Tennet gaat particulieren en kleine bedrijven toegang geven tot energiemarkt

De Nederlandse hoogspanningsnetbeheerder Tennet en IBM hebben een samenwerkingscontract ondertekend voor de opschaling van de toepassing van blockchaintechnologie. Daardoor moeten veel meer partijen, zoals kleine bedrijven en zelfs particulieren, toegang krijgen tot de elektriciteitsmarkt. Engie, Escozon, Energie Samen, Scholt Energy, Enervalis en Vandebron zullen daarbij optreden als aggregatoren.

Een aggregator zorgt voor een betere afstemming tussen vraag en aanbod van elektriciteit. Vooral met een toename van zon- en windenergie zal (op zomerse dagen) een overaanbod op de elektriciteitsmarkt bestaan. Het probleem van overaanbod of tekort is dat er onbalans op het net ontstaat. De netbeheerders hebben een wettelijke taak de netbalans te borgen. Dat kan onder andere door in dal-momenten aan afnemers te vragen (tijdelijk) hun energieconsumptie uit te stellen of in piekmomenten juist extra elektriciteit van het net af te nemen. De aggregator kan daar op inspelen door namens een groep van huishoudens en bedrijven, hun vraag- of aanbodflexibiliteit te bundelen, aan te sturen en op een flexibiliteitsmarkt aan te bieden. Een mogelijk voorbeeld zijn kassen of koelhuizen die hun energieconsumptie mogelijk enige tijd kunnen uitstellen, zonder dat dit direct grote gevolgen heeft voor de aanwezige temperatuur (die kan enkele graden zakken of stijgen, zonder dat de inhoud bederft.

Als beheerder van het transmissienet is Tennet verantwoordelijk voor het evenwicht tussen vraag en aanbod van elektriciteit op het net, de zogenoemde balanshandhaving. Tennet zoekt naar nieuwe (decentrale) bronnen die flexibiliteit kunnen bieden, zoals bijvoorbeeld batterijen, wind- en zonne-energie, industriële installaties of warmtekrachtkoppeling. Via leveranciers en aggregatoren en met blockchaintechnologie wordt de capaciteit van al die bronnen benut en kunnen ook consumenten direct deelnemen aan de energiemarkt en zo bijdragen aan de energietransitie.

De aggregatoren waarmee Tennet samenwerkt zullen op verschillende manieren flexibiliteit leveren aan het elektriciteitssysteem. Blockchaintechnologie zal de benodigde data-uitwisseling hiervoor faciliteren.

Vorig jaar is Tennet gestart met twee pilots waarbij het met blockchaintechnologie elektrische auto’s en huishoudbatterijen inzet om het hoogspanningsnet in balans te houden en om opstoppingen (congestie) in het hoogspanningsnet te voorkomen. Deze blockchainimplementatie is ontwikkeld door IBM. In Nederland werkt Tennet hiervoor samen met duurzame energieleverancier Vandebron en in Duitsland met Sonnen E-services.

Lucratief laden

Vandebron levert flexibiliteit aan Tennet voor de handhaving van de balans. Dit doet Vandebron door laadsessies van klanten met een elektrische auto –op verzoek van Tennet– tijdelijk te onderbreken en weer te starten. Vandebron faciliteert deze ‘slim laden’ dienst voor de Tesla rijders, die hiervoor ook een vergoeding krijgen. Details over hun deelname, zoals bijvoorbeeld de slimme laadsessies, kunnen zij volgen via een app.

In Duitsland zijn decentrale huishoudbatterijen van Sonnen E-services via de blockchain in het Tennet-netwerk geïntegreerd. Sonnen verbindt de huishoudbatterijen digitaal met elkaar. Door deze batterijen vervolgens slim in te zetten draagt Sonnen bij aan het opvangen van transportproblemen in Duitsland. In het noorden van Duitsland staat een grote hoeveelheid windenergie opgesteld terwijl een belangrijk deel van het verbruik in het zuiden plaatsvindt. Een gebrek aan transportcapaciteit tussen beide regio’s veroorzaakt congesties in het elektriciteitsnetwerk. In totaal hebben 130 huishoudbatterijen gezorgd voor 400 kilowatt decentrale flexibiliteit en hebben de batterijen succesvol meegeholpen opstoppingen in het net te helpen voorkomen.

Ook de pilot met Vandebron was succesvol. “Inmiddels doen we met ruim 150 Tesla’s elke dag biedingen op de regel- en reservevermogensmarkt van Tennet en worden onze biedingen ook daadwerkelijk geactiveerd door Tennet,” zegt Fardau van der Galiën, hoofd elektrische mobiliteit bij Vandebron. “Zo dragen we nu al real time bij aan de balanshandhaving van het elektriciteitsnet. Op dit moment kan het alleen nog met Tesla’s, maar we zijn bezig om het slim laden ook via de laadpaal mogelijk te maken. In dat geval ben je niet meer afhankelijk van het type auto en kunnen we verder opschalen. Zo wordt slim laden voor iedereen met een elektrische auto mogelijk.”