Schaalvergroting voor bodemopslag warmte in Kop van Noord-Holland
Deze week gaat Heatstore van start, een Europees onderzoeksproject van 16 miljoen euro om technologieën voor ondergrondse seizoensopslag van duurzame warmte marktrijp te maken. In zes demonstratieprojecten in Nederland, België, Duitsland, Frankrijk en Zwitserland worden opslagtechnieken onderzocht om zomerwarmte op te slaan voor gebruik in de winter.
Heatstore demonstreert opslagtechnologieën in combinatie met diverse warmtebronnen: geothermische warmte, zonnewarmte en restwarmte uit bijvoorbeeld afvalverwerking. Het streeft hierbij ook naar een snelle overdracht van de technieken aan het bedrijfsleven. Naast de Nederlandse organisatie voor toegepast-natuurwetenschappelijk onderzoek (TNO) participeren vanuit Nederland adviesbureau IF Technology, energiebedrijf ECW, wateronderzoeksinstituut KWR en het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW). ECN, vandaag een afdeling van TNO, coördineert het project van 23 partijen uit negen landen. In Vlaanderen zijn drie bedrijven betrokken: de Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek (Vito), Spie Belgium en het Kempens Warmtebedrijf.
Grootschalige opslag in de ondergrond maakt het mogelijk om de hoeveelheid opgeslagen warmte te vergroten in vergelijking met bestaande systemen, tegen lagere kosten en met minder impact op de bovengrondse ruimte.
Onderdeel van het project is een warmteopslag voor minstens 20.000 megawattuur, 400 keer meer dan de grootste batterij in Europa, Enspire van Eneco in het noorden van Duitsland. Die opslag zal plaatsvinden onder een site van ECW in Middenmeer, in de Kop van Noord-Holland, een gebied met veel tuinbouw onder glas. Deze sector heeft veel warmte nodig.
Traditionele systemen voor de opslag van warmte in de bodem mikken op periodes van piekvraag tijdens de winter. Heatstore wil werken met meerdere ladingen en afnames doorheen het jaar. Door het intelligent combineren van warmtebronnen en opslagtechnologieën moet het in de toekomst mogelijk zijn om met de opgeslagen warmte een heel seizoen te overbruggen. Dit spreidt ook de kosten. Duurzame warmte wordt ondergronds opgeslagen om in de winter te leveren aan warmtenetten. Warmte opslaan om later te benutten bestaat al, maar nog niet op de schaal die nodig is om de energievoorziening te verduurzamen.
Opslagtemperatuur verhogen
De samenwerkende partijen willen de conventionele opslagtemperatuur verhogen tot tussen 25 en 90 graden. Dit levert voordelen op bij koppelen van opslag in een warmtenet. De warmte wordt opgeslagen door gebruik te maken van waterhoudende lagen, boorputten en lege mijnen in de ondergrond. Door vervolgens bronnen, gebruikers en opslag in een warmtenet slim op elkaar af te stemmen kunnen de kosten van het hele systeem sterk dalen; de ambitie is minimaal 20% reductie. De samenwerkende partijen stellen hierbij een duurzaam gebruik van de ondergrond voorop.
Bedrijfsleven stimuleren
De combinatie van expertise van onderzoekinstituten en deelname van het bedrijfsleven is volgens TNO nodig om ondergrondse warmteopslag grootschalig mogelijk te maken. Heatstore streeft er naar zijn technieken snel over te dragen aan het bedrijfsleven, zodat die snel met de resultaten aan de slag kan. Het project is ook gericht op de maatschappelijke inbedding, onderzoeken van businessmodellen en wetgeving.
