Engie bundelt kleine opslagsystemen voor evenwichtig elektriciteitsnet

Deze week is voor het eerst in Nederland een pool van kleine decentrale energie-opslagsystemen ingezet voor handhaving van het evenwicht op het elektriciteitsnet. Engie heet hiervoor het digitale managementsysteem Flint (flexibility integration) ontwikkeld.

Flint maakt het mogelijk om verschillende, over heel het land verspreide opslagsystemen te doen samenwerken en ze in te zetten als een virtuele energiecentrale. Batterijen, noodstroomsystemen, boilers en warmtepompen die zelfstandig stuk voor stuk te klein zijn om in de evenwichtshandhaving mee te doen, kunnen door deze slimme, virtuele koppeling gezamenlijk ingezet worden voor de balans van het elektriciteitsnetwerk.

De frequentie- en balanshandhaving is essentieel voor het goed functioneren van het elektriciteitsnet. Begin dit jaar slaagde Servië en Kosovo er niet in de afgesproken volumes elektriciteit op het net te zetten. Dit leidde tot een iets lagere frequentie, waardoor in heel Europa digitale klokken vertraagde en enkele minuten gingen achterlopen.

Om de balans te garanderen contracteert de transportnetbeheerder –in Nederland is dit Tennet, in België Elia– marktpartijen die op momenten dat onbalans dreigt meer of juist minder elektriciteit kunnen produceren of afnemen. Deze primaire reserve is bedoeld voor het handhaven van de gewenste frequentie van 50 Hertz. Het gaat hier om vermogens van minimaal 1 megawatt die zeer snel kunnen worden ingezet om balansverstoringen op te vangen, van enkele seconden tot een kwartier. Tot nu toe leverden in Nederland conventionele elektriciteitscentrales deze primaire reserve, maar met de toename van decentrale en kleinschalige opwek, zoals door solitaire windturbines en zonnepanelen moet dit op een andere manier geregeld worden.

Platform Flint

Het afgelopen jaar heeft Engie meegedaan aan de door Tennet gehouden pilot ‘primair reservevermogen.’ Als onderdeel van die pilot heeft het Flint ontwikkeld en getest, met als resultaat een volwaardig platform dat nu meedoet op de reguliere veilingen voor primair reservevermogen.

De pool is een mix van eigen Engie middelen en die van partners en kan aangevuld worden met flexibele industriële gebruikers en voorlopig nog met elektriciteitscentrales. Om mee te doen met de veiling moet het vermogen minimaal 1 megawatt (MW) bedragen en de beschikbaarheid voor een week gegarandeerd worden. Op dit moment bestaat de pool uit een tiental assets waaronder mobiele batterijen, second life batterijen en industriële processen met een totaal vermogen van 3 MW. “Dit is voorlopig uniek,” bevestigt Engie-woordvoerder Michael Verheul. “We hebben het ook buiten Nederland nog nergens gedaan.”

Voordelen van de pool

De virtuele koppeling van verschillende kleine door het land verspreide middelen heeft verschillende voordelen. Het biedt hun eigenaren de mogelijkheid om extra inkomsten te genereren. “Ook als hun ‘asset’ technisch gezien niet zelfstandig mee kan doen aan balanshandhaving omdat het niet voldoet aan de minimale 1MW-eis. Door de pool kunnen ze wel meedoen met als resultaat een beter sluitende businesscase voor dergelijke middelen. De reguliere marktvergoeding voor een week bedraagt zo’n 2.000 euro en wordt verdeeld over de middelen in de pool.”

Een ander voordeel van een solidaire pool is het verkleinen van het risico. Als een aangeboden middel voor primaire reserve wegvalt staat daar vaak een boete op. Door de verschillende middelen in een pool te combineren kunnen ze elkaar aanvullen en eventueel onverhoopt wegvallen compenseren waardoor de kans op een boete verkleind wordt. Dit risico vormde vaak een drempel voor bedrijven om hun middel aan te bieden, de pool lost dit probleem op.

Een van de deelnemers in de pool is verhuurder van aggregaten Bredenoord, met als grootste en mobiele batterijopslagsysteem de Big Battery Box (BBB). “Bredenoord zet de BBB in bij klanten als mobiele oplossing,” zegt Margien Storm van Leeuwen, manager new business bij Bredenoord. “Wanneer deze niet gebruikt wordt kan ze worden ingezet in de Engie pool. Daarmee draagt onze BBB direct bij aan het evenwicht in het net en levert ze ook extra inkomsten op. De pool geeft ons daarbij het voordeel om zelf te bepalen wanneer we de BBB inzetten voor de primaire reserve, waardoor we onze flexibiliteit behouden en het technisch risico tot een minimum beperkt blijft.”

Voor Engie is de inzet van Flint in de reguliere veilingen van de netbeheerder slechts een eerste mijlpaal. “We werken aan projecten waarbij batterijen op strategische locaties geplaatst worden,” aldus Verheul. “Bij netbeheerders of klanten met processen die gevoelig zijn voor spanningsdips en uitvallen. We hebben hiervoor een nieuw dienstconcept ontwikkeld, waarbij we batterijen verhuren om klanten te ontzorgen.”