SodM wil meer bevoegdheden voor veiligheid slimme gasmeters

De slimme gasmeter in Nederland is op dit moment veilig, maar de regionale netbeheerders moeten hun veiligheidssysteem verbeteren en sneller dan nu het geval is, slimme gasmeters vervangen die afwijkingen vertonen. Dit concludeert Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) uit een onderzoek naar de veiligheid van slimme gasmeters. De toezichthouder vraagt om ruimere bevoegdheden, zodat hij niet alleen toezicht kan uitoefenen, maar ook maatregelen afdwingen.

Uit tv-uitzendingen van het consumentenprogramma Kassa van VNNVara, einde 2017, bleek dat er eerder slimme gasmeters geplaatst zijn met afwijkende schroefdraad, een fabricagefout. Onlangs bleek dat er opnieuw een partij met mogelijk afwijkingen aan de schroefdraad is geplaatst. “Die afwijkingen leveren geen acuut gevaar voor de veiligheid op, maar op de langere termijn is niet bekend of die veiligheid wel gegarandeerd is. Daarom moeten die meters er zo snel mogelijk uit, zodat gasklanten erop kunnen vertrouwen dat de netbeheerders er alles aan doen om ervoor te zorgen dat de gasmeter in hun huis veilig is,” zegt Pieter van den Bergen, de SodM-directeur verantwoordelijk voor het toezicht op de netbeheerders. “Ik ben geschrokken dat er blijkbaar niet geleerd is van de vorige keer. Die meters hadden niet langs de controles mogen komen die de netbeheerders bij levering doen.”

Netbeheerders moeten meer moeite doen

Kassa kwam vorig jaar 66.000 slimme gasmeters op het spoor met te korte schroefdraad. Dit was aanleiding voor SodM om een diepgaand onderzoek te starten naar de veiligheid van deze gasmeters. SodM adviseerde toen om die meters zo snel mogelijk te vervangen. Toch blijkt uit het onderzoek dat er nog 1.744 in woningen hangen. De netbeheerders geven aan dat bewoners of eigenaren niet reageren op hun pogingen tot contact. SodM vindt dat de netbeheerders meer moeite moeten doen, mogelijk samen met de gemeente, om die bewoners of eigenaren te bewegen hun meter te vervangen.

Netbeheerder Enexis heeft onlangs een partij van ongeveer 39.000 meters gekocht die na levering door de controles waren gekomen. Pas bij het monteren merkten de monteurs op dat een aantal meters niet te plaatsen was omdat de schroefdraad niet diep genoeg ging. Enexis zoekt nog uit om welke van deze 39.000 meters het precies gaat. SodM heeft Enexis opgedragen ze alle 39.000 zo snel mogelijk te vervangen, tenzij de slimme meters met een afwijking met 100% zekerheid kunnen worden geïdentificeerd. Over een maand moet hierover volledige duidelijkheid zijn. Problemen met de slimme gasmeter, van welke aard dan ook, moeten niet alleen door een technische bril worden bekeken, maar zo spoedig en volledig mogelijk worden opgelost, zodat de consument het vertrouwen in de slimme meter behoudt, aldus de toezichthouder.

De wijze waarop netbeheerders storingen en lekken registreren is niet geschikt om de veiligheid van de slimme gasmeters doorlopend en realtime in de gaten te houden. Als er sprake is van een probleem dat actie vereist, is het onmogelijk om (snel) een betrouwbaar overzicht te krijgen van de ‘verdachte’ groep (slimme) gasmeters. De regionale netbeheerders moeten de verschillende databases en registratiesystemen aanpassen en met name aan elkaar koppelen zodat die informatie wel direct beschikbaar is. Op die manier kunnen eventuele afwijkingen bij bepaalde types meters die nu nog niet zichtbaar zijn, boven water worden getild zodat tijdig kan worden ingegrepen, stelt SodM.

Van toezicht naar handhaving

Vandaag heeft SodM als toezichthouder geen wettelijke mogelijkheden om een snelle vervanging of betere controle af te dwingen. Ook in het gedeelte van de nieuwe gaswet, die op 1 januari in werking treedt, is die bevoegdheid niet geregeld. De netbeheerders zijn primair verantwoordelijk voor de veiligheid van de (slimme) gasmeters die zij installeren. SodM ziet hierop toe, maar heeft geen mogelijkheden om te handhaven als het gaat om de veiligheid van de (slimme) gasmeter.

Met de bevoegdheid om te handhaven kan SodM bijvoorbeeld een dwangsom opleggen wanneer een netbeheerders niet snel genoeg werk maakt van het vervangen van slimme meters. SodM heeft minister Eric Wiebes van economische zaken en klimaat (VVD) gevraagd om het deze handhavingsbevoegdheden te geven.

De regionale netbeheerders bieden op verzoek van de overheid voor eind 2020 bij alle huishoudens een slimme gasmeter aan. Op 1 januari 2018 had ongeveer 3,3 miljoen huishoudens een slimme gasmeter.