek is volgens het PBL een belangrijke stap op weg naar het plaatsen van energie en de kosten daarvan in het totale financiële plaatje van huishoudens. Dit kan van pas komen bij het uitstippelen van beleidsmaatregelen. Op basis van de hoge energiequote en het betaalrisico is het nu mogelijk verschillende groepen huishoudens te identificeren. Achter de groepen huishoudens gaan uiteenlopende situaties schuil.

Risico-huishoudens

Een analyse met zowel de energiequote als het betaalrisico brengt verschillende vormen van financiële kwetsbaarheid aan het licht voor de betaalbaarheid van wonen en energie. Op basis van cijfers van het Woononderzoek Nederland 2015 zijn er 269.000 huishoudens met een betaalrisico én een hoge energiequote (4% van de huishoudens). Daarnaast hebben 259.000 huishoudens een betaalrisico zonder hoge energiequote; zij hebben vooral te maken met relatief hoge woonlasten (bij lage inkomens). Huishoudens met een betaalrisico hielden na de betaling van de netto huur of hypotheek en energielasten te weinig bestedingsruimte over om te voorzien in het minimaal noodzakelijke levensonderhoud.

Oudere mensen in oudere woningen

Daarnaast hebben 385.000 huishoudens alleen een hoge energiequote (zonder betaalrisico). Deze groep omvat vooral oudere huishoudens die al lang in een oudere woning leven en daardoor vaak een lage huur betalen of hun hypotheek al hebben afbetaald. Een hoge energiequote maakt huishoudens gevoelig voor een verhoging van de energieprijs doordat de energielasten al een groot aandeel van de bestedingen vormen.

Grootste groep is veilig

De meeste Nederlandse huishoudens, 5,8 miljoen, lopen op dit moment geen betaalrisico en hebben geen hoge energiequote, merken de auteurs Manon van Middelkoop, Steven van Polen, Remko Holtkamp en Frank Bonnerman nog op.

Onderwerpen: , , ,

Auteur: Koen Mortelmans

Koen Mortelmans is freelance redacteur voor FluxEnergie en Nieuwsblad Transport.

1 reactie op “528.000 Nederlandse huishoudens kwetsbaar voor energie-armoede”

Pat Rick|13.12.18|18:29

Duurzaam leven moet vooral voor de minder bedeelden bereikbaar zijn. Tot nu toe hebben vooral Tesla-bezitters veel BPM bespaard als voorbeeld van vergroende belastingen, maar deze mensen kunnen een hogere energierekening wel betalen.

De milieubeweging is vooral gericht op het milieu: ze strijden bijv tegen de plofkip, maar velen kunnen alleen dat betalen. En geen biologisch. Daarom moet men de belasting vergroenen. Geen BTW op biologische producten, op vervoer met electrische/waterstof-bussen.

Reageer ook

Nog maximaal tekens

Log in via een van de volgende social media partners om je reactie achter te laten.