Rechtbank bevestigt in beroep Urgenda-vonnis

Een rechtbank in Den Haag heeft in beroep gevonnist dat de klimaatverandering een grote bedreiging vormt en dat de Nederlandse staat een zorgplicht heeft om zo snel mogelijk de Nederlandse emissies te verlagen. In 2020 moeten die minstens 25% lager liggen dan in 1990. Daarmee bevestigt deze rechtbank een eerdere gerechtelijke uitspraak uit 2015.

Volgens de milieubeweging Urgenda, dat de oorspronkelijke zaak aanspande, is de uitstoot van broeikasgassen sinds 1990 met slechts 13% gedaald en is deze daling bovendien al zes jaar geleden gestokt. “De 13% reductie werd vooral gerealiseerd door de uitstoot van andere broeikasgassen te beperken (landbouw), maar daar is de rek nu uit. Dit terwijl de uitstoot van CO2 zelf, het belangrijkste broeikasgas dat honderden jaren aanwezig blijft in de atmosfeer, al 28 jaar niet is gedaald,” werpt Urgenda op.

Het verwerpen van het door de regering aangevraagde beroep betekent dat Rutte III in de komende twee jaar de reductie zal moeten opschalen van 13 naar 25%. Volgens Urgenda besefte de regering dat ze de rechtszaak zou kunnen verliezen. “Het heeft ons dan ook verbaasd dat het kabinet tegen de eigenaren van kolencentrales heeft gezegd dat ze tot 2025 of tot 2030 open konden blijven. Aannemende dat dit geen minachting was voor de rechterlijke uitspraak, heeft het kabinet blijkbaar nog een reeks andere maatregelen om die 25% te halen, want tijdens de procedure heeft de Staat meermaals gesteld de 25% reductie te kunnen realiseren,” aldus Urgenda-directeur Marjan Minnesma.

De uitspraak komt één dag na het verontrustende rapport van het IPCC (Intergovernmental Panel on Climate Change) over wat nodig is om de doelen uit het Klimaatakkoord van Parijs te behalen en over de mogelijke gevolgen wanneer deze doelen onvoldoende serieus worden genomen.

Hoger beroep nog onzeker

Het is nog niet duidelijk of de staat hoger beroep zal aantekenen. Zo’n procedure kan lang aanslepen. “Het kabinet zal de uitspraak goed bestuderen met het oog op eventuele cassatie,” reageerde minister van economische zaken en klimaat Eric Wiebes (VVD) alvast. Maar intussen zal hij het vonnis wel uitvoeren. Hij betoogt, met een verwijzing naar “de meest recente inzichten van het Planbureau voor de Leefomgeving” dat de 25% reductie ten opzichte van 1990 binnen bereik is. Tegenover Hester van Santen van Nrc.nl wou het Planbureau dit echter niet bevestigen.

Oude en nieuwe remedies

Martin Visser, lector energie aan de Hanzehogeschool in Groningen suggereert alvast een aantal maatregelen om een deel van de extra emissiereductie te realiseren. De belangrijkste daarvan is de sluiting van de grotendeels steenkoolgestookte elektriciteitscentrales Hemweg en Amer, gevolgd door de invoering van autoloze zondagen en winkelsluitingen op zondag. Ook de verplichte installatie van ledlampen in de dienstensector kan meespelen. Moeilijker invoerbaar want moeilijker controleerbaar zal het zijn om alle thermostaten een graad lager af te stellen (staat de uwe ook nu al erg laag?). En tegenover Energeia.nl suggereerde hij ook de maximaal toegelaten snelheid op autowegen te verlagen naar 100 kilometer per uur.